The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является нанопористый углеродный материал на основе рисовой шелухи.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: күріш қабығы негізіндегі нанокеуекті көміртекті материал болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью работы является разработка и применение способа электрохимического концентрирования благородных металлов из его растворов и пульп для существенного повышения степени переработки руд на казахстанских горнообогатительных комбинатах.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты қазақстандық тау-кен байыту комбинаттарында кенді қайта өңдеу дәрежесін арттыру үшін оның ерітінділері мен қойыртпақтарынан бағалы металдарды электрохимиялық шоғырландыру тәсілін әзірлеу және қолдану болып табылады.

Методы исследования (на русском) : В процессе работы проводились экспериментальные исследования закономерностей электрохимической восстановительной сорбции-десорбции ионов благородных металлов методами циклической вольтамперометрии и электрохимического кварцевого микробаланса, для определения степени извлечения благородных металлов использовали методы атомно-адсорбционной спектроскопии, сканирующей электронной микроскопии и энергодисперсионного анализа.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс барысында циклдық вольтамперометрия және электрохимиялық кварцтік микробаланс әдісімен бағалы металдар иондарының десорбциясы мен электрохимиялық сорбция заңдылықтарына тәжірибелік-зерттеулер жүргізілді, асыл металдарды алу дәрежесін анықтау үшін атомдық-адсорбциялық спектроскопия, сканерлейтін электронды микроскопия және энергодисперстік талдау әдістерін қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Были проведены работы по оптимизации характеристик электролизера с целью увеличения линейной скорости циркуляционного протока растворов. Установлено, при концентрации золота 33,21 мг/л ~80 %-ое извлечение золота достигается на углеродном электроде при скорости потока 10 мл/мин, при напряжении 1000 мВ. В результате проведенных работ установлено, что процесс извлечения золота из модельных растворов, полученных из золотосодержащей руды месторождения «Майкаин», при совместном присутствии никеля, кобальта и меди на электродах из активированных углей составляет 95 %. Были проведены исследования по обезвреживанию модельных растворов, приближенных к производственным отходам с применением двух типов сорбентов: торфо-гуминового препарата и активированных углей из рисовой шелухи. Установлено, что степень очистки от ионов металлов достигает для Pb – 98-99, Cd – 43-52 и Co – 34 %. Были проведены испытания разработанной установки электрохимического концентрирования с применением сырья месторождений Казахстана. Установлено, что из раствора руды «Майкаин» степень электроосаждения золота составляет 82 %; «Шатырколь» – 55 %; «Соколов» – 76 %; из «МСО 1701:2010» – 74 % и из раствора образца «Пыль рукавных фильтров» – 55 %.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ғылыми зерттеу барысында ерітінділердің айналым ағынының сызықтық жылдамдығын арттыру мақсатында электролизердің сипаттамаларын оңтайландыру жұмыстары жүргізілді. Алтынның концентрациясы 33,21 мг/л ~ 80% болғанда, көміртекті электродында 10 мл/мин ағынмен, 1000 мВ кернеуде алтынды қалпына келтіруге болатындығы анықталды. Жүргізілген жұмыс нәтижесінде белсендірілген көміртекті электродтарындағы никель, кобальт және мыстың бірлескен қатысуымен Майқайың құрамында алтын бар кен орнынан алынған модельдік ерітінділерден алтын бөліп алу процесі 95% құрайтындығы анықталды. Сорбенттердің екі түрін қолдана отырып, өндірістік қалдықтарға жақын модельді ерітінділерді бейтараптандыру бойынша зерттеулер жүргізілді: шымтезек-гумустық препарат және күріш қауызынан алынған белсенді көміртектер. Металл иондарынан тазарту дәрежесі Pb үшін 98-99, Cd үшін 43-52 және Co үшін 34% жететіні анықталды. Қазақстанның кен орындарының шикізатын қолдану арқылы электрохимиялық концентрлеуге арналған қондырғының сынақтары жүргізілді. Майқайың кенді ерітіндісінен алтынның электрлі тұндыру дәрежесі 82% құрайтындығы анықталды; Шатыркөл - 55%; Соколов - 76%; «МСO 1701: 2010» -дан - 74% және «Қаптың сүзгі шаңы» ерітіндісінен - 55%.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Приведены технологические схемы по изготовлению электродов на основе активированных углей и процесса переработки производственных отходов и золотосодержащих руд. Разработанная установка электрохимического концентрирования показала хорошую эффективность извлечения ионов золота из растворов руд казахстанских месторождений. Разработанный способ электрохимического осаждения показал свою эффективность для извлечения золота и серебра из промышленных отходов, и руд с низким содержанием золота и серебра.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Белсендірілген көміртек негізінде электродтар жасау және өндірістік қалдықтар мен құрамында алтын бар кендерді өңдеу процесі бойынша технологиялық сызбалары көрсетілген. Электрохимиялық концентрлеуга арналған қондырғы қазақстандық кен орындарының ерітінділерінен алтынды бөліп алудың тиімділігін көрсетті. Электрохимиялық тұндыру әдістемесі алтын мен күмісті өндірістік қалдықтардан, ал құрамында алтын мен күмістің мөлшері аз кендерді қалпына келтіру үшін тиімділігін көрсетті.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Область применения полученных результатов включает комплексную переработку отходов перерабатывающих предприятий для извлечения ценных компонентов в виде благородных металлов. Полученные результаты имеют важное научное и прикладное значения для переработки руд с низким содержанием благородных металлов, а также для обеззараживания промышленных отходов от ионов тяжелых металлов.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер ауқымына қымбат металдардың құнды компоненттерін алу үшін қайта өңдеу кәсіпорындарынан қалдықтарды кешенді өңдеу кіреді. Алынған нәтижелер құрамында асыл металдардың аз мөлшері бар кендерді өңдеу үшін, сондай-ақ ауыр металдар иондарынан өндірістік қалдықтарды залалсыздандыру үшін үлкен ғылыми және қолданбалы маңызы бар.