The object of research, development or design (in Russian) : Быки-производители и их сперма

The object of research, development or design (in Kazakh) : Аталық бұқалар және олардың шәуеті

Aim of work (in Russian) : Оценка генетического влияния породы и происхождения на продуктивность и экстерьер быков-производителей с разными генотипами

Aim of work (in Kazakh) : Генотипі әртүрлі аталық бұқалардың тұқымы мен шыққан тегінің өнімділігі мен дене бітімі ерекшеліктеріне генетикалық әсерін бағалау

Методы исследования (на русском) : В анализ включены данные о производстве и использовании семени, породы и страны происхождения 12 быков производителей 3-х пород - казахская белоголовая, абердин-ангусская и герефордская. В исследовательских целях нами было проведено иммуногенетическое тестирование спермы от клинически здоровых животных, быков-производителей, в соответствии с инструкцией по применению. Кормление и уход за животными был одинаковым для всех, не было различий по сезонам года. Нормы и рационы животных составляли по рекомендациям АО «Асыл-Тулик» с учетом возраста, живой массы и режимов применения. Определение генетического влияния на продуктивность быков-производителей с разным генотипом проводят по сезонам года: зимой (декабрь, январь, февраль), весной (Март, Апрель,Май), летом (Июнь, Июль, Август), осенью (Сентябрь,Октябрь, Ноябрь). Сперму получили в центре искусственного осеменения на стандартных условиях с соблюдением всех зоотехнических и ветеринарных требований. Режим применения-средний (два раза в неделю, при двукратной посадке животных).

Методы исследования (на казахском) : Талдауға 3 тұқымның 12 өндірушісі - қазақтың ақбас, абердин-ангус және герефорд тұқымдары мен шыққан елі бойынша бұқаларының шәуітін өндіру және оны пайдалану туралы мәліметтер енгізілді. Зерттеулер үшін шәуетті клиникалық дені сау малдың, оларды өндіруші бұқаларды қолдану нұсқаулығымен сәйкес иммуногенетикалық тестілеуден өткізіп алдық. Жануарларды азықтандыру мен күтіп-бағу барлығы үшін бірдей болды, жыл маусымдары бойынша айырмашылықтары болмады. Жануарлардың нормасы мен рациондары «Асыл-Түлік» АҚ ұсыныстарына сәйкес жасы, тірі салмағы және қолдану режимдерін ескеріп құрастырылды. Генотипі әртүрлі өндіруші бұқалардың өнімділігіне генетикалық әсерін анықтауды жыл маусымдары бойынша жүргізеді: қыста (желтоқсан, қаңтар, ақпан), көктемде (наурыз, сәуір,мамыр), жазда (маусым, шілде, тамыз), күзде (қыркүйек,қазан, қараша). Шәуетті қолдан ұрықтандыру орталығында барлық зоотехниялық және ветеринариялық талапртарды сақтау арқылы стандартты шарттарда алдық. Қолдану режимі-орташа (аптасына екі рет, жануарларға екі ретті отырғызу арқылы).

