The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются системы управления сложными объектами промышленной автоматизации в нефтегазовой отрасли.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі – мұнай-газ саласындағы күрделі өнеркәсіптік автоматтандыру объектілерін басқару жүйесі болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью исследования является разработка теоретических основ искусственных иммунных систем (ИИС) и создание высокоэффективной интеллектуальной технологии для систем управления сложными динамическими объектами промышленной автоматизации нефтегазовой отрасли на основе унифицированной искусственной иммунной системы (УИИС) с использованием современной микропроцессорной техники, способствующей технологическому и экономическому прогрессу национальной экономики.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеудің мақсаты – жасанды иммундық жүйелердің (ЖИЖ) теориялық негіздерін әзірлеу және ұлттық экономиканың технологиялық және экономикалық прогресіне ықпал ететін қазіргі заманғы микропроцессорлық техниканы пайдалана отырып, біріздендірілген жасанды иммундық жүйенің (БЖИЖ) негізінде мұнай-газ саласындағы өнеркәсіптік автоматтандырылған күрделі динамикалық объектілерін басқару жүйелері үшін тиімділігі жоғары зияткерлік технологиялар жасау болып табылады.Зерттеудің мақсаты – жасанды иммундық жүйелердің (ЖИЖ) теориялық негіздерін әзірлеу және ұлттық экономиканың технологиялық және экономикалық прогресіне ықпал ететін қазіргі заманғы микропроцессорлық техниканы пайдалана отырып, біріздендірілген жасанды иммундық жүйенің (БЖИЖ) негізінде мұнай-газ саласындағы өнеркәсіптік автоматтандырылған күрделі динамикалық объектілерін басқару жүйелері үшін тиімділігі жоғары зияткерлік технологиялар жасау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы проведения работы. В ходе исследований использовались принципы иммунологического гомеостаза и модифицированные алгоритмы ИИС.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс жүргізу әдістері. Зерттеу барысында иммунологиялық гомеостаз принциптері және модификацияланған ЖИЖ алгоритмдері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работы и их новизна. За 2021 год получены следующие основные результаты: - Разработаны теоретические основы унифицированной искусственной иммунной системы на основе принципов иммунологического гомеостаза и модифицированных алгоритмов ИИС для создания распределённых систем управления сложными нелинейными объектами с использованием современных средств вычислительной техники. - Осуществлена систематизация и классификация существующих алгоритмов ИИС и их модификаций. Разработана база знаний с различными сценариями функционирования УИИС на основе онтологических моделей модифицированных алгоритмов ИИС. - Произведена оценка возможностей современной микропроцессорной техники ведущих фирм производителей (Schneider Electric, Siemens и Honeywell) для интеграции с модифицированными алгоритмами ИИС. - Сформирована методология интеллектуализации промышленного производства нефтегазовой отрасли на основе интеллектуальных алгоритмов, обеспечивающая решение задач синтеза регуляторов с применением современной микропроцессорной техники.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелері және олардың жаңалығы. 2021 жылы келесі негізгі нәтижелер алынды: - Иммунологиялық гомеостаз принциптері мен ЖИЖ модификацияланған алгоритмдері негізінде заманауи есептеу техникасын пайдалана отырып, күрделі бейсызықты объектілерді басқарудың таратылған жүйелерін құру үшін біріздендірілген жасанды иммундық жүйенің теориялық негіздері әзірленді. - Қолданыстағы ЖИЖ алгоритмдері мен модификациялары жүйеленіп, классификацияланды. Модификацияланған ЖИЖ алгоритмдерінің онтологиялық модельдері негізінде БЖИЖ жұмысының түрлі сценарийлері жинақталған білімдер базасы әзірленді. - Жетекші өндіруші фирмалар (Schneider Electric, Siemens және Honeywell) ұсынатын қазіргі заманғы микропроцессорлық техниканың ЖИЖ-дің модификацияланған алгоритмдерімен интеграциялану мүмкіндіктері сараланды. - Заманауи микропроцессорлық техниканы қолдана отырып, реттегіштерді синтездеу мәселелерін шешуді қамтамасыз ететін зияткерлік алгоритмдердің негізінде мұнай-газ саласының өнеркәсіптік өндірісін зияттандыру әдістемесі қалыптастырылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Ожидаемый социальный, экономический и научно-технический эффект связан с внедрением передовой инновационной интеллектуальной технологии, основанной на биологических принципах искусственной иммунной системы, в реальное промышленное производство, что способствует успешному выполнению программы «Индустриализация 4.0» в Казахстане.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Күтілетін әлеуметтік, экономикалық, ғылыми-техникалық нәтиже жасанды иммундық жүйенің биологиялық принциптеріне негізделген озық инновациялық интеллектуалды технологияны нақты өнеркәсіптік өндіріске енгізумен байланысты, бұл Қазақстанда «Индустрияландыру 4.0» бағдарламасын табысты жүзеге асыруға ықпал етеді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Область применения результатов: промышленные предприятия нефтегазовой отрасли Республики Казахстан.

Field of application (in Kazakh) : Нәтижелерді қолдану саласы: Қазақстан Республикасының мұнай-газ саласының өнеркәсіптік кәсіпорындары.