The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являлся комплекс нестадных саранчовых вредителей, состоящий из 9 выявленных видов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары 9 анықталған түрден тұратын саяқ шегіртке зиянкестерінің кешені болды.

Aim of work (in Russian) : Цель исследований – разработка методики фитосанитарного контроля нестадных саранчовых на основе ГИС-технологий и методов дистанционного зондирования для повышения эффективности защитных мероприятий и предотвращения ущерба от опасных вредителей в земледельческих районах Северного Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеу мақсаты - Солтүстік Қазақстанның егіншілік аудандары6нда қорғау іс-шаралары тиімділігін арттыру және зиянкестер залалын алдын алу үшін ГАЖ-технологиялары мен қашықтықтан зондтау әдістері негізінде саяқ шегірткелер бойынша фитосанитариялық бақылау әдістерін құрастыру.

Методы исследования (на русском) : Поставленные цели и вытекающие из нее задачи были выполнены с использованием общепринятых методов, а также современных методов ГИС-технологий, GPS и ДЗЗ.

Методы исследования (на казахском) : Қойылған мақсаттар мен одан туындайтын міндеттер жалпы қабылданған әдістерді, сондай-ақ ГАЖ-технологиялардың, GPS және ЖҚЗ заманауи әдістерін пайдалана отырып орындалды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проанализирована многолетняя популяционная динамика вредных нестадных саранчовых за 24 года (1999-2022 гг.). По результатам фитосанитарного мониторинга, к чaстo встрeчaeмым видaм oтнoсятся Pararcyptera microptera microptera(F.-W.), Dociostaurus brevicollis (Ev.), Podisma pedestris (L.). Разработана модель фитосанитарного контроля и управления популяциями нестадных саранчовых в земледельческих районах Северного Казахстана для обеспечения фитосанитарной безопасности. Прaктичeскaя цeннoсть данной модели заключается в разрaбoтaнных и усовершенствованных мoдeлeй технологии фитосанитарного мониторинга на основе ГИС-технологий и дистанционных методов зондирования, а также использовании полученной оперативной спутниковой информации о погодных условиях и экологической обстановки местообитания данных фитофагов для прогнозирования возможного заселения сельскохозяйственных посевов, oптимизaции фитoсaнитaрнoгo сoстoяния пoсeвoв зa счeт снижeния пeстициднoй нaгрузки нa aгрoцeнoз и oбщeгo aнтрoпoгeннoгo прeссингa нa oкружaющую срeду. Исходные файлы разработанного веб-приложения (https://github.com/drmz2022 /katu-locust) хранятся на веб-сервисе для хостинга IT-проектов и их совместной разработки – Github.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зиянды саяқ шегірткелердің 24 жылдағы (1999-2022 жж.) көпжылдық популяциялық динамикасы талданды. Фитосанитарлық мониторинг нәтижелері бойынша жиі кездесетін түрлерге Pararcyptera microptera microptera (F.-W.), Dociostaurus brevicollis (EV.), Podisma pedestris (L.). Фитосанитариялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін Солтүстік Қазақстанның егіншілік аудандарындағы саяқ шегірткелердің популяциясын фитосанитариялық бақылау және басқару моделі әзірленді. Бұл модельдің тәжірибелік құндылығы ГАЖ технологиялары мен қашықтықтан зондтау әдістері негізінде фитосанитариялық мониторинг технологиясының әзірленген және жетілдірілген модельдерінде, сондай-ақ ауыл шаруашылығы дақылдарының ықтимал қоныстануын, агроценозға пестицидтік жүктемені және жалпы антропогендік жүктемені азайту арқылы дақылдардың фитосанитариялық жай-күйін оңтайландыру үшін ауа райы жағдайлары мен осы фитофагтардың мекендейтін жерінің экологиялық жағдайы туралы алынған жедел спутниктік ақпаратты пайдалана отырып болжам беру. Әзірленген веб-қосымшаның бастапқы файлдары (https://github.com/drmz2022 / katu-locust) IT-жобаларды хостингке және оларды бірлесіп әзірлеуге арналған Github веб-сервисте сақталады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Фундаментальное моделирование (ENM) экологических ниш с использованием компьютерных алгоритмов для прогнозирования распространения изучаемых вредителей в географическом пространстве и времени. Результаты, полученные в ходе выполнения исследований, могут быть использованы как инновационный инструмент в прогнозировании развития и распространения нестадных саранчовых вредителей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттелетін зиянкестердің географиялық кеңістікте және уақытта таралуын болжау үшін компьютерлік алгоритмдерді қолдана отырып, экологиялық нишаларын фундаментальді моделдеу. Зерттеу барысында алынған нәтижелер саяқ шегіртке зиянкестерінің дамуы мен таралуын болжауда инновациялық құрал есебінде қолданылуы мүмкін.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Прогнозы и сигнализация появления и развития вредителей.

Field of application (in Kazakh) : Зиянкестердің пайда болуы мен дамуын болжау және хабарлау.