The object of research, development or design (in Russian) : Проект направлен на изучение памятников эпохи неолита Северо-Восточного Казахстана, и является новым этапом формирования источниковой базы отдельно взятой части обширного степного региона. Полученный материал станет основой, для дальнейшего проведения поэтапного изучения отдельных периодов эпохи неолита всего Северного и Восточного Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жоба Солтүстік-Шығыс Қазақстан неолит дәуірінің ескерткіштерін зерттеуге бағытталған және кең дала аймағының жеке бөлігінің бастапқы базасын қалыптастырудың жаңа кезеңі болып табылады. Алынған материал бүкіл Солтүстік және Шығыс Қазақстанның неолит дәуірінің жекелеген кезеңдерін кезең-кезеңмен зерделеуді одан әрі жүргізу үшін негізі болады.

Aim of work (in Russian) : Определение на основе характеристики материальной культуры хронологических этапов и взаимодействия между различными культурными группами существовавшими в северо-восточных регионах Казахстана, их места среди синхронных образований Северной Евразии в эпоху неолита (VI – начало IV тыс. до н.э.) при помощи новых археологических материалов. Основные исследования проходят на территории Прииртышья в пределах Павлодарской области и прилегающих к ней с юго-востока районов Восточно-Казахстанской области (Бескарагайский район и территория, подчиненная акимату г. Семей).

Aim of work (in Kazakh) : материалдық мәдениеттің сипаты негізінде Қазақстанның солтүстік-шығыс өңірлерінде болған түрлі мәдени топтардың өзара әрекеттестігі мен хронологиялық кезеңдерді, олардың жаңа археологиялық материалдардың көмегімен неолит дәуіріндегі (б.з. б. IV мың Ж. басы – VI) Солтүстік Еуразияның синхронды түзілімдері арасындағы орындарды анықтау. Негізгі зерттеулер Ертіс өңірінің аумағында Павлодар облысының шегінде және оған Шығыс Қазақстан облысының оңтүстік-шығысынан іргелес аудандарында (Бесқарағай ауданы және Семей қаласының әкімдігіне бағынысты аумақ) жүргізіледі.

Методы исследования (на русском) : Методологию исследования составляет общефилософский подход, согласно которому между вещами, явлениями и процессами имеются закономерные связи. При этом учитываются положения исторического материализма о роли географического фактора, традиций в культуре и исторических процессах, миграций. В основе исследования стоит положение, что при анализе археологических коллекций, нет информативно бросового материала, необходимо учитывать все артефакты. Исследовательская методика включает традиционные археологические приемы: картографирование, планиграфический, стратиграфический, статистические анализы, разработка классификации и типологии вещевого комплекса, ретроспективный и метод датированных аналогий. Обязательным условием работы является использование в исследованиях естественнонаучных методов: радиоуглеродный, технологический анализ керамики, петрография.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістемесі жалпы философиялық көзқарасты құрайды, оған сәйкес заттар, құбылыстар мен процестер арасында тұрақты байланыс бар. Бұл ретте географиялық фактордың рөлі, мәдениет пен тарихи процестердегі дәстүрлер, көші-қон туралы тарихи материализмнің ережелері ескеріледі. Зерттеу археологиялық коллекцияларды талдау кезінде ақпараттық қалдықтар жоқ, барлық артефактілерді ескеру қажет деген ұстанымға негізделген. Зерттеу әдістемесі дәстүрлі археологиялық әдістерді қамтиды: картографиялау, планиграфиялық, стратиграфиялық, статистикалық талдаулар, киім кешенінің классификациясы мен типологиясын әзірлеу, ретроспективті және даталанған аналогия әдісі. Жұмыстың міндетті шарты зерттеулерде жаратылыстану-ғылыми әдістерді пайдалану болып табылады: радиокөміртекті, металды химиялық талдау, антропология деректері және т.б.

