The object of research, development or design (in Russian) : Бозон Хиггса и его распад H→bb ̅bb ̅.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Хиггс бозоны және оның H→bb ̅bb ̅ ыдырауы.

Aim of work (in Russian) : Изучение свойства бозона Хиггса и его распада H→bb ̅bb ̅ с учетом его возможных нестандартных взаимодействий.

Aim of work (in Kazakh) : Мүмкін болатын стандартты емес әсерлесулерді ескере отырып, Хиггс бозонының қасиеті мен оның H→bb ̅bb ̅ ыдырауын зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Модельно-независимым и калибровочно-инвариантным методом в рамках подхода эффективной теории поля, получившего название SMEFT (Standard Model Effective Field Theory) и техника спиральных амплитуд.

Методы исследования (на казахском) : SMEFT (Standard Model Effective Field Theory) деп аталып кеткен эффективті өріс теориясы тәсілі аясында модельден-тәуелсіз және калибрлік-инвариантты әдіс және спиральды амплитуда техникасы.

Obtained results and novelty (in Russian) : Для вычисления ширины и других характеристик распадов при высоких энергиях, а также описания поведения кинематических распределений в зависимости от энергий и углов образовавшихся частиц при различных аномальных параметрах, получены следующие результаты: – вычислены ширины H→bb ̅bb ̅ распада бозона Хиггса; – вычислены соответствующие матричные элементы данного процесса; – выведены аналитические зависимости параметров взаимодействия бозона Хиггса от коэффициентов базисных аномальных операторов размерности 6 в подходе SMEFT; – построены кинематические распределения продуктов распада H→bb ̅bb ̅.. Параметризация возможных вкладов «новой физики» проведена с использованием модельно-независимых калибровочно-инвариантных операторов размерности шесть в рамках подхода эффективной теории поля, получившего название SMEFT (Standard Model Effective Field Theory), что является новизной проведенных иследований.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоғары энергияда ыдыраудың енін және ыдыраудың басқа да сипаттамаларын есептеу, сонымен қатар әртүрлі қалыптан тыс параметрлерде энергия мен бұрыштан тәуелді кинематикалық таралуларды сипаттау үшін келесі нәтижелер алынды: – Хиггс бозонының H→bb ̅bb ̅ ыдырауының ені есептелді; – осы процесстің сәйкес матрицалық элементтері есептелді; – SMEFT тәсілінде 6 өлшемді базисті қалыптан тыс оператор коэффициенттерінен Хиггс бозонының әсерлесу параметрлерінің аналитикалық тәуелділіктері қорытылды; – H→bb ̅bb ̅ ыдырауы өнімдерінің кинематикалық таралулары тұрғызылды. Эффективті өріс теориясы тәсілі аясында алты өлшемді модельді-тәуелсіз өлшеуіш-инвариантты операторларын пайдалана отырып, SMEFT (Standard Model Effective Field Theory) атауына ие болған, «жаңа физиканың» мүмкін болатын үлестерін параметрлеу жүргізілген зерттеулердің жаңалығы болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные результаты очень важны и актуальны для понимания структуры и механизма взаимодействия бозона Хиггса, а также дают возможность обозначить границы применимости Стандартной физики.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған нәтижелер Хиггс бозонының өзара әрекеттесуінің құрылымы мен механизмін түсіну үшін өте маңызды және өзекті, сонымен қатар Стандартты физиканың қолданылу аясын көрсетуге мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : Исследования фундаментальные, внедрены для теоретического описания процесса бозона Хиггса.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеулер іргелі болғандықтан Хиггс бозонының процестерін теориялық тұрғыдан сипаттауға енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Для повышения эффективности численных исследований в рамках проведенных исследований использованы вычислительные кластеры, научные результаты обсуждались с сотрудниками лабораторий фундаментальных взаимодействий в отделе теоретической физики высоких энергий научно-исследовательского института ядерной физики имени Д.В.Скобельцына Московского государственного университета имени М.В.Ломоносова (г. Москва, Россия)

Efficiency (in Kazakh) : Жүргізілген сандық зерттеулердің тиімділігін арттыру үшін есептеу кластерлері қолданылды, ғылыми нәтижелер М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің (Мәскеу, Ресей) Д.В.Скобельцын атындағы ядролық физика ғылыми-зерттеу институтының жоғары энергетикалық теориялық физика бөлімінің қызметкерлерімен талқыланды.

Field of application (in Russian) : Результаты могут быть применены физиками экспериментаторами в области физики высоких энергий и учеными теоретиками для более глубокого понимания процессов физики элементарных частиц. В частности, способствуют пониманию астрофизических проблем ядерной материи.

Field of application (in Kazakh) : Нәтижелерді, бөлшектер физикасы процестерін тереңірек түсіну үшін жоғары энергия физикасы саласындағы физик экспериментаторлар және теоретик ғалымдар қолдана алады. Дербес жағдайда, ядролық материяның астрофизикалық мәселелерін түсінуге ықпал етеді.