The object of research, development or design (in Russian) : Природные штаммы цианобактерий, рисовые поля РК.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Цианобактериялардың табиғи штамдары, Қазақстан Республикасының күріш алқаптары.

Aim of work (in Russian) : Пойск, выдeлeниe и изучeниe новых активных азотфиксирующих штаммов цианобактeрий и разработка тeхнологии получeния на их основe биоудобрeний с цeлью повышeния урожайности сeльскохозяйствeнных культур.

Aim of work (in Kazakh) : Цианобактериялардың жаңа белсенді азотфиксациялаушы штамдарын іздеу, бөліп алу және зерттеу және ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыру мақсатында олардың негізінде биотыңайтқыштар алу технологиясын жасау.

Методы исследования (на русском) : Микробиологические, альгологические, химические, генетические методы исследования.

Методы исследования (на казахском) : Микробиологиялық, алгологиялық, химиялық, генетикалық зерттеу әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучение альгофлоры рисовых полей Кызылординской области показало наличие 32 видов, из 4 отделов, 8 классов, 18 порядков, 24 семейств, 26 родов. Получены 5 изолятов J-14,K-31,J-8,J-1 и Sh-11. Путем анализа филогенетически сходных видов выделенные новые изоляты цианобактерий были идентифицированы как: Trichormus variabilis K-31,Cylindrospermum badium J-8,Nostoc sp. J-14 (MZ079360),Oscillatoria brevis SH-12,Tolypothrix tenuis J-1. Установлена найболее высокая продуктивность штаммов Trichormus variabilis K-31 и Nostoc sp. J-14. на безазотистой среде, что свидетельствует о высокой нитрогеназной активности клеток данных изолятов. Изучением влияния различных концентраций Мо и Fe на нитрогеназную активность выделенных штаммов цианобактерий подобраны их оптимальные концентрации стимулирующие нитрогеназную активность клеток. Изучено биостимулирующее влияние различных концентраций клеток Trichormus variabilisK-31 на ростовые показатели риса, клубники, томатов и кукурузы в лабораторных, тепличных и полевых условиях. Установлено, что клеточная биомасса в концентрации 48х106кл/мл оказывает положительное влияние на культуры, обеспечивая растение естественным источником азота.Установлено, что биопрепарат на основе суспензии биомассы Trichormus variabilis K-31 оказывает стимулирующее влияние на развитие почвенной микрофлоры, а так же уменьшает число патогенных микроорганизмов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қызылорда облысындағы күріш алқаптарының альгофлорасын зерттеу 4 бөлім, 8 класс, 18 отряд, 24 тұқымдас, 26 туыс, 32 түрдің бар екенін көрсетті. J-14, K-31, J-8, J-1 және Sh-11 5 изоляттары бөлініп алынды. Филогенетикалық ұқсас түрлерді талдау арқылы цианобактериялардың жаңа изоляттары анықталды: Trihormus variabilis K-31, Cylindrospermum badium J-8, Nostoc sp. J-14 (MZ079360), Oscillatoria brevis SH-12, Tolypothrix tenuis J-1. Trihormus variabilis K-31 және Nostoc sp J-14штамдары ең жоғары өнімділік көрсетті. Азотсыз ортада, осы изоляттар жасушаларының жоғары нитрогеназа белсенділігін көрсетеді. Мо және Fe әртүрлі концентрацияларының цианобактерия штамдарының нитрогеназа белсенділігіне әсерін зерттеу арқылы олардың клеткаларының нитрогеназа белсенділігін арттыратын оңтайлы концентрациялары таңдалды. Зертханалық, жылыжай және егістік жағдайында күріш, құлпынай, қызанақ және жүгері дақылдарының өсу қарқынына Trichormus variabilisK-31 клеткаларының әртүрлі концентрациясының биостимуляциялық әсері зерттелді. Клетка биомассасының 48х106 жасуша/мл концентрациясында өсімдікті азоттың табиғи көзімен қамтамасыз етіп, дақылдарға оң әсер ететіні анықталды. .

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты, полученные в процессе выполнения проекта, будут важны для решения социальных и экономических проблем в сельскохозяйственной отрасли для повышения плодородия почвы и соответсвенно получения высокого урожая. Экономический эффект от применения биоудобрений на основе азотфиксирующих штаммов заключается в снижении потребности в применении больших объемов минеральных удобрений, что уменьшает значительные затраты труда и материальных средств, связанных с производством и применением химических удобрений. При этом особенно энергоемким и дорогостоящим является производство азотных минеральных удобрений на производство которых в развитых странах в среднем тратится почти треть всей энергии, потребляемой в сельскохозяйственной отрасли. В связи с этим получeнныe данныe могут использоваться для разработки эффeктивной, экономичeски выгодной и экологичeски чистой тeхнологии повышeния урожайности сeльскохозяйствeнных культур растeний и плодородия почв в условиях агропромышлeнного комплeкса нашeй рeспублики.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаны орындау барысында алынған нәтижелер топырақ құнарлылығын арттыру және тиісінше жоғары өнім алу үшін ауыл шаруашылығы саласындағы әлеуметтік және экономикалық мәселелерді шешу үшін маңызды болып табылады. Азотты бекітетін штамдар негізінде биоайтқыштарды қолданудың экономикалық әсері минералдық тыңайтқыштардың үлкен көлемін пайдалану қажеттілігін азайту болып табылады, бұл минералдық тыңайтқыштарды өндірумен және қолданумен байланысты еңбек пен материалдық құралдардың елеулі шығындарын азайтады. Сонымен қатар, азоттық минералды тыңайтқыштар өндірісі ерекше энергияны қажет ететін және қымбат тұратын, дамыған елдерде ауылшаруашылық тазартуды қажет ететін барлық энергияны емдеуге жұмсалады. Осыған байланысты алынған деректер біздің республикамыздың Агроөнеркәсіптік кешені жағдайында өсімдіктердің ауыл шаруашылығы дақылдарының шығымдылығын және топырақтың құнарлылығын арттырудың маңызды, экономикалық тиімді және экологиялық таза технологиясын әзірлеу үшін жұмыс істей алады.

Level of implementation (in Russian) : Получен патент на полезную модель: Азотфиксирующий штамм цианобактерий Trichormus variabilis K-31, используемый в сельском хозяйстве

Level of implementation (in Kazakh) : Пайдалы модельге патент алынды: Ауыл шаруашылығында пайдаланылатын азотфиксациялаушы Trichormus variabilis K-31 цианобактерия штамы

Efficiency (in Russian) : Полученные результаты свидетельствуют о том что внесение биоудобрения на основе суспензии цианобактерии эффективно влияет на биопродуктивность растительных культур и увеличивает урожайность, и такие исслeдования могут являться основой для разработки элeмeнтов экологичeски бeзопасных систeм биологичeского зeмлeдeлия.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған нәтижелер цианобактериялар суспензиясы негізінде биотыңайтқышты енгізу өсімдік дақылдарының биоөнімділігіне тиімді әсер ететінін және өнімділігін арттыратынын және мұндай зерттеулер биологиялық егіншіліктің экологиялық қауіпсіз жүйелерінің элементтерін әзірлеуге негіз бола алатынын көрсетеді.

Field of application (in Russian) : Биотехнология, агробиотехнология, сельское хозяйство, экология

Field of application (in Kazakh) : Биотехнология, агробиотехнология, ауыл шаруашылығы, экология