Inventory number IRN Number of state registration
0321РК00331 AP08855487-KC-21 0120РК00328
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 1
International publications: 3 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 1
Patents Amount of funding Code of the program
0 12598393.34 AP08855487
Name of work
Государственно-конфессиональные отношения в Казахстане: начало XX в. – конец 1930-х гг.».
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Алпыспаева Галья Айтпаевна
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МСХ РК
Full name of the service recipient
Казахский агротехнический исследовательский университет имени Сакена Сейфуллина
Abbreviated name of the service recipient НАО «КАТИУ им. С.Сейфуллина»
Abstract

Государственно-конфессиональные отношения в Казахстане с начала XX в. – до конца 1930-х годов.

Қазақстандағы XX ғ. басы мен 1930 жж. аяғы аралығында мемлекеттің діни ұйымдарымен қарым-қатынастары

Цель проекта - на основе анализа научной литературы, разнохарактерных опубликованных и неопубликованных архивных источников изучить эволюцию государственно-конфессиональных отношений на разных этапах развития общества (в дореволюционный период и в период глубокой трансформации социально-политической системы государства после 1917 года) для обобщения исторического опыта и подготовки научных публикаций по проблеме.

Жоба мақсаты - ғылыми әдебиеттерді, жарияланған және жарық көрмеген түрлі сипаттағы мұрағат дереккөздерін талдау негізінде тарихи тәжірибені қорытындылау, мәселе бойынша ғылыми еңбектер дайындау үшін қоғамның тарихи дамуының түрлі (революцияға дейінгі және мемлекеттің әлеуметтік-саяси жүйесі күрделі өзгерген 1917 жылдан кейінгі) кезеңдерінде мемлекет пен конфессиялар арасындағы қатынастар бағыттарын зерттеу.

В основу методологии проекта положены общенаучные принципы и исторические методы исследования. Основополагающие принципы - научная объективность и историзм. Принцип историзма позволит исследовать государственно-конфессиональные отношения как процесс, имеющий определенную направленность и динамику развития, общие черты и особенности. Исследование основано на системном подходе к анализу исторических фактов и событий. Это дает возможность рассматривать взаимоотношения церкви и государства как взаимодействующие компоненты единой системы, под которой подразумевается общество.

Жоба әдіснамасының негізін зерттеудің жалпы ғылыми қағидалары мен тарихи әдістері белгіленді. Ғылыми объективтілік және тарихшылдық қағидалары негізге алынды. Тарихшылдық қағидасы мемлекеттік-діни қатынастарды дамудың белгілі бағыты мен қарқыны, жалпы ерекшеліктері бар үдеріс ретінде зерттеуге мүмкіндік береді. Зерттеу тарихи деректер мен оқиғаларды талдауда жүйелік тұрғысына негізделді. Бұл шіркеу мен мемлекеттің қатынастарын біртұтас жүйесінің, яғни қоғамның өзара әрекеттесетін құрамбөлігі ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.

Изучены две модели государственно-конфессиональных отношений в Казахстане: имперская модель до 1917 года и советская модель, сформировавшаяся к концу 1930-х годов, обоснованы причины трансформации модели в процессе исторического развития и показан исторический опыт государственно-конфессиональных отношений. Изучены особенности религиозной ситуации в Казахстане к началу 1920-х годов: конфессиональный состав населения, численный состав верующих и религиозных общин в разрезе конфессий, институциональное представительство. Изучены содержание и принципы государственной политики самодержавия с начала XX в. до февраля 1917 г. в отношении ислама и мусульманского населения Казахстана на основе анализ законодательных актов самодержавия (Закон от 17 апреля 1905 г. и др.). Изучены основные направления, методы и особенности реализации государственно-религиозной политики российского самодержавия в Казахстане с начала XX в. до 1917 года на основе сравнительного анализ архивных источников и трудов дореволюционных исследователей, ученых-этнографов, миссионеров, чиновников. На основе анализа законодательной базы советского государства в вопросах свободы совести и вероисповеданий, нормативно-правовых актов советских государственных и партийных органов в 1917–1939 гг. показана политика советского государства в отношении верующего населения и религиозных организаций в Казахстане.

Қазақстандағы мемлекеттік-конфессионалдық қатынастардың екі үлгісі зерттелген: 1917 жылға дейінгі империялық үлгісі және 1930 жж. аяғында қалыптасқан кеңестік үлгісі, үлгінің тарихи дамуы барысында өзгеру себептері негізделді және мемлекеттік-конфессионалдық қатынастардың тарихи тәжірибесі көрсетілді. 1920 жж. басында Қазақстандағы діни ахуалдың келесі ерекшеліктері зерттеліп, көрсетілді: Қазақстан аймақтарының конфессионалдық құрамы, конфессиялар бойынша діндар адамдар мен діни қауымдарының сандық құрамы, институционалдық өкілдігі және т.б. Мемлекеттік діни саясатының негізгі бағыттарын сипаттайтын XX ғ. басынан 1917 жылдың ақпан айына дейінгі самодержавиенің мұсылмандарға қатысты заңнамалық актілері негізінде патшалықтың ислам мен Қазақстанның мұсылмандық тұрғындарына қатысты діни саясатының мазмұн мен принциптері зерттелді. Ресейлік самодержавиенің Қазақстандағы ХХ ғ. басынан 1917 жылға дейін мемлекеттік-діни саясатын іске асырудың негізгі бағыттары, әдістері мен ерекшеліктері революцияға дейінгі зерттеушілердің, этнограф-ғалымдарының, миссионерлердің, шенеуніктердің еңбектері арқылы салыстырмалы талдау әдісімен зерттелді.Кеңес өкіметінің 1917-1939 жж. ар-ождан мен дін тұту бостандығы сұрақтарына қатысты заңнаманы талдау негізінде және мемлекеттік және партиялық кеңес органдарының нормативтік-құқықтық актілеріне талдау жүргізе отырып Қазақстандағы дінге сенетін тұрғындар мен діни ұйымдарға қатысты кеңестердің діни саясаты көрсетілді.

По результатам проведенных исследований и полученных результатов опубликованы: - 1 статья в издании, входящем в базу данных Scopus (процентиль по Cite Score в базе Scopus - 87); - 1 статья в российском издании, входящем в базу РИНЦ; - 1 статья в материалах международной конференции; - 1 статья в казахстанском научном журнале. 2 статьи приняты в печать в изданиях, рекомендованных КОКСОН МОН РК

Жүргізілген зерттеулердің нәтижелері және алынған нәтижелер бойынша 4 мақала жарияланды: - Scopus базасының журналдарында - 1 мақала (Scopus базасында Cite Score бойынша процентиль 87); - Ғылыми дәйексөздер келтірудің ресейлік индексінің базасына кіретін басылымдарында - 1 мақала; - Халықаралық конференциялар материалдарында - 1 мақала. - Қазақстандық ғылыми журналдарында - 1 мақала. ҚР Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласын қадағалау комитеті ұсынған қазақстандық ғылыми журналдарында 2 мақала баспаға қабылданды.

высокая

жоғары

Отечественная история

Отан тарихы

UDC indices
03/94.21/29:321(083.94)
International classifier codes
03.20.00;
Key words in Russian
история; религия; конфессия; архивы; источники;
Key words in Kazakh
тарих; дін; конфессия; мұрағаттар; деректер;
Head of the organization Айтуганов Кайрат Капарович Доктор экономических наук / нет
Head of work Алпыспаева Галья Айтпаевна доктор исторических наук / профессор