The object of research, development or design (in Russian) : мечети и религиозные деятели

The object of research, development or design (in Kazakh) : мешіттер мен діни қайраткерлер

Aim of work (in Russian) : Впервые в отечественной исторической и этнологической науке, на основе комплексного подхода, осуществить изучение истории строительства мечетей и религиозных деятелей XIX – начала XX вв. в отдельно взятом регионе, как Актюбинская область Западного Казахстана и определение роли религиозно-культовых сооружений в жизни казахского общества.

Aim of work (in Kazakh) : Алғаш рет отан тарихы және этнология ғылымында кешенді тәсіл негізінде Батыс Қазақстанның Ақтөбе облысы секілді оқшауланып алынған аймақта ХІХ ғ. – ХХ ғ. басындағы мешіттер құрылысы мен діни қайраткерлер тарихын зерттеуді іске асыруды және қазақ қоғамында діни-ғұрыптық құрылыстардың ролін анықтау

Методы исследования (на русском) : Для достижения поставленных целей в проекте использовались системно-функциональный метод исследования нации и этноса; полевое исследование; метод наблюдения; контент-анализ, интервьюирование; сравнительно-исторический, локально-исторический методы и др.

Методы исследования (на казахском) : Қойылған мақсаттарға жету үшін жобада ұлтты және этносты зерттеудің жүйелі-функционалды әдісі; далалық зерттеу; бақылау әдісі; контент-анализ, сұхбаттасу; салыстырмалы-тарихи әдістер т.б. қолданылды

Obtained results and novelty (in Russian) : Мечети Актюбинской области, остовы большинства которых частично сохранились в казахской степи, впервые изучены как отдельный объект исследования исторической и этнографической науки Казахстана.Выявлены и исследованы полевые материалы археологических, этнографических, этноархеологических экспедиции русских исследователей середины XIX – начала XX вв., советских и современных казахстанских ученых, архивные документы, воспоминания современников,шежире, монографии и научные статьи по исследуемой проблеме и др.Рассмотрено место культовых сооружений в политике оседания кочевого населения степи.Показана роль религиозных деятелей, которые строили и содержали культовые места-мечети. В 2020 г. были опубликованы 2 статьи в зарубежных рецензируемых научных журналах, в том числе в журнале, входящий в международные базы цитирования (Scopus) и 3 – в отечественных изданиях, рекомендованных КОКСОН МОН РК. Всего за 2018-2020 гг. в результате реализации проекта были опубликованы 15 статей, из них 8 статей в журналах, рекомендованных КОКСОН МОН РК, 2 – в зарубежных рецензируемых научных журналах, входящих в международные базы цитирования (Scopus), 2 - в журналах с ненулевым импакт-фактором, входящих в Российский индекс научного цитирования (РИНЦ), 3 – в сборниках материалов республиканских и международных конференций. Подготовлена рукопись коллективной монографии «Мечети и религиозные деятели XIX – начала XX вв.: исследование на основе материалов Актюбинской области»

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақ даласында көбісінің құрылымы шінара сақталған Ақтөбе облысының мешіттері Қазақстанның тарих және этнография ғылымындабөлекзерттеунысаныретіндетұңғышретзерттелді. ХІХ ғ. ортасы – ХХ ғ. басындағы орыс зерттеушілерінің археологиялық, этнографиялық, этноархеологиялық экспедицияларының далалық материалдары, кеңестік және қазіргі заманғы қазақстандық ғалымдардың материалдары, архив құжаттары, замандастардың естеліктері, шежіре, зерттеліп отырған мәселе бойынша монографиялар және ғылыми мақалалара нықталды және зерттелді.Даланың көшпелі тұрғындарының отырықшылыққа өту саясатындағы ғұрыптық құрылыстардың орны, мешіттерді салып, сонда қызмет еткен діни қайраткерлердің ролі қарастырылды. 2020 жылы шетелдік рецензияланатын ғылыми журналдарда 2 мақала жарияланды, соның ішінде 1 халықаралық дәйексөздер базасына енгізілген (Scopus) журналында және 3 - ҚР БҒМ БҒСҚК ұсынған отандық басылымдарда жарыққа шықты. 2018-2020 жж. барлығы 15 мақала жарық көрді, оның ішінде ҚР БҒМ БҒСҚК ұсынған журналдарда 8 мақала, 2 – халықаралық дәйексөз базасына (Scopus) енетін шетелдік рецензияланатын ғылыми журналдарда; 2 - нөлдік емес импакт-факторы бар Ресейдің ғылыми дәйексөз индексіне енетін журналдарда (РИНЦ); 3 - республикалық және халықаралық конференциялардың материалдар жинағында. "ХІХ ғ. – ХХ ғ. басындағы мешіттер мен діни қайраткерлер: Ақтөбе облысының материалдары негізіндегі зерттеу" ұжымдық монографиясының қолжазбасы дайындалды

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Данные о мечетях как о памятниках истории и культуры будут способствовать развитию внутреннего и внешнего туризма.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тарих және мәдениет ескерткіші ретінде мешіттер туралы мәліметтер ішкі және сыртқы туризмнің дамуына ықпал етеді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Перспективность проекта заключается в ее прикладном значении, введении в научный оборот новых данных о культовых сооружениях Актюбинской области, атрибутации степных памятников, что, несомненно, способствует закреплению территориальной целостности страны, религиозного и культурного единства народа Казахстана. Религиозно-культовые объекты Актюбинской области займут достойное место на карте «Сакральной географии Казахстана».

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның болашақта пайдасы оның қолданбалылығында, ғылыми айналымға Ақтөбе облысының ғұрыптық құрылыстары туралы жаңа мәліметтерді енгізуінде дала ескерткіштерін түсіндіруінде. Бұл сөзсіз елдің аумақтық тұтастығын, Қазақстан халқының діни және мәдени бірлігін бекітуге мүмкіндік береді. Ақтөбе облысының діни-ғұрыптық нысандары «Қазақстанның киелі географиясы» картасында лайықты орын алады.

Field of application (in Russian) : результаты работы могут быть использованы в развитии внутреннего и внешнего туризма, в научно-образовательном процессе и представляют определенную ценность для практической исследовательской деятельности отечественных и зарубежных историков, этнографов, социальных антропологов, теологов, для государственных служащих. Основные положения и выводы представляют интерес для дальнейшего исследования вопроса распространения ислама, теоретико-методологических проблем истории теологии Казахстана в нашей стране и за рубежом, имеют прикладное значение в учебно-образовательном процессе для разработки элективных курсов, методических рекомендаций по истории науки Казахстана

Field of application (in Kazakh) : жұмыс нәтижелері ішкі және сыртқы туризмді дамытуға,ғылыми-білім беру үрдісінде қолданылады және отандық пен шетелдік тарихшылардың, этнографтардың, әлеуметтік антропологтардың, теологтардың тәжірибелік ғылыми зерттеу қызметі үшін, мемлекеттік қызметкерлер үшін белгілі бір дәрежеде құнды. Негізгі шешімдер мен қорытындылар исламның таралуы мәселесін, біздің елімізде және шетелде Қазақстанның теология тарихын теориялық-әдістемелік мәселелерін болашақта зерттеу үшін қызығушылық танытады, Қазақстан ғылымының тарихы бойынша оқыту-білім беру үрдісінде элективті курстарды, әдістемелік ұсыныстарды жасақтау үшін, қолданбалы маңызы бар.