The object of research, development or design (in Russian) : первичная и субкультура клеток тестикул и почек ягнят и козлят, технологии их поддержания и принудительной адаптации к росту in vitro, а также чувствительность к вирусу нодулярного дерматита.

The object of research, development or design (in Kazakh) : қозы және лақтың аталық безі мен бүйрегінен алынған алғашқы жасушалар, оларды сақтау, in vitro өсуге мәжбүрлеп бейімдеу және нодулярлы дерматит вирусына сезімталдығы.

Aim of work (in Russian) : получение субстрата-продуцента (пересеваемой культуры клеток), чувствительного к вирусу нодулярного дерматита и поддерживаемого в лабораторных условиях.

Aim of work (in Kazakh) : зертханалық жағдайда сақталынатын нодулярлы дерматит вирусына сезімтал субстрат-продуцент (дамылсыз өсетін жасуша өсіндісі) алу.

Методы исследования (на русском) : вирусологические, цитологические, микробиологические, кариологические

Методы исследования (на казахском) : вирусологиялық, цитологиялық, микробиологиялық, кариологиялық

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате исследований была отработана технология приготовления первичных культур клеток из тестикул ягнят, изучены их адгезивные, пролиферативные и морфологические параметры, установлена в сравнительном аспекте чувствительность к вирусу нодулярного дерматита. Проведены принудительные адаптационные пассажи субкультур клеток тестикул ягнят. Проведена селекция и клонирование пассажных субкультур культур клеток ТЯ, в результате которых получены клоновые популяции клеток, адаптированные к росту in vitro с сохранением морфофункциональных показателей, способных поддерживать свою жизнеспособность при пересевах и криоконсервации.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеулер нәтижесіңде қозы тестикуласынан алғашқы жасушалар өсіндісін дайындау технологиясы жасалды, олардың адгезиялық, пролиферативтік және морфологиялық параметрлері, нодулярлы дерматит вирусына сезімталдылығы салыстырмалы тұрғыда анықталды. Қозылар тестикуласы жасушалары субөсінділерінің мәжбүрлеп бейімдеу пассаждары жүргізілді. Қозы тестикуласы жасушаларының субөсінділерін алғашқы сұрыптауы мен клондауы жүргізілді, мұның нәтижесіңде одан әрі қарай in vitro жағдайында өсуге бейімделген дара торшалар мен торшалар популяциясы алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : определены параметры технологий приготовления монослойной культуры клеток тестикул ягнят, выращиваемых стационарным способом, а также поддержания жизнеспособности таких клеток в состоянии пролиферации пересевами. В процессе размножения и пассирования из указанного количества клонов сохранены наиболее жизнеспособные 5 популяций, из которых паспортизирована и депонирована в коллекции микроорганизмов института (НИИПББ) одна популяция. Визуальная морфологическая оценка показала, что клетки тестикул ягнят первичной и пассажной генераций, а также клоновых популяций имеют фибробластоподобный характер, а пролиферативная активность равнозначна первичной популяции культуры клеток и имеет индекс пролиферации 2. Путем инфицирования патологическим материалом, собранным от больного животного и титрования культурального вируса нодулярного дерматита оценена чувствительность первичной, субпассажной и клоновых популяций культур клеток к данному возбудителю.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : стационарлық әдіспен өсірілетін бірқабатты қозы бүйрегі мен тестикуласы жасушаларын жасау технологиясының параметрлері анықталды, сонымен қатар мұндай жасушалардың өсуін қайталап себе отырып пролиферативтігін арттыру. Көбейтіп пассаждау процесстері нәтижесінде алынған клондардын ішінен 5 популяциясы өміршең болды, олар институттың (БҚҒЗИ) микроорганизмдер жиынтығына құжатталды және депондалды. Алғашқы және пассаждық қозы тестикуласы жасушалары мен клондық популяциясы морфологиясы бойынша фибробласттәріздес екені анықталды, ал пролиферативтік индексі екіге тең болды, бұл бастапқы жасушалар популяциясының көрсеткішімен бірдей. Ауру жануардан жиналған патологиялық материалмен зарарландыру мен нодулярлы дерматит өсінділік вирусын титрлеу жолымен бұл қоздырғыштын бастапқы, пассажды және жасушалар популяциясына сезімталдылығы бағаланды.

Level of implementation (in Russian) : клоновая популяция пересеваемых клеток, полученная в результате выполнения данной проектной работы, используется для первичного выделения и идентификации возбудителя нодулярного дерматита от больных животных, выявления ВНА в РН, получения культуральной биомассы возбудителя, пригодной для изготовления вакцинных и диагностических препаратов и определения биологической активности вируса титрованием.

Level of implementation (in Kazakh) : аталмыш жоба жұмыстарын орындау нәтижесінде алынған қайта себілетін жасушалардың клондық түрі ауру малдардан нодулярлы дерматит вирусының қоздырғышын алғашқы бөліп алуға және оны идентификациялауға, бейтараптау реакциясында вирусты бейтараптаушы антиденелер алуға, қоздырғыштың вакцина мен диагностикалық препараттар дайындауға жарамды биомассасын алуға және титрациялау арқылы вирустың биологиялық белсенділігін анықтау жұмыстарына қолданылуда.

Efficiency (in Russian) : с использованием субкультур и пересеваемых клеток тестикул ягнят в 2020 году изготовлено более 2-х млн прививных доз вакцины против нодулярного дерматита крупного рогатого скота, которые реализованы МСХ РК для специфической профилактики одноименной болезни в Республике Казахстан.

Efficiency (in Kazakh) : қозы тестикуласының субөсіндісі және қайта себілетін жасушаларын қолдана отырып, 2020 жылы ірі қара малдың нодулярлы дерматит вирусына қарсы вакцинаның 2 миллионнан аса екпе дозасы дайындалып, аталмыш ауруға қарсы арнайы профилактика ретінде ҚР АШМ жүзеге асырудан тұрады.

Field of application (in Russian) : ветеринария

Field of application (in Kazakh) : ветеринария