Inventory number IRN Number of state registration
0222РК00224 AP08855981-OT-22 0120РК00476
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 2
International publications: 1 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Number of books Appendicies Sources
1 9 17
Total number of pages Patents Illustrations
62 0 0
Amount of funding Code of the program Table
18080556 AP08855981 0
Name of work
Архетипы мировой и национальных культур в произведениях Абая
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Fundamental Другая (укажите)
Report authors
Оразбек Мақтагүл Социалқызы , Баратова Мухаббат Нуржауовна , Аманғазықызы Мөлдір , Демесинова Ляйля Муратовна , Маслов Халил Борисович ,
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Евразийский Национальный университет имени Л.Н. Гумилева"
Abbreviated name of the service recipient НАО "ЕНУ им.Л.Н.Гумилева"
Abstract

Объектом проекта является выявление архетипов в произведениях Абая на основе анализа изученных научных трудов об архетипе. В ходе детального изучения в сознании человечества представлений о древнейших образах, фигурах, призраках, моделях, образах, дифференциации общих архетипов, присущих генетическим особенностям каждой нации и улусу, классификация архетипов в произведениях Абая является объектом работы проекта.

Архетип туралы зерттеген еңбектерді, ғылыми тұжырымдарды талдай отырып, Абай шығармаларындағы архетиптерді анықтау және адамзат санасында өте көнеден келе жатқан кескін, фигура, елес, модель, арғы образдар туралы ұғымдарды зерттеп, әрбір ұлт пен ұлыстың генетикалық ерекшелігіне тән ортақ архетип кескіндердің ерекшелігін саралау барысында Абай шығармаларындағы архетиптерді жіктеу жоба жұмысының нысанын айқындайды.

Анализ и объяснение понятий индивидуальное и коллективное бессознательное, архетип и психологические особенности персонажа, обоснованных в трудах мировых мыслителей, пути избавления человека от предрассудков, выявление факторов формирования и развития личности с позиций психоаналитического подхода на материале произведений Абая определяют основную цель проекта.

Абай шығармаларын психоаналитикалық тұрғыда зерттеу арқылы мінез-құлықтың қалыптасуы мен оған әсер ететін факторларды анықтай отырып, адам бойындағы кертартпа әдет-дағдылардан арылу жолдарын әлемдік ойшылдардың еңбектеріндегі индивидуалды және ұжымдық бейсаналық (коллективное бессознательное), архетип ұғымдары мен кейіпкердің психологиялық ерекшелігін талдап, түсіндіру жобаның негізгі мақсатын айқындайды.

В данном проекте используются несколько методов исследования гуманитарной науки, одним из них является метод герменевтического анализа. архетипические образы и символы в произведениях Абая с точки зрения герменевтического метода, в частности на фразу «сердце – это зеркало» или: «если в сердце нет зеркала», учитывая, что зеркало отражает «эго» поэта, то мы должны интерпретировать мифологему зеркала с точки зрения русского исследователя М.М. Бахтина. В результате сравнительного научного изучения мировых архетипов в произведениях Абая с работами зарубежных писателей, мы можем выявить архетипы, присущие сознанию человечества, и собственно индивидуально-авторские архетипы, характерные исключительно для произведений Абая.

Герменевтикалық зерттеу әдісі арқылы Абай шығармаларындағы архетиптік кескіндерді, фигураларды ақынның эгосын танытатын «жүрегі айна», «жүректе айна жоқ болса» деген тіркестің астарына мән берсек орыс зерттеушісі М.Бахтиннің айна мифологемасы арқылы түсіндіруге тура келеді. Компаративистік талдау әдісі тұрғысынан Абай шығармаларындағы әлемдік архетиптерді шетелдік жазушылардың шығармаларымен салыстырмалы ғылыми зерттеу нәтижесінде жалпы адамзат баласының санасына тән ұғымдар мен Абайдың өз шығармаларына тән ерекше құбылысты анықтауға қол жеткіземіз.

