The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследований: донник желтый и волжский; клубеньковые и эндофитные бактерии; чернозём южный карбонатный

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: сары және еділ түйе жоңышқалары; түйнекті және эндофитті бактериялар; оңтүстік карбонатты қара топырақ

Aim of work (in Russian) : Цель исследований - создание новых высокопродуктивных, стрессоустойчивых селекционных номеров донника желтого (Melilotus officinalis (L.) Pall.) и донника волж-ского (Melilotus wolgicus Poir.) с повышенной симбиотической азотфиксацией для условий Северного Казахстана

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты - Солтүстік Қазақстан жағдайында жоғары симбиотикалық азоттың бекітілуімен сары түйе жоңышқаның (Melilotus officinalis (L.) Pall.) және еділ түйе жоңышқасының (Melilotus wolgicus Poir.) жаңа жоғары өнімді, стресске төзімді селекциялық номерін шығару

Методы исследования (на русском) : Методы исследований: экспериментальные на основе полевых и лабораторных опытов

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: далалық және зертханалық тәжірибе негізінде теориялық және тәжірибелік әдістер

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате изучения 20 перспективных сортов и селекционных номеров донника желтого и волжского при инокуляции семян местным штаммом клубеньковых бактерий Rhizobium meliloti В1-2013 выделено 8 номеров донника с повышенной азотфиксирующей активностью атмосферного азота 20,2-73,8%. Инокуляция способствовала увеличению урожайности кормовой массы на 7,0-22,2%, семян - 10,0-27,3 %, при сравнении с контролями; повысила стрессоустойчивость к абиотическим и биотическим факторам среды. Выделенные высокопродуктивные и стрессоустойчивые селекционные номера донника желтого КД-1825, КД-1683, КД-1847 и донника волжского КД-1829 с высокой азотфиксирующей способностью в дальнейшем будут использоваться в селекционных программах, как перспективный исходный материал при создании сортов нового поколения для условий Северного Казахстана. Молекулярно-генетический анализ штаммов эндофитных бактерий, выделенных из клубеньков донника желтого и волжского, проведенного методом анализа фрагмента 16S rRNA гена показал присутствие в клубеньках 14 видов бактерий. Подготовлена статья и принята к рассмотрению в международный журнал «OnLine Journal of Biological Sciencesс», который входит в базу данных Scopus (Q-3).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Rhizobium meliloti B1-2013 түйнек бактерияларының жергілікті штаммымен тұқымдарды инокуляциялау кезінде сары және еділ түйежоңышқасының 20 перспективті сорттары мен селекциялық нөмірлерін зерттеу нәтижесінде азотты бекітетін белсенділігі жоғары, алынған атмосфералық азоттың 20,2-73,8% түйежоңышқаның 8 нөмірі бөлінді. Инокуляция малазықтық өнімділігін 7,0-22,2%, тұқымдардың-10,0-27,3 %,-ға арттыруға ықпал етті, бақылаумен салыстырғанда; ортаның абиотикалық және биотикалық факторларының күйзелісіне төзімділігін арттырды. Ерекшеленген жоғары өнімді және күйзеліске төзімді сары түйежоңышқаның КД-1825, КД-1683, КД-1847 және еділ түйежоңышқаның КД-1829 селекциялық нөмірлері кейіннен Солтүстік Қазақстанның жағдайлары үшін жаңа буын сорттарын жасау кезінде перспективті бастапқы материал ретінде селекциялық бағдарламаларда пайдаланылатын болады. 16S rRNA генінің фрагментін талдау арқылы жүргізілген сары және еділ жоңышқасының түйіндерінен оқшауланған эндофитті бактериялардың штамдарына молекулалық-генетикалық талдау түйіндерде бактериялардың 14 түрінің болуын көрсетті. Мақала дайындалып және Scopus (Q-3) деректер базасына кіретін "OnLine Journal of Biological Sciences" халықаралық журналына қарауға қабылданды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Условный экономический эффект при применении созданного селекционного материала донника с повышенной симбиотической азотфиксацией будет способствовать повышению эффективности селекции при создании сортов нового поколения, которые будут превышать стандартные сорта по урожайности сухого вещества на 7-8 ц/га. Условный экономический эффект от прибавки урожая по сухому веществу у новых сортов составит 25200-28800 тенге или 58,8-67,2 доллара США с 1 га, при содержании в 1 кг сухого вещества 0,8 кормовых единиц

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Симбиотикалық азотфиксациясы жоғары түйе жоңышқаның жасалған селекциялық материалын қолдану кезіндегі шартты экономикалық әсер құрғақ заттың өнімділігі бойынша стандартты сорттардан 7-8 ц/га-ға асатын жаңа буын сорттарын құру кезінде селекцияның тиімділігін арттыруға ықпал етеді. Жаңа сорттарда құрғақ зат бойынша егіннің өсуінің шартты экономикалық әсері 25200-28800 теңгені немесе 1 кг құрғақ затта 0,8 жемшөп бірлігі болған кезде 1 га-дан 58,8-67,2 АҚШ долларын құрайды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы