The object of research, development or design (in Russian) : Антропогенно-деградированные песчаные почвы пустынных пастбищ, превратившиеся в подвижные песчаные барханы, сильнонабухающие полимерные гидрогели, пескоукрепляющие лесо-кустарниковая растительность.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жылжымалы құмды шағылдарға айналған шөлді жайылымдардың антропогенді-деградацияға ұшыраған құмды топырақтары, күшті ісінетін полимерлі гидрогельдер, құмды нығайтатын орман мен бұта өсімдіктері.

Aim of work (in Russian) : Разработка инновационных комбинированных технологии эффективного восстановления почвенно-растительного покрова очагов развеваемых песков пустынных пастбищ Южного Прибалхашья на основе рационального сочетания элементов механических и фитомелиоративных методов закрепления подвижных песков с использованием наноматериалов.

Aim of work (in Kazakh) : Наноматериалдарды қолдану арқылы жылжымалы құмдарды бекітудің механикалық және фитомелиоративті әдістерінің элементтерін оңтайлы үйлестіру негізінде Оңтүстік Балқаш аймағының шөлді жайылымдарының үрленетін құмды ошақтарының топырақ - өсімдік жамылғысын тиімді қалпына келтірудің инновациялық аралас технологияларын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Сравнительно-географический, сравнительно-аналитический, метод физического моделирования.

Методы исследования (на казахском) : Салыстырмалы-географиялық, салыстырмалы-аналитикалық, физикалық модельдеу әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Определены влияний ветрозащитных щитов на мобильности форм рельефа подвижных песков; определены нормы внесения СПГ, обеспечивающие поддержание полевой влажности корнеобитаемого слоя песка; изучены влияния ветрозащитных щитов и СПГ на приживаемость саженцев пескоукрепляющих лесокустарников; начато выявление наилучших вариантов приживаемости фитомелиорантов и разработаны комбинированные технологии, сочетающие применения СПГ и ветрозащитных щитов при посадке саженцев фитомелиорантов обеспечивающие эффективного закрепления очагов подвижных песков пустынных пастбищ; установлены влияния норм внесения СПГ с различными водными свойствами на степень приживаемости саженцев видов лесокустарников; опубликована 1 статья в отечественном научном издании, рекомендованным КОКСОН РК и 2 статьи в научном издании, входящие в международную базу цитирования Scopus, имеющих процентиль по CiteScore не менее 35.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жылжымалы құмдардың жер бедері пішіндерінің қозғалғыштығына жел қалқандарының әсері анықталды; тамыр орналасқан құм қабатында далалық ылғалдың сақталуын қамтамасыз ету үшін ҚПГ қолдану нормалары анықталды; жел қалқандары мен ҚПГ-ның құмды күшейтетін орман бұталарының көшеттерінің бейімделуіне әсері зерттелді; фитомелиоранттардың тіршілігінің оңтайлы нұсқаларын анықтау басталды және шөлді жайылымдардың жылжымалы құмдарының ошақтарын тиімді бекітуді қамтамасыз ету үшін фитомелиоранттардың көшеттерін отырғызу кезінде ҚПГ және жел қалқандарын пайдалануды үйлестіретін кешенді технологиялар әзірлену басталды. Орман бұталары түрлері көшеттерінің бейімделу дәрежесіне әртүрлі су қасиеттері бар ҚПГ қолдану нормаларының әсері белгіленді; ҚР КОКСОН ұсынған отандық ғылыми басылымда 1 мақала және Scopus халықаралық дәйексөздер базасына енгізілген, процентилі CiteScore бойынша 35-тен кем емес ғылыми басылымда 2 мақала жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Реабилитация и снижение опустынивания территории антропогенно-деградированных подвижных песков позволит не только улучшить экологическую обстановку территории (прекращение очагов появления пыльных бурь и восстановление почвенного и растительного покровов), но и повысить социально-экономическое положение населения, предотвращая засыпание песком объектов населенных пунктов, а также обеспечить кормовой базой улучшение животноводческих ферм и крестьянских хозяйств. Это гарантирует получение стабильного дохода и снижет бедность среди наиболее пострадавшего от деградации пустынных пастбищ населения. Кроме того, повысится экономическая состоятельность субъектов как производящих СПГ, синтетических ветрозащитных щитов и фитомелиорантов, так и их использующиих.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Құмды шөлді жайылымдардың антропогендік деградациясы нәтижесінде пайда болған жылжымалы құмдардың ошақтарын қалпына келтірудің тиімділігі жоғары технологиясы қысқа 2-3 жыл ішінде құмды шағылдардың бедер пішіндерін тұрақтандыруға, олардың алға жылжуын тоқтатуға нақты мүмкіндік береді. Антропогендік деградацияға ұшыраған жылжымалы құмдардың аумағының шөлейттенуін қалпына келтіру және азайту, аумақтың экологиялық жағдайын жақсартуға ғана емес (шаңды дауылдардың ошақтарын тоқтату және топырақ пен өсімдік жамылғысын қалпына келтіру), сонымен бірге халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартуға, елді мекендердің құммен толтырылуын болдырмауға, сонымен қатар мал фермалары мен шаруақожалықтардың жемшөп базасын жақсартуға мүмкіндік береді. Бұл тұрақты табысты қамтамасыз етеді және шөл жайылымдарының тозуынан көп зардап шеккен тұрғындар арасындағы кедейлікті азайтады. Сонымен қатар, КПГ, синтетикалық желге қарсы қалқандарды және фитомелиорант өндіретін субъектілердің, сондай-ақ оларды қолданатындардың экономикалық әләуаты артады.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Установлена эффективность ветрозащитных щитов на мобильности форм рельефа подвижных песков и нормы применения СПГ на приживаемость саженцев пескоукрепляющих лесокустарников.

Efficiency (in Kazakh) : Жылжымалы құмдардың жер бедері мүсіндерінің қозғалғыштығына жел қалқандарының тиімділігі және құмды күшейтетін орман бұталары көшеттерінің бейімделуіне ҚПГ-ні пайдалану нормаларының тиімділігі анықталды.

Field of application (in Russian) : результаты НИР могут быть использованы для реабилитации подвижных песков, образованные антропогенной деградацией песчаных почв пастбищ пустынной зоны.

Field of application (in Kazakh) : ҒЗЖ нәтижелері шөлді жайылымдардың құмды топырақтарының антропогендік деградациясынан пайда болған жылжымалы құмдарды қалпына келтіру үшін қолданылуы мүмкін.