The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются физико-химические и металлургические свойства высокозольных углей трех рабочих пластов месторождения Сарыадыр и шихтовых смесей на их основе, оптимальные технологические и электрические режимы процесса выплавки сплава.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі Сарыадыр кен орнының үш жұмыс пластының жоғары күлді көмірлерінің және олардың негізіндегі шихта қоспаларының физика-химиялық және металлургиялық қасиеттері, қорытпаны балқыту процесінің оңтайлы технологиялық және электр режимдері болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Изучение физико-химических, металлургических свойств исходных шихтовых материалов и шихтовых смесей на их основе, проведение крупно-лабораторных испытаний в электропечной установке с мощностью трансформатора 200 кВ•А с определением оптимальных технологических и электрических режимов процесса выплавки сплава, отработка технологии получения эффективного состава сплава с использованием высокозольных углей и высококремнистой марганцевой руды, получение исходных данных для разработки технологического регламента на выплавку сплава, наработка опытной партии сплава.

Aim of work (in Kazakh) : Бастапқы шихта материалдары мен олардың негізіндегі шихта қоспаларының физика-химиялық, металлургиялық қасиеттерін зерттеу, қорытпаны балқыту процесінің оңтайлы технологиялық және электрлік режимдерін айқындай отырып, 200 кВ•А трансформатор қуаты бар электр пеш қондырғысында ірі-зертханалық сынақтар жүргізу, жоғары күлді көмірді және жоғары кремнийлі марганец кенін пайдалана отырып, қорытпаның тиімді құрамын алу технологиясын пысықтау, қорытпаны балқытуға арналған технологиялық регламенттін әзірлеу үшін бастапқы деректерді алу, қорытпаның тәжірибелік партиясын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Технический, химический анализы шихтовых материалов, расчётные методы, металлургические свойства шихтовых материалов и их смесей.

Методы исследования (на казахском) : Шихта материалдарының техникалық, химиялық талдаулары, есептеу әдістері, шихта материалдары мен олардың қоспаларының металлургиялық қасиеттері.

Obtained results and novelty (in Russian) : Определены физико-химические, металлургические свойства шихтовых материалов и их смесей, изучением металлургических свойств получены зависимости удельного электросопротивления и размягчения исходных шихтовых материалов и их смесей от температур. Проведением крупно-лабораторных испытаний определены оптимальные технологические и электрические режимы плавки, получены исходные данные для разработки технологического регламента и наработана опытная партия.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Шихта материалдары мен олардың қоспаларының физика-химиялық, металлургиялық қасиеттері анықталды, металлургиялық қасиеттерін зерттеу бастапқы шихта материалдары мен олардың қоспаларының нақты электр кедергісі мен жұмсаруының температураға тәуелділігін алды. Ірі-зертханалық сынақтар жүргізу арқылы балқытудың оңтайлы технологиялық және электр режимдері анықталды, технологиялық регламентті әзірлеу үшін бастапқы деректер алынды және тәжірибелік партия әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Получены зависимости удельного электросопротивления и размягчения углей трех рабочих пластов месторождения Сарыадыр и смесей на их основе от температуры. Уголь рабочего пласта №1 по сравнению с углями пластов №2 и №3 в интервале температур 400-700 °С имеет высокое удельное электросопротивление равное 1,7-1,2 Ом•м что является положительным фактором при выплавке комплексного сплава. Установлено, что в интервале температур 700-800 °С высокие показатели присущи смеси шихты №1 (0,7 Ом•м), а при 800 °С наблюдается резкое снижение показателей для обоих смесей шихт. Из изученных вариантов шихт более высокое значение температурного порога размягчения имеет шихта первого варианта. Наработанная опытная партия сплава имеет средний химический состав, масс. %: кремния 27-58; алюминия 5,4-10,7; марганца 15-22; железа 10,5-24,7; кальция 2,5-7; фосфора 0,02-0,05; углерода 0,08-0,7; серы 0,009-0,01; титана 0,2-0,5 и остальное железо. Удельный расход электроэнергии в зависимости от пласта угля и состава сплава составило 9,1-10 МВт•ч/т.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Сарыадыр кен орнының үш жұмыс пластының көмірінің меншікті электр кедергісі мен жұмсаруының температураға тәуелділігі алынды. №1 жұмыс пластының көмірі 400-700°С температура аралығындағы №2 және №3 пласттардың көмірімен салыстырғанда 1,7-1,2 Ом•м-ге тең жоғары меншікті электр кедергісі бар, бұл кешенді қорытпаны балқыту кезінде оң фактор болып табылады. 700-800°C температура аралығында жоғары көрсеткіштер №1 шихта қоспасына (0,7 Ом•м) тән, ал 800°C кезінде екі шихта қоспасы үшін көрсеткіштердің күрт төмендеуі байқалады. Шихталардың зерттелген нұсқаларының ішінен бірінші нұсқаның шихтасы жұмсартудың температуралық шегінің неғұрлым жоғары мәніне ие. Қорытпаның жинақталған тәжірибелік партиясының орташа химиялық құрамы, масс. % : кремний 27-58; алюминий 5,4-10,7; марганец 15-22; темір 10,5-24,7; кальций 2,5-7; фосфор 0,02-0,05; көміртегі 0,08-0,7; күкірт 0,009-0,01; титан 0,2-0,5 және қалғаны темір. Көмір пласты мен қорытпаның құрамына байланысты электр энергиясының меншікті шығыны 9,1-10 МВт•сағ/т құрады.

Level of implementation (in Russian) : После проведения опытно-промышленных испытаний в условиях действующего предприятия найденные решения задач могут быть рекомендованы для использования на литейных заводах.

Level of implementation (in Kazakh) : Жұмыс істеп тұрған кәсіпорын жағдайында тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар жүргізілгеннен кейін табылған міндеттерді шешу құю зауыттарында пайдалану үшін ұсынылуы мүмкін.

Efficiency (in Russian) : Разработка и отработка технологии получения сплава, содержащего высокоактивные элементы Al-Mn-Ca-Si, позволит впервые унифицировать такие комплексные сплавы. Позволит разработать технологию производства качественной стали путём её обработки и рафинирования этим сплавом.

Efficiency (in Kazakh) : Al-Mn-Ca-Si белсенділігі жоғары элементтері бар қорытпаны алу технологиясын әзірлеу және пысықтау осындай кешенді қорытпаларды алғаш рет бірыңғайлауға мүмкіндік береді. Бұл қорытпаны өңдеу және тазарту арқылы сапалы болат өндіру технологиясын жасауға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Металлургия, ферросплавная и сталеплавильная промышленность.

Field of application (in Kazakh) : Металлургия, ферроқорытпа және болат балқыту өнеркәсібі.