The object of research, development or design (in Russian) : Растворы серы в диметилсульфоксиде (ДМСО), наночастицы серы (наносера) и нанокомпозиты на их основе.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Күкірттің диметилсульфоксидтегі (ДМСО) ерітінділері, күкірт нанобөлшектері (нанокүкірт) мен күкірт нанобөлшектері негізіндегі нанкомпозиттері.

Aim of work (in Russian) : Проведение разбавлением водой и водными растворами солей металлов растворов серы в ДМСО синтеза – осаждения наносеры, а со-осаждением ее нанокомпозитов с водо-нерастворимыми солями металлов.

Aim of work (in Kazakh) : ДМСО синтезіндегі күкірт ерітінділерін сумен және металл тұздарының сулы ерітінділерімен сұйылту арқылы жүргізу – нанокүкіртті тұндыру және оның нанокомпозиттерін суда ерімейтін металл тұздарымен бірге тұндыру.

Методы исследования (на русском) : Для получения в среде ДМСО наносеры и нанокомпозитов на ее основе использовались сольвотермические процессы и реакции в интервале температур от комнатной до 175°C. Исследование размеров частиц, морфологии, свойств и структуры образцов полученных продуктов проводились методами динамического рассеяния света (ДРС), ИК- и КР-спектроскопии, рентгенофазового анализа (РФА), спектрофотометрии, термического анализа (ТГ и ДСК), электронной микроскопии (СЭМ и ТЕМ с применением их дополнительных возможностей по определению элементного состава и структуры).

Методы исследования (на казахском) : ДМСО ортасында нанокүкірт пен оның негізіндегі нанкомпазиттерін алу үшін бөлме температурасынан 175°C температура аралығында сольвотермиялық үдеріс жүргізілді. Алынған өнім үлгілеріндегі бөлшектердің өлшемін, морфологиясын, қасиеттері мен құрылысын зерттеуде динамикалық жарықтың шашырауы (ДЖШ), ИК- және КР-спектроскопиясы, рентгенфазалы талдау (РФТ), спектрофотометрі, термиялық талдаудың (ТГ және ДСК), электронды микроскопия ( СЭМ және ТЕМ және олардың элементтік құрамы мен құрылысын анықтауға қосымша мүмкіндіктер қолдану арқылы) әдістері арқылы зерттелді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые для приготовления наночастиц серы были использованы два раствора серы в диметилсульфоксиде (ДМСО) с концентрациями 1.592 г/л и 14.152 г/л. Синтез и стабилизацию коллоидных частиц серы проводили путем разбавления растворов серы в ДМСО в 5÷1000 раз водой, ацетоном и этанолом. Стабильные размеры наносеры, измеренные методом ДРС, составили 100 нм для воды, 150 нм для ацетона и 600 нм для этанола. Исследована антибактериальная активность наносеры на фитопатогенные бактерии Erwinia amylovora и грибы Fusarium solani. Методом ПЭМ получены и определены морфология, размеры и структуры частиц нанокомпозитов серы с галогенидами серебра, образующихся из растворов серы, нитрата и галогенидов серебра в ДМСО для пяти образцов с известными содержаниями серы. Полученные результаты подтвердили ранее проведенные исследования методом СЭМ. С применением сольвотермии в нагретые до 160°C растворы серы вводом в них водорастворимых солей металлов были синтезированы нанокомпозиты в системе С/S (С = AgX, Ag2S, CdS, CuS, ZnS). Наиболее высокие фотокаталитические свойства показали композиты S−CdS и S−ZnS, а биологические –на основе хлоридов и бромидов серебра. Также были получены серосодержащие композиты в системе С/S (С – гироксиды и оксиды марганца, никеля и титана). Изучение их электрохимических свойств проводится в содружестве с Назарбаев университетом. По их предложению акцент был сделан на синтез и изучение свойств литий-железо-фосфата и сульфидов меди.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алғаш рет күкірттің нанобөлшектерін дайындау үшін ДМСО 1.592 г/л және 14.152 г/л концентрациялары күкірттің бар екі ерітіндісі қолданылды, күкірттің коллоидты бөлшектерін синтездеу және тұрақтандыру күкірт ерітінділерін ДМСО-да 5÷1000 рет сумен, ацетонмен және этанолмен сұйылту жолымен жүргізілді. DLS әдісімен өлшенген тұрақты өлшемдер су үшін 100 нм, ацетон үшін 150 нм және этанол үшін 600 нм болды. Фитопатогенді Erwinia amylovora бактериялары мен Fusarium solani саңырауқұлақтарына нанокүкіртің бактерияға қарсы белсенділігі зерттелді. TEM әдісімен белгілі күкірт құрамы бар бес үлгі үшін ДМСО-дағы күкірт, нитраты және галогенидтері ерітінділерінен түзілетін күміс галогенидтері бар күкірт нанокомпозиттері бөлшектерінің морфологиясы, өлшемдері мен құрылымдары алынды және анықталды. Алынған нәтижелер SEM растады. 160°C дейін қыздырылған күкірт ерітінділеріне сольвотермияны қолдана отырып, оларға суда еритін металл тұздарын енгізу арқылы С/S жүйесінде нанокомпозиттер синтезделді (С=AgX, Ag 2 S, CdS, CuS, ZnS). Ең жоғары фотокаталитикалық қасиеттерін S−CdS және S−ZnS композиттері көрсетті, биологиялық қасиеттері күміс хлориді мен бромидіне негізделген. С/S жүйесінде күкірт бар композиттер алынды (C-марганец, никель, титан гироксидтер және оксидтер). Олардың электрохимиялық қасиеттерін зерттеу Назарбаев университетімен бірлесе отырып жүргізіледі. Олардың ұсынысы бойынша литий-темір-фосфат пен мыс сульфидтерінің қасиеттерін синтездеуге және зерттеуге баса назар аударылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные и технико экономические показатели в настоящее время не установлены.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазіргі уақытта негізгі консттруктивтік және техника экономикалық көрсеткіштері орнатылмаған.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения в настоящее время для ряда образцов полученных продуктов определена как «Готовы к применению».

Level of implementation (in Kazakh) : Қазіргі уақытта іске асыру дәрежесі алынған өнімдердің бірқатар үлгілері үшін «Пайдалануға дайын» ретінде анықталған.

Efficiency (in Russian) : Установлена высокая эффективность ряда образцов полученных продуктов при изучении их биологических (растворы серы в диметилсульфоксиде, наносера, нанокомпозиты наносеры с хлоридом и бромидом серебра), гидрофобных (наносера), фотокаталитических (нанокомпозиты сульфидов переходных металлов, в частности CdS) и электрохимических свойств (нанокомпозиты сульфидов меди, CuxSy) свойств.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған өнім үлгілерінің биологиялық (диметилсульфоксидтегі күкірт, нанокүкірт, нано күкірт хлориді және бромиді нанокомпозиттері), гидрофобтық (нанокүкірт), фотокаталитикалық (ауыспалы метал сульфидьерінің наокомпозиттері, оның ішінде CdS) және электрохимиялық (мыс сульфидінің нанкомпозиттері, CuxSy) қасиеттерін зерттеу барысында өте жоғары эффективтілік көрсетті.

Field of application (in Russian) : Биомедицина, сельское хозяйство, строительство.

Field of application (in Kazakh) : Биомедицина, ауыл шаруашылығы, құрылыс саласы.