The object of research, development or design (in Russian) : взрослое население (18-60 лет) и почвы

The object of research, development or design (in Kazakh) : ересек тұрғындар (18-60 жас аралығындағы) және топырақ

Aim of work (in Russian) : Продолжить работы по сбору и анализу данных о содержании элементов в биосубстратах, почвах по Мангистауской и Актюбинской области для разработки онлайн-атласа элементного статуса населения Западного региона Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның Батыс өңірі тұрғындарының элементтік статусының онлайн-атласын әзірлеу үшін Маңғыстау және Ақтөбе облыстары бойынша биосубстраттардағы, топырақтардағы элементтердің құрамы туралы деректерді жинау және талдау жөніндегі жұмыстарды жалғастыру.

Методы исследования (на русском) : Эпидемиологические, гигиенические, клинические.

Методы исследования (на казахском) : Эпидемиологиялық, гигиеналық, клиникалық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Динамика распространенности общей заболеваемости имеет негативную тенденцию в Тупкараганском, Мангистауском, Мунайлинском районах Мангистауской области, по первичной-в г.Актау и Мунайлинском районе. При прогнозировании на 2021-2022гг. увеличение показателя общей заболеваемости отмечается в Мангистауском, Мунайлинском, первичной заболеваемости - в г.Актау. В структуре общей заболеваемости первые позиции занимают болезни системы кровообращения, второе место-органов дыхания. По первичной заболеваемости - первое место занимают болезни органов дыхания, второе - системы кровообращения. Оценены зональные особенности содержания химических элементов в волосах населения Актюбинской, Мангистауской областей. Определено содержание микроэлементов в почве Актюбинской, Мангистауской областей областей. Составлены карты элементного статуса населения и содержания элементов в почве Актюбинской и Мангистауской областей. Для разработки онлайн-атласа проведен анализ ГИС-технологий, по результатам которого используется настольная ГИС QGIS Desktop; для отображения интерактивных карт на веб-сайтах используется JavaScript-библиотека Leaflet. Проведен анализ входящих данных картирования элементного статуса населения и микроэлементного содержания почв. Проведено проектирование базы данных, анализ и разработка интерфейса онлайн-атласа. Разработана база данных онлайн-атласа, состоящая из таблиц, главное меню и интерфейс. Разработан основной функционал интерактивной демонстрации.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жалпы сырқаттанушылықтың таралу динамикасы Маңғыстау облысының Түпқараған, Маңғыстау, Мұнайлы аудандарында, алғашқы сырқаттанушылық бойынша Ақтау қаласы мен Мұнайлы ауданында теріс үрдіске ие. 2021-2022 жж. болжам жасау кезінде жалпы сырқаттанушылық көрсеткішінің ұлғаюы Маңғыстау, Мұнайлы, алғашқы сырқаттанушылық Ақтау қаласында байқалады. Жалпы сырқаттанушылық құрылымында бірінші орынды қан айналымы жүйесінің аурулары, екінші орынды - тыныс алу органдары алады. Алғашқы сырқаттанушылық бойынша - бірінші орынды тыныс алу ағзаларының аурулары, екінші орынды–қан айналымы жүйесі. Ақтөбе, Маңғыстау облыстары тұрғындарының шаштарындағы химиялық элементтер құрамының аймақтық ерекшеліктері бағаланды. Ақтөбе, Маңғыстау облыстарының топырағындағы микроэлементтердің құрамы анықталды. Ақтөбе және Маңғыстау облыстары халқының элементтік статусының және топырақ құрамындағы элементтердің карталары жасалды. Онлайн-атласты әзірлеу үшін ГАЖ-технологияларға талдау жүргізілді, оның нәтижелері бойынша QGIS Desktop жұмыс үстелі ГАЖ-ы пайдаланылады; веб-сайтта интерактивті карталарды көрсету үшін JavaScript-Leaflet-кітапханасы пайдаланылады. Халықтың элементтік статусын және топырақтың микроэлементтік құрамын картаға түсірудің кіріс деректеріне талдау жүргізілді. Деректер базасын жобалау, онлайн-атлас интерфейсін талдау және әзірлеу жүргізілді. Кестелерден тұратын онлайн Атластың мәліметтер базасы жасалды, негізгі меню мен интерфейсі жасалды. Интерактивті көрсетудің негізгі функционалы әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В атласе в онлайн режиме будет предоставлена информация о содержании химических элементов у населения для дальнейшей коррекции элементных дисбалансов

