The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являются физические, геофизические, радиоэкологические процессы и факторы, оказывающие влияние на функционирование объектов атомной отрасли.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері атом саласы объектілерінің жұмыс істеуіне әсер ететін физикалық, геофизикалық, радиоэкологиялық процестер мен факторлар болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Научно-техническое обоснование устойчивого и безопасного развития мирного использования атомной энергии, получение комплекса научно-обоснованных расчетно-теоретических и экспериментальных данных, необходимых для развития атомно-энергетической отрасли в Республике Казахстан

Aim of work (in Kazakh) : Атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдаланудың тұрақты және қауіпсіз дамуын ғылыми-техникалық негіздеу, Қазақстан Республикасында атом-энергетика саласын дамыту үшін қажет етілетін ғылыми негізделген есептік-теориялық және эксперименттік деректер кешенін алу

Методы исследования (на русском) : Экспериментальные исследования на ядерных реакторах, внереакторных стендах и материаловедческих комплексах; нейтронно-физические и теплогидравлические расчеты; геофизические, радиометрические, гамма-спектрометрические, радиохимические и цитогенетические исследования

Методы исследования (на казахском) : Ядролық реакторларда, реактордан тыс стендтерде және материалтану кешендерінде эксперименттік зерттеулер; нейтрондық-физикалық және жылу-гидравликалық есептеулер; геофизикалық, радиометриялық, гамма-спектрометриялық, радиохимиялық және цитогенетикалық зерттеулер

