Inventory number IRN Number of state registration
0321РК00775 AP08855741-KC-21 0120РК00320
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 2
International publications: 1 Publications Web of science: 1 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 18027369.99 AP08855741
Name of work
«Рукописное наследие Казахстана как парадигма «Духовного возрождения» нации: сбор, хранение, цифровизация, систематизация, создание электронного каталога, публикация и исследование.
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Қыдыр Төрәлі Еділбайұлы
0
0
3
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
РГП на ПХВ "Институт литературы и искусства им. М.О.Ауэзова"
Abbreviated name of the service recipient
Abstract

материалы обрядового фольклора, рукописные тексты на арабском, латинском шрифте хранящиеся в фондах ИЛИ им.М.О.Ауэзова и ЦНБ МОН РК.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ғылыми кітапхана («Ғылым ордасы» РМК) және М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының Қолжазба қорларында сақталған ғұрыптық фольклор жанрындағы материалдары, араб, латын, кирилл әрпіндегі қолжазба мәтіндер.

Приобщение подрастающего поколения к богатейшей 4000-летней истории, летописи, традициям, обычаям, религии, культурному наследию, литературным ценностям. Рукописный фонд возрождается на основе мировых технологий; осваивается в рамках теоретических, методологических, эмпиризных научно-практических достижений, идей нового процесса.

Халқымыздың 4000 жылдан берігі тарихын, шежіресін, әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін, дінін, ұлттық келбетін жеткізген қолжазбадағы әдеби-мәдени құндылықтарды жас ұрпаққа бойына сіңіру. Қолжазба мұра әлемдік технологиялардың негізінде жаңғырады; жаңа үрдістегі теориялық, методологиялық, эмпиризімдік ғылыми-тәжірибелік жетістіктердің, идеялардың аясында игеріледі.

Реализация данного проекта должна решить вопросы касательно сохранения и научного освоения фонда. Во-первых, для сохранения общего запаса фонда, накопленного в нем наследия требуется система вентиляции и кондиционирования воздуха с холодоснабжением и другие вентиляционные оборудования. Изношенное, с истекшим сроком годности, неисправное техническое оборудование необходимо заменить на новые, современные образцы. Для сохранения качества рукописей необходимо закупить расходные материалы для химической обработки и реставрационные метариалы. Во-вторых, необходимо закупить современные компьютеры, копировальные аппараты, различные программы для цифровой (цифровой) системы и создание электронной копии (каталога) фондового наследия и хранения их в обширной электронной памяти. В-третьих, в целях пополнения фонда необходимо организовать научные командировки, экспедиции на территорию соседних государств, провести поиск и сбор ценностей, связанных с историей и культурой нашего народа. В-четвертых, необходимо сконцентрировать специалистов-рукописников, текстологов, фольклористов, литературоведов, библиографов и других специалистов данной областидля проведения работы по сохранению, сбору, систематизации, оцифровке, освещению, исследованию фонда. Здесь возникает потребность необходимых навыков, как соответствующее образование, привлечение молодых специалистов, сотрудничество с зарубежными учеными, обмен опытами, также накопление опыта и экспертных знаний в других странах играет важную роль.

Жоба бойынша қорды сақтау мен ғылыми тұрғыда игеру үшін бірнеше мәселелердің түйіні шешілуге тиіс. Біріншіден, жалпы қордың, онда жинақталған мұралардың қалыпты жағдайда сақталуына тоңазыту, желдету қондырығылары қажет етіледі. Тозығы жеткен, жұмыс мерзімі өткен, бұзылған техникалық құрал-жабдықтар жаңа, заманауи үлгілерімен ауыстырылу керек. Қолзбалардың сапасын сақтап отыру үшін химиялық өңдеуге, қайта қалпына келтіруге қатысты заттармен, түрлі материалдармен қамтамасыз етілуге тиіс. Екіншіден, қордағы мұраларды сандық (цифрлық) жүйеге түсіруге және электронды каталогтауға, оларды ауқымы кең электронды жадта сақтауға заманға лайықты компьютерлер, көшіру аппараттары, түрлі бағдарламалар сатып алуға тура келеді. Үшіншіден, қорды толықтыру мақсатында ел шеңберіне, көршілес мемлекеттердің аумағына ғылыми іс-сапарлар, экспедициялар ұйымдастырылып, халқымыздың тарихы мен мәдениетіне қатысты құндылықтар іздестіріліп, жиналу жұмыстары жалғасын тауып отыру керек. Төртіншіден, қорды сақтау, жинау, жүйелеу, цифрландыру, жариялау, зерттеу іс-шараларына қолжазбатанушы, текстолог, фольклортанушы, әдебиеттанушы, библиограф т.б. мамандарды топтастыру керек болады. Олардың білімін жетілдіру, өзге елдерден тәжірибелер жинақтау, жас мамандармен толықтыру, шетелдік ғалымдармен қарым-қатынас жасау сияқты қажеттіліктер туындайды.

