The object of research, development or design (in Russian) : Деструктивная биота (фитофаги и фитопатогены) яровой пшеницы на Северо-Востоке Казахстана; экологическая система фитосанитарного контроля деструктивной биоты яровой пшеницы в условиях Северо-Востока Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстанның Солтүстік-Шығысындағы жаздық бидайдың деструктивті биотасы (фитофагтар мен фитопатогендер); Қазақстанның Солтүстік-Шығысындағы жаздық бидайдың деструктивті биотасын фитосанитарлық бақылаудың экологиялық жүйесі.

Aim of work (in Russian) : Реализация усовершенствованной системы мониторинга и контроля фитопатогенов и фитофагов с учетом эволюционно-экологических адаптаций стратегий и тактик жизненных циклов вредителей яровой пшеницы на Северо-Востоке Казахстана; оптимизация технологии возделывания яровой пшеницы путем корректировки глубины посева семян.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның Солтүстік-Шығысында жаздық бидай зиянкестерінің өмірлік циклдерінің стратегиялары мен тактикаларының эволюциялық-экологиялық бейімделуін ескере отырып, фитопатогендер мен фитофагтардың мониторингі мен бақылаудың жетілдірілген жүйесін іске асыру; тұқым себу тереңдігін түзету жолымен жаздық бидайды өсіру технологиясын оңтайландыру.

Методы исследования (на русском) : Использовались общепринятые методы фитосанитарной оценки посевов зерновых культур. Учет почвообитающих насекомых проводили методом раскопки почвы, учет фитофагов, обитающих на растении и почве, методами учетных площадок и кошения энтомологическим сачком. Проводились фенологические наблюдения за развитием растений, определяли степень повреждения вредителями и поражения возбудителями болезней растений при визуальном осмотре. В лабораторных условиях изучали почвенные пробы на наличие возбудителей болезней методом флотации и при проращивании зараженных участков растений на питательных средах.

Методы исследования (на казахском) : Дәнді дақылдардың фитосанитарлық бағалаудағы жалпы қабылданған әдістері қолданылды. Топырақта мекендейтін жәндіктерді есепке алу топырақты қазу әдісімен, өсімдік пен топырақта тіршілік ететін фитофагтарды есепке алу, есепке алу алаңдары мен энтомологиялық қаққышпен сермеу әдістерін пайдалану арқылы жүргізілді. Өсімдіктердің дамуына фенологиялық бақылау жүргізілді, визуалды тексеру кезінде зиянкестердің зақымдану дәрежесін және өсімдік ауруларының қоздырғыштары анықталды. Зертханалық жағдайда флотация әдісімен және қоректік ортада зарарланған өсімдік учаскелерін өсіру арқылы қоздырғыштарды анықтауда топырақ сынамалары зерттелді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен мониторинг болезней и вредителей яровой пшеницы в типичных хозяйствах Павлодарской области. Определена видовая принадлежность вредных организмов, сделан анализ их эволюционно-экологических стратегий и тактик, определена принадлежность к группам экологических эквивалентов. Проведен мониторинг природных стаций прилегающих к полям и определено наличие общих с пшеницей вредных организмов, выявлены периоды их активной миграции на поля и обратно. Определен таксономический состав и численность основных групп энтомофагов (хищников, паразитов) вредителей яровой пшеницы, установлены соотношения вредителей и энтомофагов в агроценозах.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Павлодар облысының типтік шаруашылықтарында жаздық бидай аурулары мен зиянкестеріне мониторинг жүргізілді. Зиянкестердің түрлері анықталып, олардың эволюциялық-экологиялық стратегиялары мен тактикасына талдау жасалды, экологиялық эквивалент топтары анықталды. Егістік маңындағы табиғи стацияларға мониторинг жүргізілді және бидай алқабымен ортақ зиянкес ағзалары анықталды, олардың егістікке және қайта табиғи стацияларға белсенді көшу кезеңдері анықталды. Жаздық бидай зиянкестері энтомофагтарының (жыртқыштар, паразиттер) негізгі топтарының таксономиялық құрамы мен саны және агроценоздардағы зиянкестер мен энтомофагтардың арақатынасы анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Все исследования и наблюдения ведутся согласно апробированных методик и ГОСТа по определению зараженности возбудителями болезней, для проведения исследований по проекту имеется лаборатория, оснащённая современным оборудованием, необходимый инвентарь для сбора исходного материала, все работы ведутся квалифицированными научными сотрудниками, осуществляется коллаборация по проекту с ФГБОУ ВПО «Новосибирский государственный аграрный университет», представитель научной группы Казакова О.А., в рамках которой проводятся консультации по реализуемому Проекту.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Барлық зерттеулер мен бақылаулар апробацияланған әдістемелерге және ауру қоздырғыштарымен залалдануын анықтау бойынша МЕМСТ сәйкес жүргізіледі, жоба бойынша зерттеулер жүргізу үшін қазіргі заманғы құралдармен жабдықталған зертхана, бастапқы материалды жинау үшін қажетті құрал-жабдықтар бар, барлық жұмыстарды білікті ғылыми қызметкерлер жүргізеді, жоба бойынша "Новосибирск мемлекеттік аграрлық университеті" ВПО ФМБОУ-мен коллаборация жүзеге асырылады, ғылыми топтың өкілі О.А. Казакова, келісім аясында іске асырылатын Жоба бойынша кеңестер беріледі.

