The object of research, development or design (in Russian) : Техногенное сырье (шлаки фосфорного производства)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Техногендік шикізат (фосфор өндірісінің шлактары)

Aim of work (in Russian) : Разработать эффективную технологию модифицирования природных ионообменных материалов с использованием техногенного сырья, предусматривающую получение недорогих модифицированных сорбентов для извлечения урана

Aim of work (in Kazakh) : Жоғары сіңіру сыйымдылығына ие уранды сорбциясына арналған арзан түрлендірілген сорбенттерді техногенді шикізаттарды пайдалана отырып табиғи ионалмастырғыш материалдарды түрлендірудің тиімді технологиясын жасау.

Методы исследования (на русском) : Химический, рентгенофазовый, ИКС методы анализа.

Методы исследования (на казахском) : Химиялық, рентгендік фаза, талдаудың ИҚ әдістері

Obtained results and novelty (in Russian) : Определены технологические параметры активирования техногенного сырья термогидролизом. Впервые предложено использование в качестве модифицирующего реагента техногенного сырья (фосфорного шлака). Изучен процесс активации фосфорного шлака в карбонатной и хлоридной среде в условиях повышенной температуры. Индикатором способа модификации является процесс сорбции. Установлено, что при активации фосфорного шлака в хлоридной среде, модифицированный природный сорбент активно извлекает как уран (98,5 %), так и железо (85,3 %), а в карбонатной – только железо (82,5 %). Это связано с тем, что как показал фазовый состав, при повышенных температурах в карбонатной среде имеют место фазовые превращения как природных минералов, так и фосфорного шлака. В хлоридной среде аморфная фаза фосфорного шлака сохраняется. Научная новизна работы. Разработка физико-химических основ активации техногенного сырья с целью выявления закономерностей взаимосвязи процессов активации и аппетирования природных минералов с последующим определением технологических параметров сорбции урана.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Техногенді шикізатты термогидролиз арқылы активтендірудің технологиялық параметрлері анықталды. Модификациялаушы реагент ретінде техногендік шикізатты (фосфор қожын) пайдалану алғаш рет ұсынылып отыр. Жоғары температурада карбонатты және хлоридті ортадағы фосфор шлактарының активтену процесі зерттелді. Модификация әдісінің көрсеткіші сорбция процесі болып табылады. Фосфор қожын хлоридті ортада белсендіргенде модификацияланған табиғи сорбент уранды да (98,5%) да, темірді де (85,3%), ал карбонатта тек темірді (82,5%) белсенді түрде алатыны анықталды. Бұл фазалық құраммен көрсетілгендей, карбонатты ортада жоғары температурада табиғи минералдардың да, фосфор шлактарының да фазалық түрленулері орын алатындығына байланысты. Хлоридті ортада фосфор қожының аморфты фазасы сақталады. Жұмыстың ғылыми жаңалығы. Уран сорбциясы технологиялық параметрлерін анықтай отырып, табиғи минералдардың активтену және түрлендіру процестері арасындағы байланыстың заңдылықтарын анықтау мақсатында техногендік шикізатты белсендірудің физикалық-химиялық негіздерін жасау.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Модифицированный природный сорбент активно извлекает как уран (98,5 %), так и железо (85,3 %) в хлоридной среде, а в карбонатной – только железо (82,5 %).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Модификацияланған табиғи сорбент хлоридті ортада уранды да (98,5%), темірді де (85,3%), ал карбонатты сорбентте тек темірді (82,5%) белсенді түрде алады.

Level of implementation (in Russian) : Разрабатываемый способ модифицирования сорбентов с использованием техногенного сырья после промышленных испытаний может быть внедрен на предприятиях урановой промышленности.

Level of implementation (in Kazakh) : Өнеркәсіптік сынақтардан кейін техногендік шикізатты қолдана отырып, табиғи сорбенттерді модификациялаудың әзірленген әдісі уран өнеркәсібінің кәсіпорындарында енгізілуі мүмкін.

Efficiency (in Russian) : Научная значимость исследований заключается в применении нового подхода в разработке способа модифицирования природных ионообменных материалов.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеудің ғылыми маңыздылығы Қазақстандағы табиғи ионалмастырғыш материалдарды модификациялау әдісін әзірлеуге жаңа көзқарасты қолдануда.

Field of application (in Russian) : Предприятия урановой отрасли

Field of application (in Kazakh) : Уран өндірші кәсіпорындар