Результатами проекта являются подготовка монографии «Архетипы мировой и национальных культур в произведениях Абая», представляющей изучение произведений Абая на уровне современных научных представлений и составление антологии стихотворений поэтов-писателей, творчество которых относится к послеабаевскому периоду и чьи произведения содержат архетипические образы, а также учебное пособие и электронный учебник для дистанционного обучения «Проблема архетипов в творчестве Абая». Публикация в зарубежных рецензируемых научных журналах индексируемых международными базами данных Web of Science процентиль по Cite Score в базе Scopus не менее 50 (пятидесяти). Публикуются статьи в журналах, утвержденных ККСОН. Подготовка хрестоматия для детей школьного возраста «Наследие Абая и воспитание подрастающего поколения». Главной особенностью учебника является то, что каждая работа интерпретируется в соответствии с возрастом ребенка. В вопросах исследования национальных ценностей особую значимость имеют фундаментальные научные труды, научно-познавательные статьи, направленные на обзор этапов формирования духовно развитой личности, реализацию задач, поставленных в стратегических документах правительства, а также для учебно-методического обеспечения учебного процесса в организациях образования.

Абай шығармаларын әлемдік әдебиеттану деңгейінде зерттеген «Абай шығармаларындағы әлемдік және ұлттық мәдени архетиптер» монографиясын дайындап ұсыну, Абайдан кейінгі ақын-жазушылар шығармаларындағы архетип образдар кездесетін өлеңдердің антологиясын құрастыру, «Абай шығармаларындағы архетип мәселесі» атты оқу құралы және электрондық оқу құралы дайындау жобаның нәтижесі болып табылады. Жоба нәтижелері бойынша Scopus базасында Cite Score бойынша 50 (елу) кем емес пайызы бар Халықаралық Web of Science деректер базасымен индекстелетін ғылыми журналдарда және ҚР БҒМ бекіткен журналдарға мақала жарияланады. Сондай-ақ мектеп жасындағы балаларға арнап «Абай мұрасы және ұрпақ тәрбиесі» атты көркем суретпен безендірілген хрестоматия дайындалады. Ұлттық құндылықтар жөніндегі мәселелерді шешудің жолдарын анықтауға арналған ғылыми дәйекті еңбектер, хрестоматия мен электронды оқулықтар, ғылыми-танымдық мақалалар рухани дамыған тұлға қалыптастырудың кезеңдерін анықтауға, үкіметтің стратегиялық құжаттарында қойылған міндеттерді жүзеге асыруда, сондай-ақ білім беру ұйымдарында оқу үдерісін оқу-әдістемелік жағынан қамтамасыз етуде аса маңызды.

В целях реализации программы «Государственная программа развития образования Республики Казахстан до 2025 года: модернизация учебных программ, поддержка науки и электронное ЕНТ» в результате проекта будет предложена метология научных исследований, результаты проекта будут способствовать повышению интереса к литературе, позволят понять архетипы в произведениях Абая. Также казахстанская филологическая наука может внести свой вклад в психоаналитический анализ художественного произведения. Опыт изучения мировой литературы (Китай, Япония, США, Россия, страны Европы) может сформировать в Казахстане новую модель изучения литературного развития. Результаты исследования и разработанные на его основе практические рекомендации будут способствовать развитию и повышению конкурентоспособности Казахстана. Все эти результаты позволят сформировать новые социальные и экономические инициативы.

Жоба кезінде алынатын нәтижелер «Қазақстан Республикасында Білім беруді дамытудың 2025 жылға дейінгі мемлекеттік бағдарламасы: оқу бағдарламаларын жаңарту, ғылымды қолдау және электронды ҰБТ» бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында ғылыми зерттеулерге жаңа әдіснама әкеліп, ел ішінде әдебиеттің ролін арттыру, Абай архетиптерін жете түсініп, меңгеру міндеттерін одан ары жетілдіруге оң әсерін тигізеді деп сенеміз. Сондай-ақ Қазақстандық филология ғылымында көркем шығарманы психоаналитикалық жағынан зерттеудің дамуына өз ықпалын тигізуі мүмкін. Әлемдік әдебиетті зерттеуден меңгерілетін тәжірибе (Қытай, Жапония, АҚШ, Ресей, Европа елдері) Қазақстанда әдеби дамудың жаңа үлгісін қалыптастыруы мүмкін. Зерттеу нәтижелері мен оның негізінде дайындалған практикалық нұсқаулықтар Қазақстанның эволюциялық дамуына ықпалын тигізіп, бәсекеге қабілеттілігін арттырады. Бұл нәтижелердің барлығы дерлік жаңа әлеуметтік және экономикалық бастамалар қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Результаты, полученные в ходе проекта, используются на всех 3 этапах системы образования (бакалавриат, магистратура, докторантура) при подготовке специалистов по литературоведению и Абаеведению; Используется во всех областях гуманитарных наук

Жоба барысында алынған тұжырымдар әдебиеттану ғылымы және Абайтану бойынша мамандар даярлауда білім беру жүйесінің 3 сатысында да (бакалавриат, магистратура, докторантура) пайдаланылады. Гуманитарлық ғылым саласының барлық түрінде қолданылады.

