The object of research, development or design (in Russian) : озёрные лягушки (комплекс Pelophylax ridibundus)

The object of research, development or design (in Kazakh) : көл бақалары (Pelophylax ridibundus комплексі)

Aim of work (in Russian) : выяснить причины успешной экспансии озерных лягушек (комплекс Pelophylax ridibundus) в Казахстане и оценить риск ее негативного воздействия на аборигенную фауну амфибий и рыбоводные хозяйства

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанда көл бақалары (Pelophylax ridibundus комплексі) табысты кеңеюінің себептерін анықтау және оның қосмекенділер мен балық шаруашылықтарының жергілікті фаунасына кері әсер ету қаупін бағалау

Методы исследования (на русском) : методы сбора данных, молекулярно-генетического анализа и ГИС-моделирования

Методы исследования (на казахском) : деректерді жинау әдістері, молекулалық-генетикалық талдау және ГАЖ модельдеу қолданылды

Obtained results and novelty (in Russian) : Составлена база данных по известным находкам озёрных лягушек в Казахстане за период с конца XIX столетия по настоящее время, включившая 477 пунктов; начата работа над кадастровой картой. Для ГИС-моделирования ареала комплекса P. ridibundus подготовлены атрибутивные таблицы, включившие 16188 пунктов регистрации озёрных лягушек в Палеарктике (данные портала GBIF, литературные сведения, материалы настоящего проекта). Впервые проведено скрининговое молекулярно-генетическое типирование озёрных лягушек из 33 пунктов Казахстана (64 пробы), географически охватывающих бóльшую часть страны. По результатам, в Казахстане обитают три формы комплекса P. ridibundus: инвазивная «bedriagae» и две нативных формы – «Балхаш» и «Сырдария». Впервые предпринято ГИС-моделирование экологических ниш генетических форм комплекса. Полученные данные указывают на более широкий диапазон значений ключевых абиотических переменных экологической ниши формы «bedriagae», что объясняет широкий размах её экспансии в Казахстане и Палеарктике, в целом. Для анализа роли преднамеренных и случайных интродукций в расселении озёрных лягушек проведено анкетирование 8 рыбных хозяйств; обработана база по зарыблению водоёмов Казахстана.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 19 ғасырдың аяғынан бастап қазіргі уақытқа дейінгі кезеңдегі Қазақстандағы батпақ құрбақалардың белгілі табылыстары бойынша мәліметтер базасы құрастырылды, онда 477 пункт бар; кадастрлық карта бойынша жұмыс басталды. P. ridibundus кешенінің ГАЖ модельдеу мақсатында палеарктикадағы көл бақалардың 16188 тіркеу нүктесін қамтитын атрибутивті кестелер дайындалды (GBIF порталының деректері, әдебиет деректері, осы жобаның материалдары). Алғаш рет Қазақстанда 33 пункттен 64 сынаманың скринингтік молекулярлық-генетикалық типтеу жүргізілді. Нәтижелері бойынша Қазақстанда P. ridibundus кешенінің үш түрі мекендейді: инвазиялық «bedriagae» және екі жергілікті түрі – «Балқаш» және «Сырдария». Алғаш рет кешеннің генетикалық формаларының экологиялық тауашаларын ГАЖ-модельдеу қолға алынды. Алынған деректер «бедриага» түрінің экологиялық ұясының негізгі абиотикалық айнымалыларының мәндерінің кең ауқымын көрсетеді, бұл оның Қазақстандағы және жалпы Палеарктикадағы кең ауқымын түсіндіреді. Көл бақаларды таратудағы әдейі және кездейсоқ енгізудің рөлін талдау үшін 8 балық шаруашылығына зерттеу жүргізілді; Қазақстандағы су объектілерін жинақтауға арналған база өңделеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : проект осуществляется с применением современных геопространственных технологий и программного обеспечения

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жоба заманауи геокеңістіктік технологиялар мен бағдарламалық қамтамасыз етуді қолдану арқылы жүзеге асырылады

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Данные по генетической структуре и экологическому разнообразию комплекса P. ridibundus расширят знания о биоразнообразии современной фауны Казахстана, станут основой для дальнейших исследований в области систематики и филогеографии проблемных комплексов амфибий Палеарктики. Идентификация аборигенных и инвазивных линий комплекса будет содействовать созданию региональных стратегий охраны уязвимых аборигенных видов и сообществ и оценке угрозы рыбоводным хозяйствам со стороны инвазивных форм озёрных лягушек. Результаты оценки численности озёрных лягушек могут быть использованы при рассмотрении вопросов промысла и/или промышленного разведения амфибии как экспортного гастрономического объекта и лабораторного животного для ВУЗов РК.

Field of application (in Kazakh) : P.ridibundus кешенінің генетикалық құрылымы мен экологиялық әртүрлілігі туралы мәліметтер Қазақстанның қазіргі фаунасының биоәртүрлілігі туралы білімді кеңейтеді, Палеарктиканың проблемалық қосмекенді кешендерінің систематикасы мен филогеографиясын одан әрі зерттеуге негіз болады. Кешеннің байырғы және инвазиялық тектерін анықтау осал байырғы түрлер мен қауымдастықтарды қорғаудың аймақтық стратегияларын құруға және балық шаруашылығына батпақ бақаларының инвазиялық түрлерінен қауіп-қатерді бағалауға ықпал етеді. Батпақ бақаларының санын бағалау нәтижелері Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындары үшін экспорттық гастрономиялық объект және зертханалық жануар ретінде қосмекенділерді балық аулау және/немесе өнеркәсіптік өсіру мәселелерін қарау кезінде пайдаланылуы мүмкін.