Inventory number IRN Number of state registration
0321РК00953 AP08855925-KC-21 0120РК00387
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 4
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 18342800 AP08855925
Name of work
Святые места казахов Cредней Азии (Кыргызстан, Таджикистан, Туркменистан, Каракалпакстан): выявление, классификация и исследование.
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Тоқтабай Ахмет Уалханұлы
0
0
2
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт истории и этнологии им.Ч.Ч.Валиханова"
Abbreviated name of the service recipient РГП на ПХВ "ИИЭ" КН МОН РК
Abstract

Историко-культурные и историко-этнические взаимоотношения казахского народа с соседними узбекским, киргизским, таджикским народами с древнейших времен до наших дней.

Көне дәуірлерден бастап қазіргі заманға дейінгі қазақ халқының көршілес өзбек, қырғыз, тәжік халықтарымен тарихи-мәдени, тарихи-этникалық байланыстары.

Формирование казахской диаспоры в странах Центральной Азии, переселение казахов в страны Центральной Азии в средневековье, начале ХХ в., 1930-х гг., святые места и кладбища, исторические места, могилы и надгробные камни известных людей и исторических личностей.

Орта Азия мемлекеттеріндегі қазақ диаспорасының қалыптасуы, қазақтардың орта ғасырлардағы, ХХ ғ. басындағы, 1930 жж. Орта Азия елдеріне қоныс аударуы, әулиелік жерлері мен зират-мазараттары, тарихи орындары, атақты адамдары мен тарихи қайраткерлерінің мазар-құлпытастары.

Изучение письменных источников, организация экспедиций в районы компактного проживания казахов, опросы, установление происхождения и генезиса священных и исторических мест. Их историко-сравнительное, историко-архитектурное изучение в сравнении с памятниками Казахстана.

Жазба деректерді қарастыру, қазақтар тығыз орналасқан аудандарға экспедицияға шығып, сұрақ-жауап алу, киелі жерлер мен тарихи орындардың шығу себебі мен генезисін анықтау, Қазақстандағы ескерткіштермен тарихи-салыстырмалы, тарихи-архитектуралық тұрғыдан зерттеу.

Святые и исторические места зарубежных казахов изучаются впервые. Подобная тема поднимается и реализовывается в странах СНГ впервые. В странах Центральной Азии будут открыты бесценные памятники казахской истории и культуры, архитектуры, истории религии, которые станут достоянием науки и народа.

Шетелдегі қазақтың әулиелі жерлері мен тарихи орындары тұңғыш рет зерттеліп отыр. Мұндай тақырып ТМД елдері ішінде бірінші рет қолға алынып, жүзеге асуда. Орта Азия республикаларында қазақ тарихы мен мәдениетіне, архитектурасына, дін тарихына байланысты баға жетпес ескерткіштер ашылып, ғылымның, халықтың игілігіне айналады.

В Узбекистане были выявлены 75 неизвестных науке до того времени памятников, в Кыргызстане – 39, Таджикистане – 17 объектов. Примечательно, что зарубежные казахи встречали очень тепло, с радостью показывали святые и исторические места, мазары, памятники, рассказывали легенды о них и оказывали всю необходимую помощь. В результате, история казахского народа обогатилась и пополнилась новыми историческими фактами, памятниками.

Өзбекстан елінде бұған дейін ғылымға мәлім болмаған 75 ескерткіш, Қырғызстанда – 39, Тәжікстанда – 17 нысан ашылды. Алдымен, шетелдегі қазақтар ерекше ықыласпен қарсы алып, әулиелі орындар мен тарихи оқиғалардың өткен жерлерін, мазараттар мен бейіттерді қуана-қуана көрсетіп, аңыз-әңгімелерін айтып берді және қолдан келген көмектерін аямады. Нәтижесінде қазақ тарихы мен көкжиегі кеңейіп, жаңа ескерткіштермен, фактілермен толықты.

Все выявленные памятники войдут в многотомный сборник под названием «Святые места казахов». На многих из них будет рекомендоваться установление мемориальной доски от казахстанской стороны. Результаты исследований можно будет использовать в подготовках специальных курсов, изучении истории религии и многих других на гуманитарных факультетах ВУЗов нашей страны и соседних государствах. Будут включены в маршруты религиозного туризма, который сейчас становится популярным.

Ескерткіштердің бәрі «Қазақтың киелі жерлері» атты көптомдық жинаққа кіреді. Біраз әулиелер мен тарихи оқиғалардың орнына Қазақстан тарапынан белгі тастар, мемориалдық тақталар орнатылмақшы. Қазақ-ортаазиялық оқу орындары гуманитарлық факультеттерінде арнайы курстар оқуға, дін тарихын жазуға т.с.с. пайдаланылады. Қазір қанат жайып келе жатқан діни орындар туризміне, маршруттарына еңгізіледі.

UDC indices
94 (574) (093) : (575,1)
International classifier codes
03.61.00;
Key words in Russian
Суйнбай; Тезекторе; Казакказган; Кушлик; Каражал; Шопаната; Сулеймен; диаспора; Средняя Азия; Лакай;
Key words in Kazakh
Сүйінбай; Тезектөре; Қазаққазған; Күшлік; Қаражал; Шопаната; Сүлеймен; диаспора; Орта Азия; Лақай;
Head of the organization Кабульдинов Зиябек Ермуханович Доктор исторических наук / профессор
Head of work Тоқтабай Ахмет Уалханұлы Доктор исторических наук / профессор