The object of research, development or design (in Russian) : В качестве объектов исследования были выбраны инертные матрицы типа ZrO2 – MgO.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары ретінде ZrO2 – MgO типті инертті матрицалар таңдалды.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в изучении процессов структурной деградации и радиационного распухания материалов инертных матриц типа ZrO2 – MgO при высокотемпературном облучении тяжелыми ионами Kr, Xe и флюенсами 10^10 – 10^15 ион/см2.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты ауыр Kr, Xe иондарымен, 10^10 – 10^15 ион/см2 флюенсімен жоғары температурада сәулелену кезінде ZrO2 – MgO типті инертті матрицалық материалдардың құрылымдық деградациясы мен радиациялық ісіну процестерін зерттеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования: растровая электронная микроскопия, энергодисперсионный анализ, рентгеновская дифракция.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: расторлық электронды микроскопия, энергия дисперсиялық талдау, рентгендік дифракция.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведены экспериментальные работы по высокотемпературному облучению ZrO2 – MgO керамик тяжелыми ионами Kr, Xe при флюенсах 10^10 – 10^15 ион/см2. В качестве образцов для исследования были выбраны ZrO2 керамики, допированные MgO. В ходе проведенных исследований установлено, что основной процесс полиморфных превращений, с последующим доминированием фазы c-ZrO2 происходит при флюенсе облучения выше 10^13 ион/см2, что характерно для возникновения эффекта перекрытия дефектных областей и, следовательно, увеличение искажающих напряжений, а также теплового эффекта при облучении.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ZrO2 – MgO керамикаларын ауыр Kr, Xe иондарымен 10^10 – 10^15 ион/см2 флюенсімен жоғары температуралы сәулелендіру бойынша эксперименттік жұмыстар жүргізілді. Зерттеуге үлгі ретінде MgO допирленген ZrO2 керамикасы таңдалды. Жүргізілген зерттеулер барысында c-ZrO2 фазасының кейінгі үстемдігімен полиморфты түрленулердің негізгі процесі 10^13 ион/см2-тан жоғары сәулелену флюенсінде жүретіні анықталды, бұл ақаулы аймақтардың қабаттасу әсерінің пайда болуына, демек, бұрмалану кернеулерінің жоғарылауына, сондай-ақ сәулелену кезіндегі жылу әсеріне тән.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономический эффект заключается в полученных новых данных о механизмах и кинетике радиационных повреждений в инертных матрицах ядерного топлива на основе ZrO2 – MgO при высокотемпературном облучения тяжелыми ионами позволят внести вклад в развитие существующих моделей радиационных дефектов в оксидных керамиках.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Экономикалық әсер оксидті керамикадағы радиациялық ақаулардың қолданыстағы модельдерінің дамуына үлес қосатын жоғары температуралы ауыр иондық сәулелену кезінде ZrO2 – MgO негізіндегі ядролық отынның инертті матрицаларындағы радиациялық зақымдану механизмдері мен кинетикасы туралы алынған жаңа деректерден тұрады. оксидті керамикадағы радиациялық ақаулардың қолданыстағы модельдерінің дамуына үлес.

Level of implementation (in Russian) : Не предусмотрено

Level of implementation (in Kazakh) : Қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Эффективность проекта заключается в получении новых данных об эволюции радиационных повреждений в ZrO2 – MgO керамиках при высокотемпературном облучении тяжелыми ионами, которые позволят оценить устойчивость данных керамик к процессам радиационного распухания и структурной деградации, приводящей к снижению трещиностойкости и прочности.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның тиімділігі ZrO2 – MgO керамикаларындағы радиациялық зақымдану эволюциясы туралы ауыр иондармен жоғары температуралық сәулелену кезінде жаңа деректерді алу болып табылады, бұл сызатқа төзімділік пен беріктіктің төмендеуіне әкелетін керамика деректерінің радиациялық ісіну және құрылымдық деградация процестеріне төзімділігін бағалауға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Область применения: инертные матрицы, дисперсное ядерное топливо, ядерная энергетика.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы: инертті матрицалар, дисперсті ядролық отын, ядролық энергетика.