Результаты проекта эффективны для исследований в области казахстанских гуманитарных наук. Результаты данной работы, полученные в ходе исследования, позволят изучать и преподавать произведения Абая в различных сферах деятельности (социальной, общественной, образовательной, деловых отношений и т.д.) граждан на территории Казахстана, совершенствовать творческие способности, разрабатывать методики и инструкции, пробуждающие интерес к книге. Также мы надеемся, что разработка психологических рекомендаций, объясняющих такие архетипы в произведениях Абая, как маска, закрывающая лицо, Тень, которая неустойчива, зеркало, в котором видим свою душу и души других, помогут обучаемым корректировать свое поведение, исправлять недостатки характера, а также разработать материал для новой хрестоматии к детским и школьным учебникам, что обеспечит положительные результаты в обучении и воспитании подрастающего поколения. Проект направлен на повышение интереса казахстанцев к сокровищам прошлого, духовному наследию, представляющему ценность для всей страны, способствует воспитанию национального самосознания. Полученные результаты будут иметь положительное влияние на казахстанские исследования.

Жоба нәтижелері қазақ гуманитарлық ғылымдар саласындағы зерттеулер үшін тиімді.Зерттеудің қорытындысы арқылы қол жеткізілген нәтижелер Қазақстан аумағындағы ҚР азаматтары қызметтерінің түрлі саласында (әлеуметтік, қоғамдық, білім беру, іскерлік қарым-қатынас және т.б.) жаппай ұлт әдебиетін, Абай шығармаларын оқу мен одан тағылым алуға, шығармашылық қабілетін жетілдіруге, кітапқа қызығушылығын туғызатын әдістемелер мен нұсқаулықтар әзірлеуге мүмкіндік туындайды. Сондай-ақ адамның өз мінін, кемшіліктері мен мінезін түзетуде Абайдың жүзін жасырған маска, бірде бар, бірде жоқ тұрлаусыз көлеңке, өзінің және өзгелердің ішкі жан-дүниесіне айнаға қарағандай үңіліген айна архетиптерін түсіндіретін түрлі-түсті психологиялық нұсқаулық әзірлеп, балабақша мен мектеп оқулықтарына қосымша хрестоматия ұсыну ұрпақ тәрбиесіне оқ нәтиже береді деп сенеміз. Жоба нәтижелері қазақстандықтарды өз елінің құндылығы болып саналатын көнеден келе жатқан сөз қазынасын, рухани асыл мұраларымызды бойларына сіңіріп, болашақ ғасырларға жеткізе алатын, санасы жаңғырған ұлт санатына қосуға үлес қосады.

Результаты, полученные в ходе проекта, используются на всех 3 этапах системы образования (бакалавриат, магистратура, докторантура) при подготовке специалистов по литературоведению и Абаеведению; Используется во всех областях гуманитарных наук

Жоба барысында алынған тұжырымдар әдебиеттану ғылымы және Абайтану бойынша мамандар даярлауда білім беру жүйесінің 3 сатысында да (бакалавриат, магистратура, докторантура) пайдаланылады. Гуманитарлық ғылым саласының барлық түрінде қолданылады.

UDC indices
82.02/09
International classifier codes
17.07.65; 17.01.17; 17.07.25; 17.07.29;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
Мировой и национальный архетипы; психология творчества; индивидуальное бессознательность; коллективное бессознательность; архетип Тени; архетипы маска, персона; мифологема зеркало; историко-культурный код; интеллектуальная нация; характер нации;
Key words in Kazakh
Әлемдік және ұлттық архетип; шығармашылық психологиясы; жеке бейсаналық; ұжымдық бейсаналық; көлеңке архетипі; маска, персона, архетиптері; айна мифологемасы,; тарихи-мәдени код; интеллектуалды ұлт; ұлт мінезі;
Head of the organization Сыдыков Ерлан Батташевич доктор исторических наук / Профессор
Head of work Оразбек Мақтагүл Социалқызы Доктор филологических наук / доцент
Native executive in charge