The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются системы алюминий-теллур, алюминий-селен, алюминий - сера.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары - алюминий-теллур, алюминий-селен, алюминий-күкірт жүйелері болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью работы – получение термодинамических констант конденсированной и паровой фаз бинарных систем алюминия с теллуром, селеном и серой, а также построение фазовых переходов жидкость-пар при атмосферном давлении и вакууме.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты - алюминийдің теллур, селен және күкірт бар екілік жүйелерінің конденсацияланған және бу фазаларының термодинамикалық константаларын алу, сонымен қатар атмосфералық қысым мен вакуумдағы сұйық-бу фазалық ауысуларын құру.

Методы исследования (на русском) : Метод или методология проведения работы. В связи с тем, что халькогены обладают относительно большой величиной давления насыщенного пара выбрана классическая методика определения давления пара – метод точек кипения.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыстың әдісі немесе әдістемесі. Халькогендер қаныққан бу қысымының салыстырмалы түрде үлкен мәніне ие болғандықтан, бу қысымын анықтаудың классикалық әдісі – қайнау нүктелері әдісі таңдалды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работы и их новизна. Впервые достроены полные диаграммы состояния алюминия с теллуром, включающие три агрегатных состояния вещества, на основании которых можно судить о возможности, или отсутствии таковой, рафинирования халькогенов от алюминия и его соединений. Новизна работы: Впервые построена полная диаграмма состояния, включающая поля парожидкостного равновесия, при атмосферном давлении и в вакууме (6,67 кПа). На основании полной диаграммы состояния установлено, что дистилляционное рафинирование алюминия от примеси теллура не предполагает технологических затруднений, за исключением величины разрежения, равной 6,67 кПа.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелері және олардың жаңалығы. Алғаш рет алюминийдің теллурмен толық күй диаграммалары толтырылды, оның ішінде заттың үш агрегаттық күйі, олардың негізінде алюминийден және оның қосылыстарынан халькогендерді тазарту мүмкіндігін немесе оның жоқтығын бағалауға болады. Жұмыстың жаңалығы: Алғаш рет атмосфералық қысым мен вакуумда (6,67 кПа) бу-сұйық тепе-теңдік өрістерін қамтитын толық фазалық диаграмма құрылды. Толық фазалық диаграмма негізінде алюминийді теллур қоспасынан тазарту, сирек фракция мәні 6,67 кПа өлшеміне тең кезді қоспағанда тазарту технологиялық қиындықтарды туғызбайтыны анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Получение новых справочных данных о бинарных системах, с построением полных диаграмм состояния, включающих парожидкостное равновесие, которые отсутствуют к настоящему времени. Полученные результаты направлены на создание фундаментальных основ для технологии дистилляционных процессов и на выдачу эффективных практических рекомендаций необходимых для разработки и совершенствования процесса рафинирования халькогенов. Исследований парожидкостного равновесия металлов и неметаллов при высоких температурах и низком давлении в ближнем и дальнем зарубежье не проводится.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазіргі заманға сай болмаған булардың сұйық тепе-теңдігін қоса алғанда, толық диаграммаларды құру арқылы екілік жүйелер туралы жаңа анықтамалық деректерді алу болып табылады. Алынған жаңа деректер дистиляциялық үрдістерінде физика-химиялық негіздерін құруға, сонымен қатар селен мен теллурдың жоғары дәрежеде тазартылған түрлерін алуға және алюминий қоспасмен халькогенді бөлу технологиясының қиыншылығын шешеуге тиімді техникалық ұсыныстар беруге пайдаланады.Төмен қысымда жоғары температурада металдар мен металл еместердің сұйық-бу тепетеңдігін зерттеуді бұған дейін Қазақстан Республикасында және алыс-жақын шетелде ешкім зерттемеген.

Level of implementation (in Russian) : Полученные справочные данные необходимы для разработки технологии рафинирования селена и теллура.

Level of implementation (in Kazakh) : Алынған анықтамалық мәліметтер селен мен теллурды тазарту технологиясын жасау үшін қажет.

Efficiency (in Russian) : Полученные результаты могут быть полезны при разработке эффективных технологий получения полупроводникового селена и теллура, а также для разработки новых экологически безопасных способов производства высокочистых элементов.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған нәтижелер жартылай өткізгіш селен мен теллур алу үшін тиімді технологияны құрастыруда, сонымен қатар екілік өнімнен аса таза элементтерді жаңа экологияға қауіпсіз өндірістік әдісін құрастыруда пайдалы болуы мүмкін.

Field of application (in Russian) : Металлургия

Field of application (in Kazakh) : Металлургия