Obtained results and novelty (in Russian) : Получены актуальные данные по различным аспектам, важным с точки зрения обеспечения безопасности и эффективности функционирования объектов атомной отрасли, в том числе: о взаимодействии кориума с композитным материалом; выводе РУ ИГР из эксплуатации и обращении с ОЯТ; физических процессах при различных режимах пуска ИР ИГР; о взаимодействии ОЛЭ с водородом в при плазменном облучении, структуре и свойствам сплава Тi2АlNb, радиоэкологическом состоянии водной, воздушной среды и фауны на радиоактивно-загрязненных территориях. Подготовлены реакторные эксперименты по радиационному разогреву материалов; выполнена оценка эффективности ФЭМ; создана экспериментальная база для испытания миниатюрных образцов; проведены эксперименты по очистке радиоактивно-загрязненного металла методом ЭШП; исследовано когерентное оптическое излучения при возбуждении газовых смесей в реакторе ИГР; разработана методика жидко-сцинтилляционного анализа воды, методика определения радиоуглерода в окружающей среде; установлены показатели изменчивости растений в условиях радиационного загрязнения; получены геолого-геофизических данные участков ПИЛ; составлен каталог показателей геологической среды для объектов атомной отрасли; создана база данных по землетрясениям и геолого-тектоническим условиям СИП; выполнен анализ сейсмических данных по территории СИП; разработана модель системы раннего предупреждения.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Атом саласы объектілерінің қауіпсіздігі мен жұмыс істеу тиімділігін қамтамасыз ету тұрғысынан маңызды әртүрлі аспектілер бойынша, оның ішінде: кориумның отқа төзімді материалмен өзара әрекеттесуі; ИГР ЗР жүйелерінің жай-күйі; ИГР ЗР-ны іске қосудың әртүрлі режимдеріндегі физикалық процестер; жоғары жылу жүктемелері жағдайында ҚЛЭ-нің сутегімен өзара әрекеттесуі, Тi2АlNb балқымасының құрылымы мен қасиеттері, радиоактивті ластанған аумақтардағы су, ауа ортасы мен фаунаның радиоэкологиялық жай-күйі туралы өзекті деректер алынды. Материалдарды радиациялық қыздыру бойынша реакторлық эксперименттер дайындалды; АЭС-ті ҚЭМ компоненттерінің тізбесі жасалды; шағын үлгілерді сынау үшін эксперименттік база құрылды; металдарды радиоактивті ластанудан тазарту үшін ЭҚБ-ны қолдану негізделді; суды сұйық сцинтилляциялық талдауға арналған есеп үлгісін дайындау әдістемесі, қоршаған орта компоненттерінде радиокөміртекті анықтау әдістемесі әзірленді; радиациялық ластану жағдайларында өсімдіктердің өзгергіштік индикаторы анықталды; ЖЗЗ-ны орналастыру учаскелеріне талдау жүргізілді; жеке сіңірілген дозаға арналған калибрлік тест жүйе құрылды; атом саласы объектілері үшін геологиялық орта көрсеткіштерінің каталогы жасалды; ССП-ның жер сілкіністері мен геологиялық-тектоникалық жағдайлары бойынша деректер базасы құрылды; атом саласы объектілерінің үздіксіз сейсмикалық мониторингі жүйесінің станцияларын орналастыру схемасы әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Методические указания «Жидко-сцинтилляционный анализ общей альфа-, бета-активности водных образцов». Методические рекомендации по определению радиоуглерода в компонентах природной среды. Методика изготовления исследовательских образцов оловянно-литиевой эвтектики. Методика реакторных экспериментов по достижению порога возникновения когерентного оптического излучения на различных газовых смесях. Создание внутриреакторного экспериментального устройства по исследованию влияния радиационного разогрева на конструкционные материалы ядерного реактора. Создание лабораторной экспериментальной установки для исследований в обоснование возможности применения электрошлакового переплава для очистки радиоактивно-загрязненных металлов. Методика экспериментальных исследований по изучению взаимодействия расплава кориума с жертвенным материалом подреакторной ловушки в условиях имитации остаточного энерговыделения в кориуме. Испытательное устройство для проведения испытания миниатюрных образцов на вдавливание шаровым индентором. Методика повышения достоверности и информативности данных электроразведки при выявлении и мониторинге водонасыщенных структур в районах расположения объектов атомной отрасли. Методика выявления активных разломов и сейсмогенных структур с использованием данных дистанционного зондирования Земли. Разработка принципиальных схем новой аппаратуры электрометрического комплекса.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : «Су үлгілерінің жалпы альфа -, бета-активтілігін сұйық-сцинтилляциялық талдау» әдістемелік нұсқаулары. Табиғи орта компоненттеріндегі радиокөміртекті анықтау бойынша әдістемелік ұсыныстар. Қалайы-литий эвтектикасының зерттеу үлгілерін жасау әдістемесі. Әр түрлі газ қоспаларында когерентті оптикалық сәулеленудің пайда болу шегіне жетуге арналған реакторлық эксперименттер әдісі. Ядролық реактордың конструкциялық материалдарына радиациялық қыздыру әсерін зерттеу бойынша реакторішілік эксперименттік құрылғы жасау. Радиоактивті ластанған металдарды тазарту үшін электрқожбен қайта балқытуды қолдану мүмкіндігін негіздеу мақсатындағы зерттеулер үшін зертханалық эксперименттік қондырғы жасау. Кориумдағы қалдық энергия бөлінуін имитациялау жағдайында кориум балқымасының реактор астындағы тұтқыштың жұмсалатын материалымен өзара әрекеттесуін зерделеу бойынша эксперименттік зерттеу әдістемесі. Миниатюралық үлгілерді шар инденторымен жаныштау арқылы сынауға арналған сынақ құрылғысы. Атом саласы объектілері орналасқан аудандардағы суға қаныққан құрылымдарды анықтау және мониторингілеу кезінде электр барлау деректерінің дұрыстығы мен ақпараттылығын арттыру әдістемесі. Жерді қашықтан зондтау деректерін пайдалана отырып, жердің белсенді жарылған жерлері мен сейсмогендік құрылымдарды анықтау әдістемесі. Электрометрлік кешеннің жаңа аппаратурасының қағидаттық схемаларын әзірлеу.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Развитая научно-техническая и кадровая база атомной отрасли для внедрения атомной энергетики и реализации планов по повышению доли альтернативных энергоисточников; Решение задач прямого преобразования ядерной энергии, снижения количества радиоактивных отходов, получения новых материалов, минимизации воздействия радиационных факторов на человека и окружающую среду.

Efficiency (in Kazakh) : Атом энергетикасын енгізу және баламалы энергия көздерінің үлесін арттыру жөніндегі жоспарларды іске асыру үшін атом саласының дамыған ғылыми-техникалық және кадрлық базасы; Ядролық энергияны тікелей түрлендіру, радиоактивті қалдықтар санын азайту, жаңа материалдар алу, радиациялық факторлардың адамға және қоршаған ортаға әсерін барынша азайту міндеттерін шешу.

Field of application (in Russian) : Атомная энергетика, ядерные и радиационные технологии, радиационное материаловедение, радиоэкология, геофизический мониторинг

Field of application (in Kazakh) : Атом энергетикасы, ядролық және радиациялық технологиялар, радиациялық материалтану, радиоэкология, геофизикалық мониторинг