The object of research, development or design (in Russian) : Населения рабочих поселков Аксу, Кварцитка и Заводской Акмолинской области, жилые и административные помещения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ақмола облысының Ақсу, Кварцитка және Заводской кентінің тұрғындары, жеке меншік үйлер мен әкімшілік ғимараттар

Aim of work (in Russian) : Оценка негативного воздействия техногенных факторов хранилища радиоактивных отходов ураноперерабатывающего предприятия на состояния здоровья населения, проживающего в зоне его влияния и разработка методов их нивелирования

Aim of work (in Kazakh) : Уран өңдеу кәсіпорнының радиоактивті қалдықтар қоймасының техногендік факторларының әсер ету аймағында тұратын халықтың денсаулық жағдайына теріс әсерін бағалау және нивелирлеу әдістерін әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Информационно-аналитический, радиометрический, радиохимический, радиоспектрометрический, санитарно-гигиенический, эпидемиологический, клинико-лабораторный, биохимический, статистический

Методы исследования (на казахском) : Ақпараттық-талдау, радиометриялық, радиохимиялық, радиоспектрометриялық, санитарлық- гигиеналық, эпидемиологиялық, клиника –зертханалық, биохимиялық, статистикалық

Obtained results and novelty (in Russian) : При проведении пешеходной гамма-съемки сотрудниками Института установлено, что из 159 обследованных точек в 35 точках населенных пунктов Аксу и Кварцитка МАЭД ГИ до 2-х раз превышает контрольное значение. В жилых помещениях п. Аксу, Кварцитка и на 1 этаже средней школы, расположенной в п. Аксу значение ЭРОА радона до 2-х раз превышает нормативное значение. Проведенный расчет годовой эффективной дозы внутреннего облучения от радона показал, что дозовая нагрузка для разных возрастных групп населения п. Аксу колеблется от 1,17 мЗв/год до 13,68 мЗв/год, для населения п.Кварцитка – от 1,18 мЗв/год до 10,28 мЗв/год. Для школьников доза внутреннего облучения составляет от 7,70 мЗв/год до 10,81 мЗв/год, для учителей - до 12,00 мЗв/год. Даны практические рекомендации по снижению концентрации радона в жилых помещениях и в средней школе. В структуре заболеваемости основной группы первые ранговые места занимают болезни системы кровообращения, дыхательной и костно – мышечой и соединительной ткани.Установлена зависимость уровня распространенности заболеваний основной группы от длительности проживания на территории, прилежащей к хранилищу радиоактивных отходов: чем больше длительность проживания на территории вблизи хвостохранилища, тем большая распространенность заболеваний наблюдается у населения

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Институт қызметкерлері жаяу жүріп гамма-түсіруді жүргізген кезде Ақсу, Кварцитка кенттерінде жалпы саны 159 тексерілген орындардың 35-де ГС АЭДҚ бақылау мәнінен 2 есе артық екені анықталды. Ақсу, Кварцитка кенттеріндегі халықтың үйлерінде және орта мектептің 1 қабатында радонның ЭТКБ нормативтік мәннен 2 есеге дейін жоғары. Радоннан болатын ішкі сәулеленудің жылдық нәтижелік дозасын есептегенде, Ақсу кентінің әртүрлі жас топтарындағы халқы үшін дозалық жүктеме жылына 1,17 мЗв - 13,68 мЗв аралығында, Кварцитка кенті халқы үшін жылына 1,18 мЗв – 10,28 мЗв аралығында ауытқиды. Оқушылар үшін ішкі сәулеленудің мөлшері жылына 7,70 мЗв - 10,81 мЗв, ал мұғалімдер үшін жылына 12,00 мЗв құрайды. Үй-жайларда және орта мектепте радонның мөлшерін төмендету бойынша практикалық ұсыныстар берді. Негізгі топтағы аурушаңдық құрылымында қан айналымы жүйесінің, тыныс алу және сүйек – бұлшық ет және дәнекер тіннің аурулары бірінші орын алады. Негізгі топтағы аурулардың таралу деңгейінің радиоактивті қалдықтар қоймасына іргелес аумақта тұру ұзақтығына тәуелділігі анықталды: қалдық қоймаға жақын аумақта тұру ұзақтығы неғұрлым ұзақ болса, халықта аурудың таралуы соғұрлым жоғары болады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Впервые дана объективная оценка радиоэкологической обстановки на территориях населенных пунктов, расположенных вблизи хранилища радиоактивных отходов; установлена среднегодовая эффективная доза облучения жителей каждого населенного пункта. Оценены состояния здоровья населения, проживающего в зоне влияния хранилищ радиоактивных отходов и разработаны методы их нивелирования. В целях защиты населения от техногенного воздействия радиоактивных отходов разработаны практические рекомендации по инвентаризации и рекультивации радиационно-загрязненных участков

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алғаш рет радиацияның экспозициялық доза қуатын, қоршаған орта объектілерінде радионуклидтердің таралуы мен болуын ескере отырып, радиоактивті қалдықтарды жинау қоймаларына жақын орналасқан елді-мекендердің территорияларының радиоэкологиялық жағдайына объективті баға беріледі; әр елді мекеннің тұрғындарының орташа жылдық нәтижелік дозасы анықталады. Радиоактивті қалдықтарды сақтау қоймаларының әсер ету аймағында тұратын халықтың денсаулық жағдайы бағаланады және оларды ниверлеу әдістері дайындалады. Радиоактивті қалдықтардың техногенді әсерінен халықты қорғау мақсатында радиоактивтi-ластанған жер телімдерін айқындау мен оларды тазалау шаралары бойынша практикалық ұсыныстар дайындалады.

Level of implementation (in Russian) : Опубликованы 4 статьи в журналах, которые включены в список рекомендуемых журналов ККСОН МОН РК, 4 статьи в рейтинговых журналах, входящие в базу данных компании Scopus и Web of Science, 3 тезиса в сборниках Международных конференции. Разработаны методические рекомендации и внедрены в организации практического здравоохранения. Организована и проведена VII Республиканская научно-практическая конференция. Получено авторское свидетельство на объекты интеллектуальной собственности

Level of implementation (in Kazakh) : 2018-2020 жж. ҚР БжҒМ БҒСБК ұсынған журналдар тізіміндегі журналында 4 мақала, Web of Science және Scopus компанияларының тізіміне енетін рейтингтік журналдарда 4 мақала, 3 тезис Халықаралық конференцияның арнайы жинағында жарияланды. Әдістемелік нұсқаулық жасалынып, практикалық денсаулық саласына енгізілді. VII Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция ұйымдастырылды және өткізілді. Авторлық құқықтық куәлік алынды

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Экология, здравоохранение с разработкой и осуществлением комплекса мероприятий профилактической направленности, включающие радиологические, санитарно-гигиенические и медико-профилактические меры.

Field of application (in Kazakh) : Радиология, санитарлық-гигиеналық пен медицина-профилактикалық шараларды қосатын профилактикалық бағытта кешенді шараларды жүргізетін және дайындайтын денсаулық сақтау саласы мен экологияда пайдаланады.