The object of research, development or design (in Russian) : водоемы местного значения различных регионов РК: озера Бурмаколь и водохранилище Ортабулак, расположенные в Восточно-казахстанской области, пруд Гремячий, расположенный в Западно-Казахстанской области, озеро Томай Кызылординской области, озеро Песчаное (Симаки) Северо-Казахстанской области; посадочный материал ценных объектов аквакультуры: австралийский красноклешневой рак, нефритовый окунь, щука, судак; редкие и эндемичные виды рыб: маркакольский ленок, балхашская маринка, аральский усач, аральский шип; ремонтно-маточные стада осетровых рыб; отечественные продукционные комбикорма.

The object of research, development or design (in Kazakh) : ҚР әртүрлі өңірлерінің жергілікті маңызы бар су айдындары: Шығыс Қазақстан облысында орналасқан Бұрмакөл көлі және Ортабұлақ су қоймасы, Батыс Қазақстан облысында орналасқан Гремячий тоғаны, Қызылорда облысындағы Томай көлі, Солтүстік Қазақстан облысындағы Песчаное көлі; Құнды аквакультура обьектілерінің отырғызу материалдары: австралиялық қызылкүл шаяны, нефрит алабұғасы, шортан, көксерке; сирек және эндемиктік балық түрлері; Марқакөл леногы, Балқаш қара балығы, Арал қаязы және Арал пілмайы; бекіре балықтарының ремонттық-аналық үйірі; отандық өнімдік құрама жем.

Aim of work (in Russian) : Разработка и внедрение эффективных технологий воспроизводства, выращивания перспективных объектов аквакультуры и отечественного кормопроизводства для повышения рентабельности рыбоводных предприятий в различных регионах Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның әр түрлі аймақтарындағы балық өсіретін шаруашылықтардың ұтымдылығын арттыру үшін перспективалы аквакультура нысандарын ұдайы өндіру, оларды өсіру және отандық жем өндірісі бойынша тиімді технологияларды әзірлеу және енгізу.

