The object of research, development or design (in Russian) : репродуктивное поведение городских казашек

The object of research, development or design (in Kazakh) : қалалық қазақ әйелдердің репродуктивті мінез-құлқы

Aim of work (in Russian) : Верифицировать исторически сложившиеся типы репродуктивного поведения на основе статистических данных и выявить тенденции, определяющие региональные особенности современного демографического развития Казахстана. Выявить особенности репродуктивных установок городских казашек в условиях модернизации на основе данных социологического исследования.

Aim of work (in Kazakh) : Статистикалық деректер негізінде репродуктивті мінез-құлықтың тарихи қалыптасқан түрлерін верификациялау және Қазақстанның қазіргі демографиялық дамуының өңірлік ерекшеліктерін айқындайтын үрдістерді анықтау. Социологиялық зерттеу деректері негізінде жаңғырту жағдайында қалалық қазақтардың репродуктивті қондырғыларының ерекшеліктерін анықтау

Методы исследования (на русском) : Для демографического блока проекта применена система историко-демографических методов: историко-сравнительный, историко-типологический, историко-системный. Для социологического блока были применены инструменты, разработанные на основе таких методов, как глубинные интервью, экспертные интервью и экспресс-опрос студенток-казашек.

Методы исследования (на казахском) : Жобаның демографиялық блогы үшін тарихи-демографиялық әдістер жүйесі қолданылады: тарихи-салыстырмалы, тарихи-типологиялық, Тарихи-жүйелік. Әлеуметтанулық блок үшін терең сұхбат, сараптамалық сұхбат және қазақ қыздарының экспресс-сауалнамасы сияқты әдістер негізінде әзірленген құралдар қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен сравнительный анализ региональных кластеров рождаемости в начале XXI в. на основе корреляции таких показателей как возрастная структура, соотношение городского и сельского населения, занятость, уровень образования и рождаемости. Результаты анализа отражены во 2 главе монографии «Региональные особенности репродуктивного поведения городских казашек». В августе – сентябре 2022 года состоялся второй этап социологического исследования в рамках реализации данного проекта, который проходил в трех форматах: 1) экспресс-опрос; 2) глубинные интервью; 3) экспертные интервью. В ходе второго этапа исследования состоялось 40 индивидуальных интервью и 11 экспертных интервью, проведен опрос 306 человек также из 11 городов - Актобе, Атырау, Алматы, Костаная, Кызылорды, Астаны, Караганды, Петропавловска, Тараза, Усть-Каменогорска и Семея. При отборе респондентов были учтены возрастные параметры, отражающие репродуктивную активность: 20–49 лет (20–29 лет, 30–39 лет, 40–49 лет) и время проживания в городе не менее 3-х лет. В результате проведенных научно-исследовательских работ были определены основные тенденции и региональные особенности репродуктивного поведения городских казашек. Анализ статистических источников и результатов социологического исследования позволил выявить различные типы репродуктивных установок городского населения (традиционные, переходные, модернизационные и пр).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : XXI ғасырдың басында туудың аймақтық кластерлеріне салыстырмалы талдау жас құрылымы, қала мен ауыл тұрғындарының арақатынасы, жұмыспен қамту, білім деңгейі және туу коэффициенті сияқты көрсеткіштердің корреляциясы негізінде жасалынды. Талдау нәтижелері "Қалалық қазақтардың репродуктивті мінез-құлқының өңірлік ерекшеліктері" монографиясының 2-тарауында көрсетілген. 2022 жылдың тамыз – қыркүйек айларында осы жобаны іске асыру шеңберінде әлеуметтанулық зерттеудің екінші кезеңі өтті, ол үш форматта өтті: 1) экспресс-сауалнама; 2) терең сұхбат; 3) сараптамалық сұхбат. Зерттеудің екінші кезеңі барысында 40 жеке сұхбат және 11 сараптамалық сұхбат өткізілді, сондай - ақ Ақтөбе, Атырау, Алматы, Қостанай, Қызылорда, Астана, Қарағанды, Петропавл, Тараз, Өскемен және Семей қалаларынан 306 адамнан сауалнама жүргізілді. Респонденттерді іріктеу кезінде репродуктивті белсенділікті көрсететін жас параметрлері ескерілді: 20-49 жас (20-29 жас, 30-39 жас, 40-49 жас) және қалада кемінде 3 жыл тұру уақыты. Жүргізілген ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижесінде қалалық қазақтардың репродуктивті мінез-құлқының негізгі үрдістері мен өңірлік ерекшеліктері айқындалды. Статистикалық дереккөздер мен әлеуметтанулық зерттеу нәтижелерін талдау қала тұрғындарының репродуктивті көзқарастарының әртүрлі түрлерін (дәстүрлі, өтпелі, модернизациялық және т.б.) анықтауға мүмкіндік берді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : не предусмотрено