Obtained results and novelty (in Russian) : Обобщая результаты исследования, было отмечено, что быки-производители мясного направления с разным генотипом соответствовали мясному типу телосложения по живой массе и экстерьерным показателям, и что быки трех пород, взятые для исследования, имели увеличение живой массы быков как в молодом возрасте, так и во взрослом возрасте, и что быки-производители казахской белоголовой породы в полном зрелом возрасте в возрасте 5 лет весили 312,6 кг, или На 34%; абердин-ангус - 368,1 кг, или на 37%; если герефорд превышал 342 кг, или 36%, то 4-летние быки-производители по казахской белоголовой породе преобладали на 77 кг, быки абердин-ангусской и герефордской пород-соответственно на 180-112 кг, в то же время активное развитие организма быков-производителей по габаритам соответствует их 3-летнему возрасту, а в последующие годы-некоторым было обнаружено, что увеличение не наблюдается. По габаритам телосложения, в отличие от казахстанских быков, зарубежные быки отличались высоким ростом, длиной стояния и грудью. Например, быки породы абердин-ангус в возрасте 3 лет имели показатели на 8,7 см (6,8%) и 4,1 см (3%) больше, чем быки породы казахская белоголовая и герефорд.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін қорыта келе генотипі әртүрлі етті бағыттағы өндіруші бұқалары тірі салмағы мен экстерьерлік көрсеткіштері бойынша дене бітімнің етті типіне сәйкес келді және зерттеуге алынған үш тұқым бұқаларының жас кезімен қатар ересек жасында да бұқалардың тірі салмағы жоғарылайтынын байқалды және толық жетілген жастағы қазақтың ақбас тұқымының өндіруші бұқалары 5 жасында 3 жас шамасындағы бұқалардан 312,6 кг-ға, немесе 34%-ға; абердин-ангус - 368,1 кг, немесе 37%-ға; герефорд 342 кг, немесе 36% асып түссе, ал тұқым стандартынан 4 жасар өндіруші бұқалар қазақтың ақбас тұқымы бойынша 77 кг-ға, абердин-ангус және герефорд тұқымдарының бұқалары тиісінше 180-112 кг басым болды, сонымен біргедене өлшемдері бойынша өндіруші бұқалардың ағзасының белсенді дамуы олардың 3 жас шамасына сай келетіні, ал келесі жылдары кейбір өлшемдердің артуы көп байқалмайтыны анықталды. Дене бітімі өлшемдері бойынша қазақстандық бұқаларға қарағанда шеттелдік бұқалар бойшаңдығымен, тұрқының ұзындығымен және кеуделігімен ерекшеленді. Мысалы, абердин-ангус тұқымының бұқалары 3 жас шамасында қазақтың ақбасы мен герефорд тұқымдарының бұқаларынан 8,7 см (6,8%) және 4,1 см (3%) артық көрсеткіштерге ие болды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В результате исследования был выявлен уровень связи с воспроизводительной способностью быков-производителей с разным генотипом размеров телосложения. Оказалось, что у быков казахской белоголовой породы объем эякулята устанавливает положительную корреляционную связь с такими измерениями, как обхват груди и обхват голени. В то время как значения отрицательной корреляционной связи по измерениям глубины груди, ширины кеды, косой длины стояния составляют от – 0,42 до-0,47, у быков абердин – ангус показатели живого веса и производства спермы на всех стадиях коррелируют, включая отрицательную связь с объемом эякулята и положительную связь с концентрацией эякулята, тогда как объем эякулята и наблюдается высокая корреляционная связь между индексами грудной клетки и окостенения, которая составила 0,54 и 0,76 соответственно. В исследовании была слабая связь между объемом эякулята и концентрацией эякулята с живым весом у быков казахской белоголовой породы в возрасте 3 и 5 лет.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеу нәтижесінде дене бітімі өлшемдерінің генотипі әртүрлі өндіруші бұқалардың көбею қабілетімен байланыс деңгейі анықталды. Қазақтың ақбас тұқымының бұқаларында эякулят көлемі кеуде орамы мен жіліншік орамы сияқты өлшемдермен жағымды корреляциялық байланыс орнататыны белгілі болды. Кеуде тереңдігі, кеде ені, тұрқының қиғаш ұзындығы өлшемдері бойынша теріс корреляциялық байланыс мәндері – 0,42 -ден – 0,47-ге дейін болса, абердин-ангус бұқаларында барлық кезеңдерде тірі салмақ пен шәует өндіру көрсеткіштері өзара байланыста болады, соның ішінде эякулят көлемімен теріс байланыс, ал эякулят концентрациясымен оң байланыс орнатады, ал эякулят көлемі мен кеуде және сүйектілік индекстері арасында жоғары корреляциялық байланыс байқалады, тиісінше, 0,54 және 0,76 құрады. Зерттеу барысында 3 және 5 жасында қазақтың ақбас тұқымының бұқаларында тірі салмақпен эякулят көлемі және эякулят концентрациясы арасында әлсіз байланыс болды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство. Животноводство. Мясное скотоводство

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы. Мал шаруашылығы. Етті ірі қара мал шаруашылығы.