The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являлся фитопатогенный вирус кустиcтой карликовости томатов (TBSV) и его производные, белок-супрессор. Модельными растениями служили Nicotiana benthamiana.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны фитопатогенді вирус-қызанақтың бұталы ергежейлілігінің вирусы (TBSV) және оның туындысы, супрессор ақуызы. N. Benthamianа, модельді өсімдік ретінде қолданылды.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта: Изучение влияния функциональных особенностей супрессора РНК-интерференции белка Р19, кодируемого вирусом TBSV на активацию иммунных ответов растений. Детально будет рассмотрено взаимодействие между способностью белка Р19 связывать короткие интерферирующие РНК (киРНК) и запуском защитных механизмов растений, ассоциированных с накоплением активных форм кислорода (АФК). С использованием мутантов без экспрессии Р19 белка и мутанта с минимальной точечной мутацией, но не способным связывать киРНК будет опробован новый подход получения семян с приобретенной устойчивостью к вирусу.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты Tombusvirus кодтайтын РНҚ интерференция процесін тежеуші Р19 ақуызының өсімдіктердегі иммундық жауапты белсендендірудегі функциясының ерекшеліктерін түсіндіру. ҚиРНҚ мен ақуыздың байланысу ерекшелігі және оның өсімдіктерде болатын қорғаныш жүйесін белсендердіруге қатысуы зерттеледі. Р19 супрессорының көп функционалды қасиеттерін нақты анықтау үшін, қиРНҚ-мен байланысқан вирустық мутанттар қолданылады. Сонымен қатар, вирустық патогендерге қарсы қасиетке ие болған тұқымдарды алу үшін РНҚ интерференциясының тежелуін қамтамасыз ететін Р19 ақуызы бойынша ақаулы немесе белсенділігі жойылған мутанттарды қолданудың жаңа тәсілдерін қолдану.

Методы исследования (на русском) : В работе применены методы инокуляции РНК-транскриптами и вирионами, иммуноблоттинга, горизонтального электрофореза в агарозном геле, выделения вирионов из растений, вертикального электрофореза в полиакриламидном геле в нативных условиях, хроматография, метод выделения тотальной РНК с дальнейшим определением вирусного генома и комплекса киРНК-P19.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу жұмыста вириондармен және РНҚ транскриптермен зақымдау, иммуноблоттинг, горизонтальді агарозды гель электрофорез, өсімдіктерден вириондарды бөліп алу, табиғи жағдайда полиакриламидті гелдегі вертикальді электрофорез, алдағы вирустық геномды анықтау үшін тотальді РНҚ-ны бөліп алу әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работы и их новизна. При выполнении предлагаемого проекта было исследовано влияние вирусного белка супрессора на активацию ответов устойчивости растений и на создание молекулярных основ для новых подходов в генерации семян растений с приобретенной резистентностью к вирусной инфекции; семенной материал из растений с фенотипом выздоровления после вирусной инфекции был тестирован на наличие вирусных коротких РНК. Был разработан новый подход генерации семенного материала растений с пре-программированной приобретенной устойчивостью к вирусной инфекции. Был изучен путь передачи сигнала резистентности через семена на новые поколения.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыстың нәтижелері мен ғылыми жаңалығы. Ұсынылған жобаны іске асыру барысында вирустық супрессор ақуызының өсімдіктерге төзімділік реакцияларының белсендендіруіне және вирустық инфекцияға тұрақтылығы бар өсімдік тұқымдарының генерациясының жаңа тәсілдерінің молекулалық негіздерін құруға әсері зерттелді; вирустық инфекциядан кейін қалпына келу фенотипі бар өсімдіктерден алынған тұқым материалы вирустық қысқа РНҚ-ға тексерілді. Вирустық инфекцияға алдын-ала бағдарланған тұрақтылығы бар өсімдіктердің тұқымдық материалдарын генерациялаудың жаңа тәсілі жасалды. Тұрақтылық сигналының тұқымдар арқылы жаңа ұрпаққа таралу жолы зерттелді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жоқ

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Биотехнология растений и сельскохозяйственная биотехнология

Field of application (in Kazakh) : Өсімдіктер биотехнологиясы және ауыл шаруашылық биотехнологиясы