The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования работы являются молоко коровье, ксенобиотики, биосенсор для определения высоко кумулятивных ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жұмыстың зерттеу объектісі сиыр сүті, ксенобиотиктер, сүт және сүт өнімдеріндегі жоғары жинақталған ксенобиотиктерді анықтауға арналған биосенсор.

Aim of work (in Russian) : Цель работы - исследование результатов регионального мониторинга безопасности пищевых продуктов для разработки ускоренного метода определения остаточного количества ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты сүт және сүт өнімдеріндегі ксенобиотиктердің қалдық мөлшерін анықтаудың жеделдетілген әдісін әзірлеу мақсатында азық-түлік қауіпсіздігінің аймақтық мониторингінің нәтижелерін зерделеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования – информационно-аналитический метод, лабораторный метод in-vivo, газожидкостной хроматографии, атомно-абсорбционная спектрометрия, масс-спектрометрия.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері – ақпараттық-аналитикалық әдіс, in-vivo зертханалық әдіс, газ - сұйықтық хроматографиясы, атомдық абсорбциялық спектрометрия, масс-спектрометрия.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате экспериментальных исследований в качестве биологического материала для разработки экспресс-метода по определению в молоке свинца, кадмия выбран фермент каталаза класса ок-сидоредуктазы. Экспериментальным путем для иммобилизации фермента выбрана мультислойная комбинация хитозан-альгинат натрия. При подборе метода для иммобилизации фермента каталазы использован метод послойной layer-by-layer, при котором противоположно заряженные полиэлектролиты образуют мультислои на поверхности подложки. Исследовано влияния температуры, рН, ионной силы на активность иммобилизованной каталазы в процессе хранения. В качестве основы биосенсора использована подложка из полимера, на которую методом напыления наносится графитовый слой. Полученные результаты исследования будут применены для конструирования модели биосенсора. По результатам исследования впервые доказана эффективность применения фермента каталаза в качестве биомаркера загрязнения молока, подобран носитель и метод для иммобилизации фермента каталазы при разработке биосенсора для определения солей тяжелых металлов в молоке. Установлено, что такие природные материалы, как хитозан и альгинат натрия, являются наиболее благоприятной средой для иммобилизации фермента и позволяют сохранить его активность не нарушая структуру, а полимерная пластина с нанесенными на нее графитовыми проводящими слоями оптимальна как с практической, так и с экономической точки зрения.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алынған нәтижелер мен жаңалық – эксперименттік зерттеулер нәтижесінде сүттегі қорғасын мен кадмийді анықтаудың экспресс әдісін жасау үшін биологиялық материал ретінде оксидоредуктаза класының фермент каталазасы таңдалды¬. Эксперименттік түрде ферментті иммобилизациялау үшін хитозан-натрий альгинатының көп қабатты комбинациясы таңдалды. Каталаза ферменттерін иммобилизациялау әдісін таңдау кезінде қарама-қарсы зарядталған полиэлектролиттер субстрат бетінде көп қабатты түзетін қабат - қабат әдісі қолданылды. Сақтау кезінде иммобилизацияланған каталазаның белсенділігіне температура, рН және иондық күштің әсері зерттелді. Биосенсор полимерлі субстратқа негізделген, оның үстіне шашырату арқылы графит қабаты орналасады. Зерттеу нәтижелері биосенсорлық модельді жобалау үшін пайдаланылады. Зерттеу нәтижелері бойынша каталаза ферментін сүттің ластануының биомаркері ретінде қолданудың тиімділігі алғаш рет дәлелденді, биосенсорды жасауда каталаза ферментінің тасымалдаушысы және иммобилизациялау әдісі таңдалды. Хитозан және натрий альгинаты сияқты табиғи материалдар ферментті иммобилизациялау үшін ең қолайлы орта болып табылады және оның құрылымын бұзбай оның белсенділігін сақтауға мүмкіндік береді, ал оған графит өткізгіш қабаттары бар полимерлі пластинаны қолдану практикалық және экономикалық тұрғыдан оңтайлы болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные показатели и технико-экономические показатели – подбор электрода для биосенсора и разработка электронного прибора для считывания, преобразования и предоставления результатов определения ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах в цифровом виде. Разработка биосенсора позволит снизить стоимость проводимых исследований, сократить транспортные расходы, сократить время проведения анализа и более эффективно использовать рабочее время.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі конструкторлық көрсеткіштер мен техникалық-экономикалық көрсеткіштер биосенсорға электродты таңдау және сүт және сүт өнімдеріндегі ксенобиотиктерді анықтау нәтижелерін цифрлық түрде оқуға, түрлендіруге және ұсынуға арналған электронды құрылғыны жасау болып табылады. Биосенсорды әзірлеу жүргізіліп жатқан зерттеулердің құнын төмендетеді, тасымалдау шығындарын азайтады, талдау уақытын қысқартады және жұмыс уақытын тиімдірек пайдаланады.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения – научный проект выполняется 2 год, внедрение предусмотрено на 3 год выполнения проекта.

Level of implementation (in Kazakh) : Жүзеге асыру дәрежесі – ғылыми жоба 2-ші жыл жүргізілуде, енгізу жобаның 3-ші жылына қарастырылған.

Efficiency (in Russian) : Эффективность – ускоренный метод определения ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах позволит повысить безопасность и качество поставляемых на рынок молока и молочных продуктов.

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділік – сүт және сүт өнімдеріндегі ксенобиотиктерді анықтаудың жеделдетілген әдісі нарыққа жеткізілетін сүт және сүт өнімдерінің қауіпсіздігі мен сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Область применения – оценка безопасности молока и молочных продуктов.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы – сүт және сүт өнімдерінің қауіпсіздігін бағалау.