Inventory number IRN Number of state registration
0322РК01173 AP14869472-KC-22 0122РК00742
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 0
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 11999368 AP14869472
Name of work
Исследование вековых возмущений в много планетных системах со сферическими телами переменной массы
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Минглибаев Мухтар Джумабекович
0
1
0
1
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Казахский национальный университет имени аль-Фараби"
Abbreviated name of the service recipient НАО "КазНУ им. аль-Фараби"
Abstract

Объектом исследования является динамика гравитирующих естественных небесных тел с переменными массами – планетные системы с центральной звездой.

Орталық жұлдызы бар планеталық жүйелер - массалары айнымалы гравитациялаушы табиғи аспан денелерінің динамикасы зерттеу объектісі болып табылады.

Целью проекта является выявления возможных эволюционных треков планетных систем, когда ведущим фактором эволюции является переменность масс планет и центральной звезды, в случаях изотропного и анизотропного изменения масс тел.

Жобаның мақсаты планеталар және орталық жұлдыздың массалары изотропты және анизотропты өзгергеруі жетекші фактор болғанда, планеталық жүйенің мүмкін эволюциялық жолдарын табу

Использованы методы теория возмущения на базе апериодического движения по квазиконическому сечению, разработанных нами для исследования нестационарных гравитирующих систем. Использованы различные системы оскулирующих переменных, в том числе канонические переменные. Уравнения возмушенного движения многопланетной задачи написаны в различных формах: 1. Уравнения Лагранжа; 2. Канонические уравнения; 3. Уравнения Ньютона.

Бейстационар гравитациялаушы жүйелерді зерттеу үшін, арнайы нақтыланған квазиконустық қима бойындағы апериодикалық қозғалыс негізінде біз қорытып шығарған ұйытқу теориясы пайдаланылды. Әр түрлі оскуляциялаушы айнымалылар жүйелері пайдаланылд, оның ішінде канондық айнымалылар да бар. Көп планеталы мәселенің ұйытқыған қозғалыс теңдеулері әртүрлі формада жазылды: 1. Лагранж теңдеуі; 2. Канондық теңдеулер; 3. Ньютон теңдеулері.

За отчетный период получены следующие новые результаты: 1. Построены схемы определения движения центра масс родительской звезды и определения движения центра масс системы «родительская звезда + планеты» в абсолютной системе координат. 2. Выведены дифференциальные уравнения многопланетной задачи с переменнными массами в абсолютной и в относительной системе координат. 3. Определены удобные системы оскулируюших элементов для описания проблемы в различных случаях. 4. Уравнения возмущенного движения многопланетной задачи с переменнными массами описаны в удобных различных формах: • Уравнения Лагранжа; • Канонические уравнения; • Уравнения Ньютона.

Есеп беру мерзімінде келесідей жаңа нәтижелер алынды: 1. Абсолютті координата жүйесінде орталық жұлдыздың масса центрі және «орталық жұлдыз+планеталар» жүйесінің массалар центрі қозғалысын анықтау сүлбесі құрылды. 2. Абсолютті және салыстырмалы координаталар жүйесінде массалары айнымалы көп планеталы мәселенің дифференциалдық теңдеулері қорытылып шығарылды. 3. Әртүрлі жағдайларда проблеманы сипаттауға ыңғайлы оскуляциялаушы элементтер жүйелері анықталынды. 4. Массалары айнымалы көп планеталы мәселенің ұйытқыған қозғалыс теңдеулері әртүрлі ыңғайлы формаларда сипатталды: • Лагранж теңдеуі; • Канондық теңдеулер; • Ньютон теңдеулері.

Полученные научные результаты представляют особый интерес формированию мировоззрению землян во Вселенной о жизни в целом и как один из цивилизации развитых на планете Земля. Полученные результаты лежат на стыке математики, небесной механики, астрофизики. Республика Казахстан активно развивает космическую отрасль, наука о космосе будет развиваться в опережающем темпе. Этим и объясняется социальный спрос и экономическая заинтересованность общества в полученных результатах.

Алынған ғылыми нәтижелер, адамзаттың Жер планетасындағы дамыған цивилизация ретінде, жалпы ғарышқа деген, өмірге деген көзқарасты қалыптастыруға, ерекше ықпал етеді және қызығушылық тудырады. Алынған нәтижелер математика, аспан механикасы және астрофизика салаларының түйісу облысында жатыр. Қазақстан Республикасында ғарыштық саланы зерттеу қарқынды дамуда, сәйкесінше ғарыш жөніндегі ғылымдар қарқынды дамуда. Ғарыш саласын игеруге байланысты болғандықтан, алынған нәтижелер тікелей әлеуметтік және экономикалық қызығушылық тудырады.

Полученные новые научные результаты будут применены для изучения экзопланетных систем. Целевыми потребителями новых результатов являются астрономы, астрофизики и научные работники занимающихся нестационарными проблемами теоретической астрономии, небесной механики, а так же для докторантов, магистрантов и студентов старших курсов университетов.

Алынатын жаңа ғылыми нәтижелер экзопланеталық жүйелерді зерттеу үшін қолданылады. Астрономдар, астрофизиктер, теориялық астрономияның, аспан механикасының бейстационар мәселелерімен айналысатын ғылыми қызметкерлер, сонымен қатар докторанттар, магистранттар және университеттердің жоғарғы курс студенттері - жаңа нәтижелердің мақсатты тұтынушылары болып табылады.

UDC indices
521.1; 521.3
International classifier codes
30.00.00;
Key words in Russian
физико-математические науки; теоретическая и небесная механика; вековые возмущения; переменная масса; планетные системы; теория возмущения;
Key words in Kazakh
физика-математикалық ғылымдар; теориялық және аспан механикасы; ғасырлық ұйытқу; айнымалы масса; планеталық жүйелер; ұйытқу теориясы;
Head of the organization Айдосов Нуржан Сарсынбекович / магистр
Head of work Минглибаев Мухтар Джумабекович Доктор физико-математических наук / профессор