Level of implementation (in Russian) : Внедрение результатов проекта находится на стадии разработки стратегии, тактики мониторинга и защитных мероприятий против наиболее значимых почвенных, листо-стеблевых и семенных фитопатогенов и фитофагов яровой пшеницы на системно-экологической основе.

Level of implementation (in Kazakh) : Жоба нәтижелерін енгізу жүйелі-экологиялық негізде неғұрлым маңызды топырақтық, жапырақ-сабақты және тұқымдық фитопатогендер мен жаздық бидайдың фитофагтарынан қорғау іс-шараларының стратегиясы және мониторинг тактикасы әзірлеу сатысында тұр.

Efficiency (in Russian) : Реализация проекта позволит усовершенствовать систему фитомониторинга фитофагов и фитопатогенов в посевах яровой пшеницы в условиях региона, что обеспечит надежную защиту посевов от вредных организмов в период вегетации, тем самым будет способствовать повышению урожайности культуры и качеству получаемого семенного материала, а также увеличению экономической эффективности производства возделываемой культуры.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны іске асыру – өңір жағдайында жаздық бидай егістіктеріндегі фитофагтар мен фитопатогендердің фитомониторинг жүйесін жетілдіруге мүмкіндік береді, бұл вегетация кезеңінде егістіктерді зиянды организмдерден сенімді қорғауды қамтамасыз етіп, сол арқылы дақылдың шығымдылығын және алынатын тұқым материалының сапасын арттыруға, сондай-ақ өңделетін дақыл өндірісінің экономикалық тиімділігін арттыруға ықпал ететін болады.

Field of application (in Russian) : Разработанная экологическая система фитосанитарного контроля деструктивной биоты яровой пшеницы на Северо-Востоке Казахстана может использоваться организациями, работающими в области фитосанитарного контроля, сельскохозяйственными предприятиями разных форм собственности, занимающимися возделыванием яровой пшеницы.

Field of application (in Kazakh) : Қазақстанның Солтүстік-Шығысында жаздық бидайдың деструктивті биотасын фитосанитарлық бақылаудың қалыптасқан экологиялық жүйесін фитосанитарлық бақылау саласында жұмыс істейтін ұйымдар, жаздық бидайды өсірумен айналысатын әртүрлі меншік нысанындағы ауыл шаруашылығы кәсіпорындары пайдалана алады.