Методы исследования (на русском) : Исследования проводились с применением рыбоводных, ихтиологических, гидрохимических, гидробиологических, экономических, молекулярно-генетических методов и методов применяемых в кормопроизводстве.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеулер балық өсіру, ихтиологиялық, гидрохимиялық, гидробиологиялық, экономикалық, молекулярлық-генетикалық әдістер мен жемшөп өндірісінде қолданылатын әдістерді қолдану арқылы жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Новизна – в разработке экологически чистых и экономически эффективных для Казахстана технологий выращивания объектов аквакультуры, по качеству позволяющей конкурировать с аналогичной продукцией других стран. Проведено изучение гидрохимического и гидрологического режимов, состояния естественной кормовой базы, современного состояния ихтиофауны водоемов, разработаны детализированные шаблоны паспортов, даны предложения по подготовке и эксплуатации исследованных водоемов в режиме ОТРХ. Начаты работы по разработке биотехнических приемов содержания и выращивания разновозрастных групп: балхашской маринки (УЗВ), маркакольского ленка (садки) для формирования ремонтного стада методом доместикации. Разработаны основы биотехнических приемов индустриального выращивания рыбопосадочного материала перспективных объектов аквакультуры на 5 базовых рыбоводных хозяйствах с охватом 3х регионов РК (нефритовый окунь, щука, судак, австралийский красноклешневой рак). Дана оценка генетического разнообразия по контрольному региону митохондриальной ДНК ценных видов рыб (аральского усача, балхашской маринки, маркакольского ленка, аральского шипа). Проведена генетическая паспортизация особей РМС стерляди на государственных осетровых рыбоводных заводах, отработаны методы доместикации производителей стерляди. Разработаны рецепты отечественных искусственных продукционных кормов для нефритового окуня, щуки, судака, рака. Отработаны режимы технологии производства кормов методом экструдирования.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жаңалығы-сапасы жағынан басқа елдердің ұқсас өнімдерімен бәсекелесуге мүмкіндік беретін аквакультура объектілерін өсірудің Қазақстан үшін экологиялық таза және экономикалық тиімді технологияларын әзірлеуде. Гидрохимиялық және гидрологиялық режимдеріне зерттеу жүргізілді, табиғи азық базасының жай-күйі, су айдындарының ихтиофаунасының қазіргі жағдайы, паспорттардың егжей-тегжейлі үлгілері әзірленді, КТБШ режимінде зерттелген су айдындарын дайындау және пайдалану бойынша ұсыныстар берілді. Әртүрлі жастағы топтарды ұстау мен өсірудің биотехникалық тәсілдерін әзірлеу бойынша жұмыстар басталды: Балқаш қара-балық (ТЖСҚ), марқакөл леногі (шарбақта) доместикациялау әдісімен аналық үйірді қалыптастыруға арналған. ҚР 3 өңірін (нефрит алабұғасы, шортан, көксерке, австралиялық қызылкүл шаяны) қамти отырып, 5 базалық балық өсіру шаруашылықтарында перспективалы аквакультура объектілерінің балық өсіру материалын индустриялық өсірудің биотехникалық тәсілдерінің негіздері әзірленді. Мемлекеттік бекіре тұқымдас балық өсіру зауыттарында сүйрік балығының РАҮ дарақтарына генетикалық паспорттау жүргізілді, сүйрік өндірушілерін доместикациялау әдістері пысықталды. Нефритті алабұға, шортан, көксерке, шаяндар үшін отандық жасанды жемдердің құрамы әзірленді. Экструдирлеу әдісімен жемшөп өндіру технологиясының режимдері пысықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Реализация программы является экономически эффективной ввиду доступности результатов исследований для отечественных субъектов агробизнеса; предполагается использование разработанных, более дешевых отечественных кормов, что ведет к существенному снижению себестоимости конечной рыбной продукции. Разработаны предложения по подготовке и эксплуатации исследованных водоемов в режиме ОТРХ, исследовано 5 водоемов в 4х регионах РК. Разработаны биологические обоснования на необходимость изъятия аральского усача, аральского шипа для воспроизводственных целей. Разработаны индивидуальные паспорта на производителей стерляди на осетровых рыбоводных заводах. Результаты генетического анализа осетровых рыб подтвердили видовую принадлежность 40 особей РМС сибирского осетра и 29 особей РМС стерляди. Проведена адаптация технологий культивирования перспективных живых кормов (коловратка). Проведена производственная проверка и установлена эффективность использования разработанных продукционных комбикормов по рыбоводно-биологическим показателям. Кормовой коэффициент кормов составил: нефритовый окунь – 1,5 ед., судак – 1,8 ед., щука – 1,9 ед., рак – 1,5 ед.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бағдарламаны іске асыру отандық агробизнес субъектілері үшін зерттеулер нәтижелерінің қолжетімділігіне байланысты экономикалық тиімді болып табылады; әзірленген, неғұрлым арзан отандық азықтарды пайдалану болжанады, бұл түпкілікті балық өнімінің өзіндік құнының айтарлықтай төмендеуіне әкеледі. КТБШ режимінде зерттелген су айдындарын дайындау және пайдалану бойынша ұсыныстар әзірленді, ҚР 4 өңірінде 5 су қоймасы зерттелді. Өсімін молайту мақсаттары үшін Арал қаязын, Арал пілмайын алу қажеттілігіне биологиялық негіздемелер әзірленді. Бекіре балық өсіру зауыттарында сүйрік өндірушілерге жеке куәліктер әзірленді. Бекіре тұқымдас балықтардың генетикалық анализінің нәтижелері Сібір бекіресінің 40 РМС және сүйріктің 29 РМС түрлерінің сәйкестігін растады. Перспективті тірі азықтарды культивирлеу технологиялары бейімделді (коловратка). Балық өсіру-биологиялық көрсеткіштері бойынша әзірленген құрама жемін пайдалану тиімділігі анықталды және өндірістік тексеру жүргізілді. Азықтың азықтық коэффициенті: нефрит алабұғасы – 1,5 бірлік, көксерке – 1,8 бірлік, шортан – 1,9 бірлік, шаян – 1,5 бірлікті құрады.

Level of implementation (in Russian) : Проведено 7 семинаров/дней поля для природопользователей

Level of implementation (in Kazakh) : Табиғат пайдаланушылар үшін 7 дала күні/семинар өткізілді

Efficiency (in Russian) : Заявляемая НТП имеет комплексный и мультидисциплинарный подход к исследованиям, что позволит за счет интегрированности НИР значительно повысить инновационность, результативность и конкурентоспособность результатов исследований.

Efficiency (in Kazakh) : Мәлімделген ғылыми-техникалық бағдарлама ғылыми-зерттеу жұмыстарына кешенді және көпсалалы көзқарасы бар, ол ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды біріктіру есебінен зерттеу нәтижелерінің жаңашылдығын, тиімділігін және бәсекеге қабілеттілігін айтарлықтай арттырады

Field of application (in Russian) : Рыбное хозяйство и аквакультура

Field of application (in Kazakh) : Балық шаруашылығы және аквакультура