Obtained results and novelty (in Russian) : Выявлено 2 коллекции в фондах Эрмитажа с неолитическими материалами из исследуемого региона. По архивным данным Института археологии им. А. Маргулана КН МОН РК выявлено 4 памятника. Проведены разведки в Майском районе, где выявлены 3 стоянки отражающие развитие каменных индустрий эпохи энеолита в южных районах области. В северо-западных районах области выявлено 10 новых памятников. Проведены раскопки на стоянках Шолпан 2, Жиланды 1в Экибастузском и Баянаульском районах. В Бескарагайском районе ВКО, на стоянке Таскудук 1, изучена площадь памятника 594 кв. м., собрано около 3000 артефактов, представленных каменными орудиями, керамикой и фаунистических остатков. Собраны аналогичные материалы и на стоянке Таскудук 11 и Лесное 8, среди которых есть геометрические микролиты и фрагменты неолитической керамики. Полученный материал датируются VI-V тыс. до н.э., он дополняют информацию по неолитическим комплексам Прииртышья, различия которых носят хронологический и культурный характер. Получен материал для естественнонаучных исследований. Данные генетических анализов костей лошадей показали, что неолитические и энеолитические популяции лошадей, не стали прародителями лошадей современного типа, происхождение которых связано с понто-каспийскими степями.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттелетін аймақтың неолиттік материалдары бар Эрмитаж қорларының 2 коллекциясы анықталды. ҚР БҒМ ҒК Ә. Марғұлан ат. Археология институтының мұрағат деректері бойынша 4 ескерткішті анықтады. Май ауданында барлау жұмыстары жүргізілді, онда облыстың оңтүстік аудандарында энеолит дәуіріндегі тас индустриясының дамуын көрсететін 3 тұрақ анықталды. Облыстың солтүстік-батыс аудандарында 10 жаңа ескерткіш анықталды. Екібастұз және Баянауыл аудандарындағы Шолпан 2, Жыланды 1в тұрақтарында қазба жұмыстары жүргізілді. ШҚО Бесқарағай ауданында Тасқұдық 1 тұрағында 594 шаршы метр ескерткіш алаңы зерттелді. м., тас құралдар, керамика және фауналық қалдықтардан тұратын 3000-ға жуық артефакт жиналды. Ұқсас материалдар Тасқұдық 11 және Лесное 8 тұрақтарында жиналды, олардың арасында геометриялық микролиттер мен неолит керамикасының фрагменттері бар. Алынған материал б.з. д. VI-V мыңжылдыққа жатады, ол Ертіс өңірінің неолиттік кешендері бойынша ақпаратты толықтырады, олардың айырмашылықтары хронологиялық және мәдени сипатқа ие. Жаратылыстану зерттеулеріне арналған материалдар алынды. Жылқы сүйектерінің генетикалық талдауларының деректері жылқылардың неолиттік және энеолиттік популяциялары шығу тегі Понт-Каспий даласымен байланысты қазіргі заманғы жылқылардың ата-бабаларына айналмағанын көрсетті.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Цели и задачи выполнены, ожидаемые результаты достигнуты. Техническая оснащенность работ является достаточной для дальнейшей работы по проекту. Теоретическая и практическая профессиональная подготовка членов проектной группы соответствует уровню, необходимому для успешного выполнения исследований по теме проекта.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Мақсаттар мен міндеттер орындалды, күтілетін нәтижелерге қол жеткізілді. Жұмыстардың техникалық жарақтандырылуы жоба бойынша одан әрі жұмыс істеу үшін жеткілікті болып табылады. Жобалық топ мүшелерінің теориялық және практикалық кәсіби дайындығы жоба тақырыбы бойынша зерттеулерді сәтті орындау үшін қажетті деңгейге сәйкес келеді.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения можно оценить, как начальную. Научное сообщество ознакомлено с полученными результатами исследований по проекту. Написано 7 научных публикаций – 4 в сборниках материалов международных и республиканских конференции, 1в издании входящем в список Scopus и WebofScience, еще 2 в изданиях, рекомендованных КОКСОН РК находится в печати.

Level of implementation (in Kazakh) : Іске асыру дәрежесін бастапқы деп бағалауға болады. Ғылыми қоғамдастық жоба бойынша алынған зерттеу нәтижелерімен танысты. 7 ғылыми жарияланым жазылды – 4 халықаралық және республикалық конференция материалдарының жинағында, 1-Scopus және Web of Science тізіміне енген басылымда, тағы 2-уі КОКСОН ұсынған басылымдарда.

Efficiency (in Russian) : Полученные результаты позволяют продолжать начатые исследования, уже сейчас их можно применять для написания научных работ по отдельным проблемам, а также для создания учебных курсов и пособий. Некоторые археологические объекты, например, поселения на оз., Борлы, могут быть включены в туристические маршруты и использованы для популяризации истории края. Коренные изменения последуют после получения первых результатов естественнонаучных исследований. В частности, будет уточнена хронология памятников, особенности развития каменной индустрии и керамического производства. В целом поставленные в рамках отчётного периода цели были достигнуты: 1) дополнена вся доступная на данный момент информация о памятниках неолита северо-восточных районов Центрального Казахстана; 2) открыты новые памятники, проведены полевые исследования, в результате которых получен материал для естественнонаучных исследований; 3) результаты исследований частично представлены научному сообществу.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған нәтижелер басталған зерттеулерді жалғастыруға мүмкіндік береді, қазірдің өзінде оларды жекелеген мәселелер бойынша ғылыми жұмыстар жазу үшін, сондай-ақ оқу курстары мен оқу құралдарын құру үшін пайдалануға болады. Кейбір археологиялық нысандар, мысалы, Борлы көлдегі елді мекендер туристік маршруттарға қосылып, аймақтың тарихын танымал ету үшін пайдаланылуы мүмкін. Табиғи зерттеулердің алғашқы нәтижелерін алғаннан кейін түбегейлі өзгерістер болады. Атап айтқанда, ескерткіштердің хронологиясы, тас индустриясы мен керамика өндірісінің даму ерекшеліктері нақтыланатын болады. Тұтастай алғанда, есепті кезең шеңберінде қойылған мақсаттарға: 1) қазіргі уақытта Орталық Қазақстанның солтүстік-шығыс аудандарының неолит ескерткіштері туралы барлық қолжетімді ақпарат толықтырылды; 2) жаңа ескерткіштер ашылды, далалық зерттеулер жүргізілді, олардың нәтижесінде жаратылыстану-ғылыми зерттеулер үшін материал алынды; 3) зерттеу нәтижелері ғылыми қоғамдастыққа ішінара ұсынылды.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты позволяют продолжать начатые исследования, уже сейчас их можно применять для написания научных работ по отдельным проблемам, а также для создания учебных курсов и пособий. Некоторые археологические объекты, например, стоянки и поселения могут быть включены в туристические маршруты и использованы для популяризации истории края.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер басталған зерттеулерді жалғастыруға мүмкіндік береді, қазірдің өзінде оларды жекелеген мәселелер бойынша ғылыми жұмыстар жазу үшін, сондай-ақ оқу курстары мен оқу құралдарын құру үшін пайдалануға болады. Кейбір археологиялық нысандар, мысалы, тұрақтар мен қорғандар туристік маршруттарға қосылып, аймақ тарихын танымал ету үшін пайдаланылуы мүмкін.