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : қарастырылмаған

Level of implementation (in Russian) : Непосредственные результаты проекта не рассчитаны на коммерциализацию, но впоследствии могут приобрести коммерческое значение. Результаты социологического исследования могут быть использованы при планировании и реализации проектов развития городской среды, комфортной для социализации детей. По результатам второго года реализации проекта опубликовано 10 публикаций в том, числе одна монография, 9 статей.

Level of implementation (in Kazakh) : Жобаның тікелей нәтижелері коммерцияландыруға арналмаған, бірақ кейіннен коммерциялық мәнге ие болуы мүмкін. Әлеуметтанулық зерттеу нәтижелерін балаларды әлеуметтендіруге ыңғайлы қалалық ортаны дамыту жобаларын жоспарлау және іске асыру кезінде пайдалануға болады. Жобаны іске асырудың екінші жылының нәтижелері бойынша 10 жарияланым, оның ішінде бір монография, 9 мақала жарияланды.

Efficiency (in Russian) : Использование междисциплинарных методов решения исследовательских задач проекта (рассмотрение демографических, социокультурных, социально-экономических факторов, влияющих на региональные процессы рождаемости в Казахстане) позволяет существенно усилить уровень научно-исследовательских работ и расширить возможности изучения феномена репродуктивного поведения. Междисциплинарный подход к проблеме исследования способен принести высокий социальный и экономический эффект.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның зерттеу міндеттерін шешудің пәнаралық әдістерін пайдалану (Қазақстандағы туудың өңірлік процестеріне әсер ететін демографиялық, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық факторларды қарау) ғылыми-зерттеу жұмыстарының деңгейін айтарлықтай күшейтуге және репродуктивтік мінез-құлық феноменін зерделеу мүмкіндігін кеңейтуге мүмкіндік береді. Зерттеу проблемасына пәнаралық көзқарас жоғары әлеуметтік және экономикалық нәтиже әкелуі мүмкін.

Field of application (in Russian) : Процессы воспроизводства объективно отражают быструю динамику социокультурного развития Казахстана и требуют постоянного изучения. Основой их часто являются этнически дифференцированные показатели рождаемости населения. Результаты проекта предназначены для использования в разработке различных программ национального и регионального уровней, научных и социальных проектов, в том числе по работе с молодежью. Целевые потребители результатов проекта - научная общественность, органы государственной власти, молодежные общественные организации.

Field of application (in Kazakh) : Ұдайы өндіріс үдерістері Қазақстанның әлеуметтік-мәдени дамуының жедел серпінін объективті түрде көрсетеді және үнемі зерделеуді талап етеді. Олардың негізі көбінесе этникалық тұрғыдан сараланған туу коэффициенті болып табылады. Жобаның нәтижелері ұлттық және өңірлік деңгейдегі әртүрлі бағдарламаларды, ғылыми және әлеуметтік жобаларды, оның ішінде жастармен жұмыс жөніндегі жобаларды әзірлеуде пайдалануға арналған. Жоба нәтижелерінің мақсатты тұтынушылары - ғылыми жұртшылық, мемлекеттік билік органдары, жастар қоғамдық ұйымдары.