The object of research, development or design (in Russian) : поликристаллические керамики TeO2-Bi2O3- WO3, полученные с применением метода твердофазного синтеза.

The object of research, development or design (in Kazakh) : қатты фазалы синтез әдісі арқылы алынған поликристалды TeO2-Bi2O3-WO3 керамикалары.

Aim of work (in Russian) : определение влияния фазового состава композитных керамик Bi2O3-WO3-TeO2 на эффективность экранирования электронного и гамма-излучения.

Aim of work (in Kazakh) : Bi2O3-WO3-TeO2 композициялық керамикасының фазалық құрамының электронды және гамма-сәулеленуден экрандау тиімділігіне әсерін анықтау.

Методы исследования (на русском) : растровая электронная микроскопия (РЭМ), рентгеновская дифракция, энерго-дисперсионный анализ.

Методы исследования (на казахском) : Расторлық электрондық микроскопия (РЭМ), рентгендік дифракция, энергия дисперсиялық талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Установленная фазовая диаграмма превращений в керамиках типа WO3/Bi2Te4O11→WO3/Bi2Te2W3O16→Bi2Te2W3O16→Аморфное стекло позволяет получать с высокой точностью керамики различного фазового состава, которые обладают различными оптическими и экранирующими характеристиками. В ходе испытаний на эффективность экранирования электронного излучения было установлено, что в случае образцов полученных при температурах 300-500°C эффективность экранирования достаточно низкая и не превышает 50 %, что обусловлено низкой плотностью керамик. Увеличение плотности керамик, а также изменение фазового состава за счет формирование фазы Bi2Te2W3O16 приводит к увеличению эффективности экранирования на 20-30 %. При этом для аморфных керамик, степень экранирования наивысшая и сравнима по эффективности с аналогичными структурами похожих составов. В ходе испытаний на определение эффективности экранирования синтезированных керамик было установлено, что увеличение плотности керамик приводит к повышению экранирующих характеристик в 1.5-2 раза при поглощении гамма-квантов с энергиями 1270 кэВ, а также увеличению коэффициентов линейного и массового поглощения.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : WO3/Bi2Te4O11→WO3/Bi2Te2W3O16→Bi2Te2W3O16→Аморфты шыны түріндегі керамикалардағы ауысулардың белгіленген фазалық диаграммасы әр түрлі оптикалық және экрандау сипаттамалары бар әр түрлі фазалық құрамды керамиканы жоғары дәлдікпен алуға мүмкіндік береді. Электронды сәулеленуден экрандау тиімділігіне жүргізілген сынақтар барысында 300-500°С температурасында алынған үлгілердің экрандау тиімділігі айтарлықтай төмен және 50%-дан аспайтыны анықталды, бұл керамикалардың тығыздығының төмендігімен шартталған. Керамика тығыздығының артуы, сонымен қатар Bi2Te2W3O16 фазасының түзілуіне байланысты фазалық құрамның өзгеруі экрандау тиімділігінің 20-30%-ға артуына әкеледі. Сонымен қатар, аморфты керамика үшін экрандау дәрежесі ең жоғары және құрамы жағынан ұқсас құрылымдарымен тиімділігі бойынша салыстырмалы болып табылады. Синтезделген керамикалардың экрандау тиімділігін анықтау үшін жүргізілген сынақтар барысында керамикалардың тығыздығының жоғарылауы 1270 кэВ энергиялы гамма-кванттарды жұту кезінде экрандау сипаттамаларының 1,5-2 есе ұлғаюына, сонымен қатар сызықтық және массалық жұту коэффициенттерінің жоғарылауына әкеледтіні анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В ходе проведенных исследований сравнительных характеристик экранирования установлено, что синтезированные керамики толщиной 0.3-0.4 мм обладают сравнимой эффективностью экранирования, как и свинцовые пленки аналогичной толщины. При этом в отличие от свинца, синтезированные керамики не являются токсичными для окружающей среды.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Экрандаудың салыстырмалы сипаттамасы бойынша жүргізілген зерттеулер барысында қалыңдығы 0,3-0,4 мм болатын синтезделген керамикалар қалыңдығы ұқсас қорғасын пленкаларының экрандау тиімділігіне салыстырмалы екендігі анықталды. Бірақ синтезделген керамикалар қорғасынға қарағанда қоршаған ортаға улы емес.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : защитные материалы, радиационно-стойкие материалы для защиты от ионизирующего излучения.

Field of application (in Kazakh) : қорғаныс материалдары, иондаушы сәулеленуден қорғауға арналған радиацияға төзімді материалдар.