The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования: микро- и наноминеральные компоненты руд месторождений благородных, редкометально-редкоземельных элементов и наноуглеродных проявлений Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: Қазақстанның асыл, сирекметалл-сирекжер элементтерінің кенорындары рудалары мен нанокөміртекті білінімдерінің микро- және наноминералды компоненттері

Aim of work (in Russian) : Цель работы: восполнение запасов полезных ископаемых и открытие новых типов месторождений за счет нового уровня исследований месторождений благородных и редкометально-редкоземельных элементов, наноуглеродных проявлений на базе современных достижений науки в области физики конденсированных состояний.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты: Конденсацияланған күйдегі физика саласындағы заманауи ғылыми жетістіктерге негізделген асыл және сирекметал-сирекжер элементтерінің кенорындарын, нанокөміртекті білінімдерді зерттеудің жаңа деңгейіне байланысты пайдалы қазбалардың қорын толықтыру және кенорындарының жаңа түрлерін ашу.

Методы исследования (на русском) : В исследованиях по теме использованы методы: оптическая микроскопия в проходящем и отраженном свете, рентгеновский (рентгенофазовый, рентгенодифрактометрический), спектральный (полуколичественный), гранулометрический, электронозондовый, термический, рентгенофлуоресцентный, атомноабсорбционный анализы, электронная (сканирующая и просвечивающая) микроскопия. Методология включала, как традиционные способы опробования и пробоподготовки, так и вновь разрабатываемые способы опробования с получением объемных монолитных проб, учитывающих свойства наноминерального вещества и рассчитанных на использование инструментального нейтронно-активационного анализа.

Методы исследования (на казахском) : Тақырып бойынша зерттеуде келесі әдістер қолданылды: өтетін және шағылған жарықтағы оптикалық микроскопия, рентгендік (рентгендік фазалық, рентгендік дифрактометрлік), спектрлік (жартылай сандық), гранулометриялық, электронды зондтық, рентгенфлуоресценттік, термиялық талдаулар, электронды (сканерлеу және өтетін жарық) микроскопиясы. Әдістеме сынама алу мен үлгіні дайындаудың дәстүрлі әдістерін де, сонымен қатар наноминералды заттардың қасиеттерін ескере отырып, монолитті үлгілерді алу арқылы сынамаларды іріктеудің жаңадан әзірленген әдістерін де қамтиды және нейтронды активтендірудің аспаптық талдауын қолдануға арналған. Есептік жылдық жұмысы барлық жоспарланған геологиялық нысандарды және барлық жоспарланған зерттеу әдістерін күнтізбелік жоспарға сәйкес қамтыды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Удалось увязать в едином технологическом ключе все геологические и минералогические данные, спуститься на микронный уровень изучения шлихов, получить новые данные Береговых песках к оз. Кумдыколь, в корах выветривания и коренных породах установлена золотоносность, которая открывает новые перспективы в освоении не только м-я Кумдыколь На уч. Конусный м-я Баянкол выявлена золотоносность в конгломератах и выделен эпигенетический характер тонкодисперсной золотой минерализацией, связанной с карбонатизацией обломочного материала М-е В/Иргиз представляет собой новый геолого-промыш. тип редких металлов - приразломные щелочные метасоматиты В продуктах обогащения техногенных отложений МАЭК по данным полуколич. с/а содержатся легкие и тяжелые РЗЭ В рудопр-х Майке богатые медью руды представляют субсолидусные продукты распада промежуточного твердого раствора, который кристаллизовался из высокофракционированной сульфидной жидкости На м-и Коксу результатом работ по изучению наноформ углерода стало установление новых типов наноструктурированного углерода с высокой пористостью и частотой распр-я, наличие нанотрубок углерода с помощью метода комбинационного рассеивания Для исключения потерь микро-и нанокомпонентов руд, предложен способ отбора объемных монолитных проб для ИНАА и рентгенофлуоресцентного анализов Одновременно установлена необходимость коррекции как в системе опробования на наноформы, так и при отборе проб в слабо консолидированных породах и рудах

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Тұңғыш рет барлық геол-қ және минер-қ деректерді бір технологиялық байланыстыруға, шлихтерді минералогиялық зерттеудің микрон деңгейіне түсуге, қайта бағалауға және қайта қарауға мүмкіндік туды. Жағалаудағы құмдарда алғаш рет Құмдыкөлге, үгілу қабықтары мен бастапқы алмасты жыныстарда алтынның құрамы белгіленді, бұл Құмдыкөл к-н ғана емес, тұтастай алғанда бүкіл аймақты игерудің жаңа перспективаларын ашады; Баянкөл к-ң Конусный уч. конгломераттардағы алтынның құрамы анықталды және сынық материалдың карбонизациясымен байланысты ұсақ дисперсті алтын минер-ң эпигенетикалық сипаты анықталды. МАЭК техногендік кенорындарын байыту өнімдері жартылай сандық спектрлік талдау деректері бойынша жеңіл және ауыр сирек жер элементтерін қамтиды. Майке к-а мысқа бай кендер – жоғары фракцияланған сульфидтен кристалданған аралық қатты ерітіндінің ыдырау өнімдері лантонойдтарға бай сұйықтық. Көксу к-а көміртекті наноформаларды зерттеу жұмыстарының нәтижесі кеуектілігі мен таралу жиілігі жоғары наноқұрылымды көміртектің жаңа түрлерін құру, Раман шашырау әдісі – Раман спектроскопиясы арқылы көміртекті нанотүтікшелердің болуы болды. Кендердің микро- және нано компоненттерінің жоғалуын жою үшін аспаптық нейтронды белсендіру және рентген-флуоресценциялық талдаулар үшін көлемді монолитті үлгілерді алу әдісі ұсынылды. Сонымен қатар наноформаларды сынау жүйесінде де, нашар шоғырланған тау жыныстары мен кендерден сынама алуда да түзету қажеттілігі белгіленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Конструктивно способ опробования и пробоподготовки для элементного анализа с целью исключения потерь микро-и наноминеральных компонентов руд применен впервые. Освоены инструментальные способы полевого и стационарного опробования. Определение экономической эффективности и прогнозов исследований пока преждевременно.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Құрылымдық жағынан сынамалау және сынама дайындау әдісі элементтік талдау мақсатында алғашқысы қолданылды. Далалық және стационарлық сынамалаудың аспаптық тәсілдері игерілді. Экономикалық тиімділікті анықтау әлі ерте.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Горнодобывающий сектор республики, восполнение запасов полезных ископаемых. Целевым потребителем результатов станут недропользователи и инвесторы в горнодобывающем секторе экономики, Комитет геологии.

Field of application (in Kazakh) : Республиканың тау-кен секторы, пайдалы қазбалар қорын толықтыру. Нәтижелердің мақсатты тұтынушысы – жер қойнауын пайдаланушылар мен экономиканың тау-кен секторындағы инвесторлар, Геология комитеті