The object of research, development or design (in Russian) : Земная кора и литосфера сейсмоопасных районов юго-востока Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Оңтүстік-шығыс Қазақстанның сейсмикалық қауіпті аудандарының литосферасы және жер қыртысы

Aim of work (in Russian) : Совершенствование методов прогноза сильных землетрясений на основе комплексных исследований сейсмоопасных районов юго-востока Казахстана и разработка основы системы раннего предупреждения.

Aim of work (in Kazakh) : Оңтүстік-шығыс Қазақстанның сейсмикалық қауіпті аудандарын кешенді зерттеу негізінде күшті жерсілкіністерін болжау әдістерін жетілдіру және күшті жерсілкіністері туралы ерте ескерту жүйесінің (ЕЕЖ) әдістемелік негіздерін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : - метод расчета термобарических характеристик в геодинамических условиях очаговых зонах сильных землетрясений в юго-востока Казахстана; - метод 4D сейсмической томографии, позволяющей отображать пространственно-временные изменения геофизических параметров земной коры в очаговых зонах сильных землетрясений; - метод реконструкции сейсмотектонического деформирования земной коры по данным механизмов очагов землетрясений; - метод катакластического анализа разрывных смещений для реконструкции напряженного состояния геологической среды; - методика среднесрочного прогноза сильных землетрясений в сейсмоопасных районах юго-востока Казахстана, основанная на научных подходах (статистическом, физическом, эмпирическом) комплексирования данных сейсмологического мониторинга; - методика комплексирования многопараметрических сейсмических, геофизических и гидрогеологических данных для краткосрочного прогноза землетрясений; - методическая основа (рекомендации) системы раннего предупреждения (СРП) о сильных землетрясениях.

Методы исследования (на казахском) : - оңтүстік-шығыс Қазақстанның күшті жер сілкініс ошақтарының геодинамикалық жағдайында термобарикалық сипаттамаларды есептеу әдісі. -күшті жерсілкіністерінің ошақ аймақтарында жер қыртысының геофизикалық параметрлерінің кеңістік-уақытша өзгерістерін көрсетуге мүмкіндік беретін 4D сейсмикалық томография әдісі. - жерсілкініс ошақтары механизмдерінің мәліметтері бойынша жер қыртысының сейсмотектоникалық деформациясын қайта құру әдісі. - геологиялық ортаның кернеулі күйін қайта құру үшін жарылым ығысуларын катакластикалық талдау әдісі. -сейсмологиялық мониторинг мәліметтерін кешендеудің ғылыми тәсілдеріне (статистикалық, физикалық, эмпирикалық) негізделген оңтүстік-шығыс Қазақстанның сейсмикалық қауіпті аудандарындағы күшті жерсілкіністерін орта мерзімді болжау әдістемесі. - жерсілкіністерін қысқа мерзімді болжау үшін көп параметрлік сейсмикалық, геофизикалық және гидрогеологиялық деректерд кешендеу әдістемесі.

