The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются многолетние бобовые и злаковые травы и их смеси.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі көпжылдық бұршақ және астық тұқымдас шөптер мен олардың қоспалары болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Разработка многолетнего припоселкового пастбищного конвейера для продуктивного молочного коневодства конюшенно-пастбищной системы содержания.

Aim of work (in Kazakh) : Тұрақты-жайылымдық ұстау жүйесінде өнімді сүтті жылқы өсіру үшін ауыл маңындағы көпжылдық жайылымдық конвейер әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Методология проведения работы: Теоретической и методологической основой послужили разработки отечественных и зарубежных ученых в области технологии возделывания многолетних бобовых и злаковых трав. В ходе проведения экспериментов применялись современные научные методы планирования и проведения полевых и лабораторных исследований с использованием стандартных общепринятых методик.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыстың әдіснамасы: Теориялық және әдіснамалық негіз көпжылдық бұршақ және астық тұқымдас шөптерді өсіру технологиясы саласындағы отандық және шетелдік ғалымдардың зерттеулері болды. Эксперименттер жүргізу барысында стандартты жалпы қабылданған әдістемелерді пайдалана отырып, далалық және зертханалық зерттеулерді жоспарлау мен жүргізудің заманауи ғылыми әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен анализ состояния изученности вопроса и научное обоснование темы. Проведен научно-обоснованный подбор видов и сортов многолетних бобовых и злаковых кормовых трав разных по срокам стравливания для создания МППК. Произведен подбор компонентов трав для раннеспелого, среднеспелого и позднеспелого бобово-злакового травостоя с учетом совместимости. Проведена оценка морфо-биологических особенностей бобово-злаковых травосмесей: дата начала, продолжительности и конца отдельной фазы вегетации, длина вегетационного периода. Проведены фенологические наблюдения, учеты полевой всхожести семян, засоренности посевов, поражаемости вредителями и болезнями. За полевым опытом первого года жизни (2021 г.) проведены следующие мероприятия: фенологические наблюдения (всходы, бутонизация, цветение), засухоустойчивости, учет засоренности и др. Проведена оценка устойчивости к неблагоприятным факторам среды (засухоустойчивость и т.д.). Проведена химическая оценка питательности корма бобово-злаковых травосмесей. Проведена статистическая обработка урожайных данных травосмесей 1-го года жизни в программе Snedecor. Разработаны схемы раннеспелего, среднеспелого, позднеспелого использования бобово-злаковой травосмеси с учетом видов и сортов многолетних трав разного срока укосной спелости.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Мәселенің зерттелу жағдайына талдау және тақырыпты ғылыми негіздеу жүргізілді. КАЖК жасау үшін көпжылдық бұршақ және астық тұқымдас жемдік шөптерінің әр түрлі мерзімге арналған түрлері мен сорттарын ғылыми негізделген таңдау жүргізілді. Үйлесімділікті ескере отырып ерте пісетін, орташа пісетін және кеш пісетін көпжылдық бұршақ және астық тұқымдас шөптер үшін шөп компоненттерін таңдау жүргізілді. Вегетацияның жеке кезеңінің басталу күні, ұзақтығы және аяқталуы, вегетациялық кезеңнің ұзақтығы бойынша бұршақ және астық тұқымдас шөп қоспаларының морфо-биологиялық ерекшеліктеріне бағалау жүргізілді. Фенологиялық бақылаулар, тұқымдардың далалық өнгіштігін есептеу, егістіктердің ластануын, зиянкестер мен аурулармен залалдануын есепке алу жүргізілді. Өсімдіктердің тіршілік циклінің бірінші жылындағы далалық тәжірибеде (2021 ж.) келесі жұмыстар жүргізілді: фенологиялық бақылау (көктеу, бүрлену, гүлдену), құрғақшылыққа төзімділік, арамшөптермен ластануды есепке алу және т. б. Қолайсыз орта факторларына (құрғақшылыққа төзімділік және т.б.) төзімділікке бағалау жүргізілді. Бұршақ және астық тұқымдас көпжылдық шөптер қоспаларының азықтық құндылығына химиялық бағалау жүргізілді. Snedecor бағдарламасында тіршілік циклінің 1-ші жылындағы шөп қоспаларының өнімділік деректеріне статистикалық өңдеу жүргізілді. Бұршақ-астық тұқымдас шөп қоспаларын ерте пісетін, орташа пісетін, кеш пісетін әр түрлі көпжылдық шөптердің түрлері мен сорттарын ескере отырып қолдану сызбалары жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономическими показатели отражены в минимальных затратах при посеве и уходе за травостоем, уборки, и выгоде потребителей при использовании многолетнего припоселкового пастбищного конвейера. В ходе реализации проекта применено лабораторное и техническое оснащение университета, сельскохозяйственная техника софинансирующей организации (частный партнер) и услуги сторонних организаций.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Экономикалық көрсеткіштер шөпті себу және оған егістік күтім жасау, жинау кезіндегі ең төменгі шығындардан және көпжылдық ауыл маңындағы жайылымдық конвейерді пайдалану кезіндегі тұтынушылардың пайдасынан көрінеді. Жобаны іске асыру барысында университеттің зертханалық және техникалық жабдықталуы, жеке серіктестін ауылшаруашылық техникасы және сыртқы ұйымдардың қызметтері қолданылды.

Level of implementation (in Russian) : Внедрение результатов исследований проводилось на площади 1 га на припоселковом пастбище Конысбайского сельского округа, села Конысбай, Зерендинского района Акмолинской области.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін енгізу Ақмола облысы Зеренді ауданы, Қонысбай ауылдық округінің Қонысбай ауылының маңындағы жайылымның 1 га алаңында жүргізілді.

Efficiency (in Russian) : В первом опыте наибольшая урожайность зеленой массы получена у травосмеси овсяницы красной + мятлик луговой + волоснец ситниковый + люцерна + эспарцет + донник и составила 504 ц/га и выход сухого вещества 104 ц/га. Во втором опыте самая высокая урожайность зеленой массы была у травосмеси овсяница красная + мятлик луговой + кострец + люцерна + эспарцет + донник и составила 405 ц/га и выход сухого вещества 102 ц/га. В третьем опыте самая высокая урожайность зеленой массы была у травосмеси овсяница красная + мятлик луговой + пырей сизый + люцерна + донник и составила 462 ц/га, выход сухого вещества 85 ц/га.

Efficiency (in Kazakh) : Бірінші тәжірибеде жасыл массаның ең жоғары өнімділігі қызыл бетеге + шалғындық қоңырбас + тарлау қияқ + жоңышқа + эспарцет + түйежоңышқа шөп қоспасында 504 ц/га және құрғақ заттың шығымы 104 ц/га құрады. Екінші тәжірибеде ең жоғары жасыл масса көрсеткіші қызыл бетеге + шалғындық қоңырбас + қылтықсыз арпабас + жоңышқа + эспарцет + түйежоңышқа шөп қоспасында 405 ц/га және құрғақ заттың шығымы 102 ц/га құрады. Үшінші тәжірибеде ең жоғары жасыл масса өнімділігі қызыл бетеге + шалғындық қоңырбас + тарлау қияқ + жоңышқа + түйежоңышқа шөп қоспасында 462 ц/га, құрғақ заттың шығымы 85 ц/га құрады.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство, кормопроизводство животноводство, том числе продуктивное молочное коневодство.

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы, мал азығы өндірісі, мал шаруашылығы, оның ішінде өнімді сүтті жылқы шаруашылығы.