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Атлас элементтік тепе-теңсіздіктерді түзету үшін популяциядағы химиялық элементтердің құрамы туралы онлайн түрде ақпарат береді

Level of implementation (in Russian) : Ведется работа по внедрению результатов научно-исследовательской работы в практическое здравоохранение Актюбинской (ГКП на ПХВ «Хромтауская РБ», ГКП на ПХВ «Байганинская РБ» Управления здравоохранения Актюбинской области), Западно-Казахстанской (ГКП на ПХВ «Бурлинская районная больница», ГКП на ПХВ «Акжаикская РБ», ГКП на ПХВ «Сырымская ЦРБ», ГКП на ПХВ «Таскалинская РБ» Управления здравоохранения Западно-Казахстанской области), Мангистауской (ГКП на ПХВ «Бейнеуская ЦРБ», ГКП на ПХВ «Тупкараганская ЦРБ», ГКП на ПХВ «Жанаозенская городская поликлиника №3», ГКП на ПХВ «Мангистауская ЦРБ» Управления здравоохранения Мангистауской области) областей (акты внедрения №154, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 161, 164,165, 166, 167, 169, 170, 171, 172, 173)

Level of implementation (in Kazakh) : Ғылыми-зерттеу жұмысының нәтижелері Ақтөбе (Ақтөбе облысы Денсаулық сақтау басқармасының "Хромтау аудандық ауруханасы" ШЖҚ РМК, "Байғанин аудандық ауруханасы" ШЖҚ РМК), Батыс Қазақстан (Батыс Қазақстан облысы Денсаулық сақтау басқармасының "Бөрлі аудандық ауруханасы" ШЖҚ РМК, "Ақжайық аудандық ауруханасы" ШЖҚ РМК, "Сырым аудандық орталық ауруханасы" ШЖҚ РМК, "Тасқала аудандық орталық ауруханасы" ШЖҚ РМК), Маңғыстау (Маңғыстау облысының Денсаулық сақтау басқармасының "Бейнеу аудандық орталық ауруханасы" ШЖҚ РМК, "Түпқараған аудандық орталық ауруханасы" ШЖҚ РМК", "№3 Жаңаөзен қалалық емханасы " ШЖҚ РМК, "Маңғыстау ОАА" ШЖҚ РМК) облыстарының денсаулық сақтау тәжірибесіне енгізілді (енгізу актілері№154, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 161, 164,165, 166, 167, 169, 170, 171, 172, 173).

Efficiency (in Russian) : Полученные данные будут использованы для разработки референтных значений содержания элементов в волосах взрослых жителей Западного Казахстана. Представление элементного статуса населения в доступном для всех цифровом атласе позволит проводить раннюю донозологическую диагностику заболеваний и дальнейшие профилактические мероприятия элементных дисбалансов

Efficiency (in Kazakh) : Алынған деректер Батыс Қазақстанның ересек тұрғындарының шаштарындағы элементтерінің референттік мәндерін әзірлеу үшін пайдаланылатын болады. Халықтың элементтік мәртебесін барлығына қолжетімді цифрлық атласта ұсыну аурулардың ерте донозологиялық диагностикасын және элементтік теңгерімсіздіктердің одан әрі алдын алу іс-шараларын жүргізуге мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Медицина и экология

Field of application (in Kazakh) : Медицина және экология