The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования проекта является процессы и реакции в условиях экстремального состояния вещества нейтронных звезд и белых карликов, провоцирующие быстрое охлаждение и генерацию излучения высоких энергий.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жобаның зерттеу объектілері нейтрондық жұлдыздар мен ақ ергежейлі заттардың экстремалды күйі жағдайында жылдам салқындатуға және жоғары энергиялық сәулеленуді тудыратын процестер мен реакциялар болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является исследование эволюции материи компактных звездных объектов, таких как нейтронные звезды, белые карлики, плерионы, и постзвёздных туманностей. В частности, моделирование процессов, провоцирующих быстрое охлаждение компактных звезд и генерацию ими излучения высоких энергий, и расчеты каскадов реакций с ядрами и ядерными кластерами в условиях экстремального состояния вещества.

Aim of work (in Kazakh) : Жоба мақсаты нейтрондық жұлдыздар, ақ ергежейлілер, плериондар және жұлдыздардан кейінгі тұмандықтар сияқты шағын жұлдызды нысандар материясының эволюциясын зерттеу. Сонымен қоса шағын жұлдыздардың жылдам сууына және олардың жоғары энергиялы сәулелену генерациясына әкелетін процесстерді моделдеу, және заттың экстремалды күй жағдайында ядролармен және ядролық кластерлермен реакцияларының каскадтарын есептеу.

Методы исследования (на русском) : Основными научными методами исследования в решении задач проекта являются современные методы теоретической физики и ядерной астрофизики, применительно к ядерным реакциям и процессам, протекающим в недрах компактных звездных объектов. Так, теоретические методы расчета возбужденных состояний легких ядер основаны на нескольких теоретических подходах: алгебраический метод резонирующих групп в теории кластеров, аналитическое описание полюсов и разрезов в комплексной плоскости энергий, отвечающих кластерным состояниям, и аналитические решения и оценки квантовых резонансных уровней с использованием уравнений Фадеева для систем трех и большего числа взаимодействующих тел (ядер, нуклонов или кластеров).

Методы исследования (на казахском) : Жобаның мәселелерін шешудегі негізгі ғылыми зерттеу әдістері теориялық физика және ядролық астрофизиканың шағын жұлдызды нысандардың қабаттарында жүретін ядролық реакциялар мен процестерге қолданылатын, заманауи әдістері болып табылады. Осылайша, жеңіл ядролардың қозған күйін есептеудің теориялық әдістері бірнеше теориялық тәсілдерге негізделген: кластерлік теориядағы резонанстық топтардың алгебралық әдісі, кластерлер күйіне сәйкес келетін энергияның күрделі жазықтығындағы полюстер мен кесулердің аналитикалық сипаттамасы және үш жүйелер үшін Фадеев теңдеулерін қолдана отырып аналитикалық шешімдер мен кванттық резонанстық деңгейлер және өзара әрекеттесетін денелердің көп мөлшері (ядролар, нуклондар немесе кластерлер).

Obtained results and novelty (in Russian) : За 2022 год были получены следующие результаты: 1) Cоздана база по резонансным состояниям ядер и ядерных кластеров в экстремальных состояниях вещества; 2) Была разработана теоретическая модель охлаждения нейтронных звезд и плерионов, учитывающая вклад резонансных состояний ядерных кластеров 4 ≤A ≤16; 3) Опубликована 1 (одна) статья в рецензируемом научном издании по научному направлению проекта, входящая в 1 (первый), 2 (второй) и (или) 3 (третий) квартили в базе Web of Science и (или) имеющих процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 50 (пятидесяти).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2022 жылында келесi нәтижелер алынды: 1) Ядролардың резонанстық күйлері және материяның экстремалды күйлеріндегі ядролық кластерлер туралы деректер базасы құрылды; 2) 4 ≤А ≤16 ядролық кластерлердің резонанстық күйлерінің үлесін ескере отырып, нейтрондық жұлдыздар мен плериондарды суытудың теориялық моделі әзірленді; 3) Web of Science деректер базасындағы 1 (бірінші), 2 (екінші) және (немесе) 3 (үшінші) квартилдерге енгізілген және (немесе) Scopus дерекқорында CiteScore процентилі 50 (елу) кем емес рецензияланған ғылыми басылымда жобаның ғылыми бағыты бойынша 1 (бір) мақала жарияланған.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : База данных по резонансным состояниям ядер и ядерных кластеров в экстремальных состояниях вещества содержит расчеты для ядер от Li до Fe в условиях сверхплотной материи нейтронных звезд и белых карликов. Теоретическая модель охлаждения нейтронных звезд и плерионов, учитывает вклад резонансных состояний ядерных кластеров 4 ≤A ≤16 и каонных кластеров в Урка-процессы, возникновение нелинейных процессов в оболочках нейтронных звезд и генерацию нейтрино высоких энергий.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Материяның экстремалды күйлеріндегі ядролар мен ядролық кластерлердің резонанстық күйлері туралы деректер базасында нейтрондық жұлдыздар мен ақ ергежейлі затының аса тығыздығы жағдайында Li-ден Fe-ге дейінгі ядролар үшін есептеулер бар. Нейтрондық жұлдыздар мен плериондар үшін салқындатудың теориялық моделі 4 ≤A ≤16 ядролық кластерлердің резонанстық күйлерінің мен каон кластерлерінің Урка-процестеріне қосқан үлесін, нейтрондық жұлдыздардың қабықшаларында сызықты емес процестердің пайда болуын және жоғары энергиялы нейтринолардың генерациясын ескереді.

Level of implementation (in Russian) : На 2022 год внедрение не предусмотрено календарным планом.

Level of implementation (in Kazakh) : 2022 жылғы күтізбелік жоспарында іске асыру қарастырылмаған.

Efficiency (in Russian) : Показателем эффективности выполнения проекта является своевременное и качественное выполнения задач, обозначенных в календарном плане, в том числе выполнение плана по публикациям.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның тиімділігінің көрсеткіші күнтізбелік жоспарда көрсетілген тапсырмалардың уақытылы және сапалы орындалуы, оның ішінде жариялау жоспарының орындалуы болып табылады.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты могут быть применены Казахстанскими и зарубежными исследователями в области ядерной физики, ядерной астрофизики, физики высоких энергий и физики элементарных частиц. Целевые потребители полученных результатов - ученые, специалисты в области космических исследований и физики высоких энергий, молодые ученые и студенты естественнонаучных специальностей.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелерді қазақстандық және шетелдік зерттеушілер ядролық физика, ядролық астрофизика, жоғары энергиялар физикасы және элементар бөлшектер физикасы салаларында қолдана алады. Алынған нәтижелердің мақсатты тұтынушылары ғалымдар, ғарышты зерттеу және жоғары энергия физикасы саласындағы мамандар, жас ғалымдар мен жаратылыстану мамандықтарының студенттері болып табылады.