The object of research, development or design (in Russian) : Фауна государственного национального природного парка «Тарбагатай».

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: «Тарбағатай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің жәндіктер фаунасы.

Aim of work (in Russian) : Инвентаризация видового разнообразия насекомых государственного национального природного парка «Тарбагатай», выяснение их экологических и биологических особенностей, подготовка основ долговременного мониторинга, разработка рекомендаций по их сохранению и устойчивому использованию

Aim of work (in Kazakh) : «Тарбағатай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің бөжектердің түрлерінің алуантүрлілігін түгендеу, биологиялық және экологиялық ерекшелігін анықтау, ұзақ мерізімге мониторинг жасаудың негізін дайындау, оларды сақтау және тұрақты пайдалану үшін ұсыныс әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : При проведении исследований используются наиболее продуктивные из апробированных общепринятых энтомологических методик. Они имеют весьма существенные различия для каждой группы животных. Исполнители проекта владеют всеми известными методиками и имеют ряд авторских свидетельств на инновационные методики и рацпредложения по улучшению существующих.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу жүргізу үшін апробациядан өткен энтомологиялық өнімді әдістер қолданылды. Әр бөжектердің топтарына байланысты оларды зерттеудің едәуір айырмашылықтары бар. Жобаны орындаушылардың бірқатар инновациялық әдістердің авторлық куәліктері бар және олар белгілі әдістерді меңгерген, сонымен қатар әдістерді жетілдіруге арналған рационолизаторлық ұсыныстардың авторлары.

Obtained results and novelty (in Russian) : Запланированный объем работ успешно выполнен. Продолжается инвентаризация видового состава насекомых, обитающих в государственном национальном парке «Тарбагатай» и на прилегающих территориях. Выявлено 1077 видов насекомых, относящихся к 10 отрядам, 86 семействам, 592 родам. Впервые для ГНПП «Тарбагатай» приведено 198 видов (18.8 % от выявленной фауны). Впервые для фауны Восточного Казахстана указано 11 видов насекомых, а для фауны Казахстана - 2 вида. Проведен сбор данных об особенностях распространения, относительной численности, экологии и биологии насекомых в основных экосистемах государственного национального природного парка «Тарбагатай». Составлен окончательный список 16 модельных видов, 6 учетных мониторинговых площадок, сельскохозяйственных (55), лесных вредителей (31) и 7 кровососущих видов. Выявлено 14 узко локальных видов – эндемиков или субэндемиков хребта Тарбагатай. Обнаружено 6 видов: боливария короткокрылая (Bolivaria brachyptera), дыбка степная (Saga pedo), сколия степная (Scolia hirta), кузнечик зернистый (Deracanthina granulata), севчук Сервилля (Onconotus servillei), точечная коровка (Sthetorus pusillus), занесенных в «Красную Книгу» Казахстана. Разработана и заполняется база данных по выявленным видам насекомых. В 2022 г. опубликована 1 статья, входящая в базу данных SCOPUS, 2 статьи, входящие в базу данных КОКСОН и монография.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоспарланған жұмыстың көлемі сәтті орындалды. «Тарбағатай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің негізгі экожүйелеріндегі және оған жақын аймақтарындағы бөжектердің түр құрамын түгендеу жалғасуда. Бөжектердің, 10 тобындағы, 86 туыстасына, 592 тұқымдасына жататын 1077 түрі анықталды. «Тарбағатай» МҰТП-не қатысты, алғаш рет 198 (жалпы анықталған фаунаның 18.8 %-ы) түрі келтірілді. Шығыс Қазақстаның бөжектер фаунасына 11 түр, ал Қазақстан фаунасына – 2 түр алғаш рет тіркелді. Бөжектердің экологиясы мен биологиясы, таралу ерекшеліктері және салыстырмалы саны туралы мәліметтер жыйналды. 6 есептік бақылау алаңдарда 16 үлгі түрдің нақты тізімі жасалды, сонымен қатар ауылшаруашылық (55), орман зиянкестерінің (31) және қансорғыш бөжектердің 7 түрі келтірілді. Тарбағатай жотасына ғана тән қысаң жергілікті эндемик немесе субэндемиктердің 15 түрі айқындалды. Қазақстанның Қызыл Кітабына енген 6 түр табылды: қысқақанатты боливария (Bolivaria brachyptera), далалық тіктұрғыш (Saga pedo), далалық түйрегіш (Scolia hirta), деракантина гранулата (Deracanthina granulata), онконотус сервиллей (Onconotus servillei), нүкетілі қанқызы (Sthetorus pusillus). Табылған бөжектердің түрлер жыйынтығының базасы жасалынып оны мәліметтермен толықтырылуда. 2022 жылы SCOPUS базасына енетін 1 мақала, КОКСОН мәліметтер базасында 2 мақала және монография жарыққа шықты.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Оценка качества применяемой методологии при реализации научных исследований В исследовательской работе применяются современные энтомологические методики, позволяющие достичь требуемых результатов

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ғылыми зерттеулерді жүзеге асыруда қолданылатын әдістеменің сапасын бағалау Зерттеу жұмысында қажетті нәтижелерге қол жеткізу үшін заманауи энтомологиялық әдістемелер қолданылады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : использование научных достижений в области фундаментальной зоологии в развитии экономики страны, а также создания современной информационной базы по биоразнообразию Республики Казахстан

Field of application (in Kazakh) : іргелі зоология саласындағы ғылыми жетістіктерді ел экономикасын дамытуда пайдалану, сондай-ақ Қазақстан Республикасының биоәртүрлілігі туралы заманауи ақпараттық база құру