Выявлены, отобраны и систематизированы версий рукописей, которые ранее не были опубликованы и не рассмотрены в научном описаний, выполнены другие виды палеографических работ. Составлен список сказителей, живших в ХІV-ХVІІІ вв. и выявлен объем их произведений в Редких фондах Института и ЦНБ. На этой основе определены имена сказителей, чьи произведения будут включены в сборник. Проведена работа по поиску и собиранию версий произведений сказителей. Рукописи хранящийся в 1-400 папках фонда оцифрованы, тексты в этих папках включен в каталог по жанрам.

Бұрын баспа бетін көрмеген, ғылыми сипаттамаларда қарастырылмаған, қазіргі талап деңгейі тұрғысынан жеткілікті сараланбаған қолжазбалардың үлгілері арнайы анықталып, іріктелді, жүйеленді, палеографиялық жұмыстың өзге де түрлері атқарылды. ХІV-ХVІІІ ғасырларда өмір сүрген жырулардың тізімі жасалып, олардың Сирек қорларда сақталған шығармаларының көлемі анықталды. Соның негізінде жинаққа енгізілетін жыраулардың есімдері айқындалды. Жыраулардың шығармалары мен олардың нұсқаларын іздестіру жұмыстары жүргізілді. Қордың 1-400 бумаларындағы қолжазбалар электронды жадқа енгізіліп, сондағы мәтіндер жанрлар бойынша каталогқа кіргізілді.

Научная характеристика рукописей, поэзия сказителей будут широко использоваться как источник для пополнения новейшей истории Казахстана, изучения этнопедагогики, фольклора и устной литературы.

Қолжазбалардың ғылыми сипаттамасы, жыраулар поэзиясы дереккөз ретінде және Қазақстанның жаңа тарихын толықтыруға, этнопедагогикасын, фольклоры мен ауыз әдебиетін зерттеуге кеңінен пайдаланылады.

Степень внедрении составляет совокупность проблем, связанных с консервацией и архивацией рукописного фонда, научным описанием его, текстологическим и палеографическим изучением рукописей, введением их в научный оборот, целостно-системным освоением и пропагандой рукописного наследия как важнейшего источника духовной культуры современного Казахстана.

Қолжазба қорында сақталған фольклорлық-этнографиялық құндылықтар еліміздің еліміздің материалды емес мұраларының негізі болып табылады.

Осуществить оцифровку рукописного наследия, ввести их в программу электронного каталога – создать условия для проведения работы фонда в соответствии с мировым стандартом.

Қолжазба мұраларды сандық (цифрлық) жүйеге көшіру, электронды каталогтаушы бағдарламаға енгізу – қор жұмысын дүниежүзілік стандартқа сәйкестендіреді. Бұл еліміздегі бірден-бір библиографиялық деректер базасын құруға зор мүмкіндік береді. Қолжазбалардың ғылыми сипаттамасы, жыраулар поэзиясы дереккөз ретінде және Қазақстанның жаңа тарихын толықтыруға, этнопедагогикасын, фольклоры мен ауыз әдебиетін зерттеуге кеңінен пайдаланылады.

Для широкого использования отечественнымии зарубежными специалистами – культурологами, рукопистологами, текстологами, историками, фольклористами, языковедами, религиоведами, философами, историками, этнографами и др.

Отандық және шетелдік мәдениеттану, қолжазбатану, мәтінтану, деректану, әдебиеттану, тілтану, дінтану, философия, тарих, этнография т.б. салалардың мамандарына арналған.

UDC indices
821.512.122; 821.512.122
International classifier codes
17.00.00; 17.81.31;
Key words in Russian
рукопись; текстология; текст; сбор; сохранение;
Key words in Kazakh
қолжазба; текстология; мәтін; жинау; сақтау;
Head of the organization Матыжанов Кенжехан Слямжанович доктор филологических наук, / доцент
Head of work Қыдыр Төрәлі Еділбайұлы Филология ғылымдарының кандидаты / Доцент (ассоц. профессор)