Obtained results and novelty (in Russian) : - метод расчета термобарических характеристик в очаговых зонах сильных землетрясений в геодинамических условиях земной коры юго-востока Казахстана; - новая вычислительная схема 4D сейсмической томографии земной коры; - объемна Р-скоростная модель земной коры и верхней мантии; - приобретена и запущена в эксплуатацию геофизическая и гидросейсмическая аппаратура; увеличена представительность сети комплексного геофизического мониторинга; - методика обработки и анализа материалов сети комплексного мониторинга для краткосрочного прогноза сильных землетрясений; -физическая модель процесса подготовки сильных землетрясений и ее временные, пространственные, динамические и энергетические характеристики; - новые методы, ЗАКЛЮЧЕНИЕ и Карта среднесрочного прогноза сильных землетрясений на 2020 г.; - алгоритмы и методика комплексирования многопараметрических данных для краткосрочного прогноза землетрясений; - банк инженерно-сейсмологических параметров; - цифровая карта тектонических разломов Алматинского сейсмоактивного района с атрибутивной базой данных в ГИС-системе; - методическая основа СРП о сильных землетрясениях. Научная новизна результатов - реализация на мировом уровне результатов многолетних научно- исследовательских работ ведущих казахстанских ученых в области прогноза землетрясений.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - Оңтүстік-Шығыс Қазақстан жер қыртысының геодинамикалық жағдайларында күшті жерсілкініс ошақтық аймақтарында термобариялық сипаттамаларды есептеу әдісі; - 4D сейсмикалық томографияның жаңа есептеу схемасы; -жер қыртысы мен жоғарғы мантияның көлемді Р-жылдамдық моделі; - геофизикалық және гидросейсмикалық аппаратура сатып алынды және пайдалануға берілді; кешенді геофизикалық мониторинг желісі көбейтілді; - күшті жерсілкіністерін қысқа мерзімді болжау үшін кешенді мониторинг желісінің материалдарын өңдеу және талдау әдістемесі; - күшті жерсілкіністерінің дайындалу процесінің физикалық моделі және оның уақытта, кеңістіктік, динамикалық және энергетикалық сипаттамалары; - қатты жерсілкіністерінің орта мерзімді болжамының жаңа әдістері 2020 жылға арналған ҚОРЫТЫНДЫСЫ және Картасы; -жерсілкіністерін қысқа мерзімді болжау үшін көп параметрлік деректерді кешендеу алгоритмдері мен әдістемесі; - инженерлік-сейсмологиялық параметрлер банкі; - Алматы сейсмобелсенді ауданының ГАЖ-дегі атрибутивті деректер базасы бар тектоникалық жарылымдардың цифрлық картасы; - қатты жерсілкіністері туралы ЕЕЖ әдістемелік негізі. Ғылым жаңалық бұл- жерсілкіністерін болжау саласында қазақстандық жетекші ғалымдардың көпжылдық ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелерін әлемдік деңгейде іске асыру болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : - Приобретенная и запущенная в эксплуатацию геофизическая и гидросейсмическая аппаратура расширила возможности и увеличила представительность сети комплексного геофизического мониторинга; - Вложенные средства позволят своевременно получать новую информацию о сейсмичности исследуемых территорий юго-востока страны и, следовательно, повысят вероятность прогноза возможных сильных землетрясений, а акиматам областей и бизнесу внести соответствующие коррективы в свои планы работ по промышленной и экологической безопасности, что позволит сэкономить десятки-сотни миллионов тенге на ликвидацию последствий от сильных природных землетрясений и следующих за ними техногенных ЧС (пожаров, оползней, затоплений и т.п.). Созданная впервые в Казахстане современная Системы раннего предупреждения (СРП) о сильных землетрясениях, интегрированная с действующей «Системой оповещения о ЧС», повысит качественный уровень и скорость оповещения населения о ЧС, что позволит сохранить человеческие жизни, сократить материальный и экологический ущерб.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : - Сатып алынған және пайдалануға берілген геофизикалық және гидросейсмикалық аппаратуралар кешенді геофизикалық мониторинг желісінің мүмкіндіктерін кеңейтті және өкілеттілігін арттырды; - Салынған қаражат елдің оңтүстік-шығысындағы зерттеліп отырған аудандардың сейсмикалығы туралы жаңа ақпаратты уақтылы алуға мүмкіндік береді, демек, күшті жерсілкіністерін болжау ықтималдығын арттырады, ал облыс әкімдіктеріне экологиялық және өнеркәсіптік қауіпсіздіздігі үшін өз жұмыс жоспарларына тиісті түзетулер енгізуге мүмкіндік береді, бұл күшті табиғи жерсілкіністерінен және одан кейінгі техногендік ТЖ (өрт, көшкін, су басу және т.б.) салдарынан болған шығынға ондаған-жүздеген миллион теңге үнемдеуге мүмкіндік береді. Қазақстанда алғаш рет құрылған, қолданыстағы "ТЖ туралы хабарлау жүйесімен" интеграцияланған, күшті жерсілкіністері туралы ерте ескертудің заманауи жүйесі (ЕЕЖ) халықты ТЖ туралы хабардар етудің сапалық деңгейі мен жылдамдығын арттырады, бұл адам өмірін сақтауға, материалдық және экологиялық залалды қысқартуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Эффективность заключается в своевременности получения новой информации о сейсмичности исследуемых территорий, повышении вероятности прогноза возможных сильных землетрясений. Предлагаемая система раннего предупреждения о сильных землетрясениях позволит сохранить человеческие жизни, сократить материальный и экологический ущерб.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеліп отырған жұмыстың тиімділігі болып сейсмикалық қауіпті аудандардың сейсмикалылығы туралы жаңа ақпаратты дер кезінде алу, болуы мүмкін күшті жерсілкіністерінің болжау ықтималдылығының артуы. Ұсынылып отырған қатты жерсілкіністері туралы ерте ескерту жүйесі адам өмірін сақтап қалуға, материалдық және экологиялық залалды азайтуға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Разработанные научно-методические основы и программный комплекс для анализа исходной информации и прогноза сейсмической ситуации для принятия стратегических решений нацелены на информационное обеспечение государственных органов Республики Казахстан о сейсмической ситуации в режиме реального времени и будут объединять системы сбора, передачи, приема и обработки сейсмической, геофизической, гидрогеохимической, гидрогеодинамической, биологической и другой информации в единую структуру, с последующим ее анализом и выдачей прогнозных заключений.

Field of application (in Kazakh) : Стратегиялық шешімдер қабылдау үшін бастапқы ақпаратты талдау және болжау үшін әзірленген ғылыми-әдістемелік негіздер мен бағдарламалық кешенді Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарды сейсмикалық жағдай туралы нақты уақытында ақпаратпен қамтамасыз етуге бағытталған және сейсмикалық, геофизикалық, гидрогеохимиялық, гидрогеодинамикалық, биологиялық және басқа да ақпараттарды жинау, беру, қабылдау және өңдеу және болжамды қорытындылар бере отырып, бірізді құрылымға біріктіретін болады.