The object of research, development or design (in Russian) : Органические отходы: навоз КРС из частного сектора село «Каргалы», Акмолинской области и ТОО «Жалгас-Агро», село Новомарковка Акмолинской области. Обезвоженные иловые осадки сточных вод КОС городов Нур-Султан, Рудный, Форт-Шевченко, дачная почва г. Нур-Султан, свежескошенная трава из дачного участка г. Нур-Султан, сточные воды г. Нур-Султан и г. Форт-Шевченко Мангистауской области, нефтезягрязненная почва г. Жанаозен Мангистауской области. Растения: пистия (Pistia stratiotes), эйхорния толстоножковая (Eichhórnia crássipes), Камыш (Scirpus sylvaticus L.), рис (Oryza sativa subsp. SingKato). Культуры микроорганизмов различных таксономических групп.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Органикалық қалдықтар: Ақмола облысы Қарғалы ауылының жеке секторынан және Ақмола облысы Новомарковка ауылы «Жалғас-Агро» ЖШС-нен алынған мал көңі. Нұр-Сұлтан, Рудный, Форт-Шевченко қалаларының кәріз суларының құрғатылған шламы, Нұр-Сұлтан қаласының маңындағы топырағы, Нұр-Сұлтан қаласының маңындағы ауданның жаңа шабылған шөптері, Нұр-Сұлтан қ. және Маңғыстау обл. Форт-Шевченко қалаларының кәріз сулары. Маңғыстау облысы Жаңаөзен қаласының мұнаймен ластанған топырағы. Өсімдіктер: пистия (Pistia stratiotes), эйхорния (Eichhórnia crássipes), қамыс (Scirpus sylvaticus L.), күріш (Oryza sativa subsp. SingKato). Әртүрлі таксономиялық топтардың микроорганизмдерінің культуралары.

Aim of work (in Russian) : Разработка новых ресурсосберегающих и безотходных технологий переработки органической части твердых бытовых отходов и илового шлама сточных вод очистных сооружений и сельскохозяйственных отходов с получением биогаза и органического биоудобрения.

Aim of work (in Kazakh) : Биогаз бен органикалық тыңайтқыштарды ала отырып, қатты тұрмыстық қалдықтардың органикалық бөлігін, тазарту құрылыстарының кәріз суларының лай шламын және ауыл шаруашылығы қалдықтарын биотермиялық өңдеудің жаңа ресурс үнемдейтін, қалдықсыз және тиімді технологияларын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Микробиологические, биохимические, биологические, физико-химические, молекулярно-биологические

Методы исследования (на казахском) : Микробиологиялық, биохимиялық, биологиялық, физико-химиялық, молекулярлы-биологиялық

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведены работы по поиску микроорганизмов, растений, перспективных в утилизации органических отходов, участвующих в очистке сточных вод, почвы, вырабатывающих энергию, газ и биоудобрения, а также разработан был дизайн БУ и создана модельная РМТЭ. Всего в рамках программы из окружающей среды были выделены 146 изолятов. Из полученных изолятов отобраны 60 чистых культур микроорганизмов: для переработки иловых осадков сточных вод - 15 культур, для переработки органической фракции ТБО - 8, для переработки сточной воды - 17 и для переработки навоза КРС - 20. Изучены их культурально-морфологические, ферментативные и антагонистические характеристики. Они обладают рядом свойств: сбраживание углеводов, амилазы, протеазы, липазы, целлюлозы, мочевины, антагонизм к условно-патогенным микроорганизмам. Имеют показатель ЖСП 106-109 КОЕ/см3. Проведена их фено (биохимия)- и генотипическая (16S rDNA и MALDI-TOF масс-спектрометрия) идентификация. Новые культуры представлены бактериями рода Ochrobactrum sp., Bacillus sp., Pseudomonas sp., Escherichia coli, Lysinibacillus sp., Acinetobacter sp., Cryseobacterium sp., Pseudoxanthomonas sp., Paenibacillus residui, Brevibacillus invocatus, Enterobacter cloacae и другими таксономическими группами. Разработан дизайн одностадийной биогазовой установки для получения биогаза из навоза КРС и изготовлены два образца: контрольный и опытный. Разработана схема и технологическая инструкция эксплуатации.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Органикалық қалдықтарды кәдеге жаратуда перспективті, кәріз суларды, топырақты тазартуға қатысатын, энергия, газ және биотыңайтқыштар өндіруші микроорганизмдерді, өсімдіктерді іздеу жұмыстары жүргізілді, сондай-ақ БҚ жобасы әзірленді және ӨМОЭ үлгісі жасалды. Бағдарлама аясында барлығы 146 изолят қоршаған ортадан бөлініп алынды. Алынған изоляттардан микроорганизмдердің 60 таза дақылдары таңдалды: кәріз сулардың шламын өңдеу үшін – 15 культура, қатты қалдықтардың органикалық фракциясын өңдеу үшін – 8, кәріз суларды өңдеу үшін – 17 және мал көңін қайта өңдеу үшін – 20. Олардың культуралық-морфологиялық, ферментативті және антагонистік сипаттамалары зерттелді. Олардың бірқатар қасиеттері бар: көмірсулардың, амилаза, протеаза, липаза, целлюлоза, мочевина ашытуы, шартты микроорганизмдерге антагонизм. Олардың ӨСК индексі 106-109 КТБ / см3 құрайды. Олардың фенотиптік (биохимиялық) – және генотиптік (16S рДНҚ және MALDI-TOF масс-спектрометриясы) идентификациясы жүргізілді. Жаңа культуралар Ochrobactrum sp., Bacillus sp., Pseudomonas sp., Escherichia coli, Lysinibacillus sp., Acinetobacter sp., Cryseobacterium sp., Pseudoxanthomonas sp., Paenibacillus residui, Brevivocaure топтарындағы бактериялармен ұсынылған. Ірі қара мал көңінен биогаз алатын бір сатылы биогаз қондырғысының жобасы әзірленіп, екі сынама жасалды: бақылау және тәжірибелік. Жұмыстың схемасы мен технологиялық нұсқауы әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Будут созданы технологии и продукты для переработки осадков сточных вод, твердых бытовых и сельскохозяйственных отходов. Ожидается снижение стоимости газа, снижение затрат на утилизацию осадков сточных вод, животноводческих отходов и очистки сточных вод.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Кәріз су шламын, қатты тұрмыстық және ауыл шаруашылығы қалдықтарын өңдеуге арналған технологиялар мен өнімдер құрылады. Газ құнының төмендеуі, кәріз су тұнба шөгінділерін, мал қалдықтарын және кәріз суларды тазарту құнының төмендеуі күтілуде.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : возобновляемые источники энергии, очистка водоемов, почвы, производство биоудобрения

Field of application (in Kazakh) : жаңартылатын энергия көздері, су қоймалары, топырақты өңдеу, биотыңайтқыштар өндірісі