The object of research, development or design (in Russian) : азотсодержащие органические соединения, анилин, пиррол, анизидин, сталь.

The object of research, development or design (in Kazakh) : құрамында азот бар органикалық қосылыстар, анилин, пиррол, анизидин, болат.

Aim of work (in Russian) : создание высокоэффективных хемосорбционных и полимерных покрытий для защиты промышленных металлов от коррозии.

Aim of work (in Kazakh) : өнеркәсіптік металдарды коррозиядан қорғау үшін жоғары тиімді хемосорбциялық және полимерлі қаптамалар жасау.

Методы исследования (на русском) : в работе был использован комплекс следующих химических, физико-химических методов: весовой метод, циклическая вольтамперомерия, потенциодинамический метод, электрохимическая импедансная спектроскопия, сканирующая электронная микроскопия, рентгено-дифракционный анализ. Экспериментальные результаты получены на приборах Autolab PGSTAT302N с модулями FRA, BIPOT, RDE, EQCM; Потенциостат BioLogic SP300, Сканирующий электронный микроскоп Quanta 200i 3D (SEM, FEI, United States), Инверсионный микроскоп Axio. Vert A1(Германия), электронно-зондовый микроанализатор «Superprore 733», Jeol (*10000) .

Методы исследования (на казахском) : жұмыста келесі химиялық, физико-химиялық әдістердің жиынтығы қолданылды: салмақтық әдіс, циклдық вольтамметрия, потенциодинамикалық әдіс, электрохимиялық импедансты спектроскопия, сканерлеуші электронды микроскопия, рентгендік дифракциялық талдау. Эксперименталды нәтижелер FRA, BIPOT, RDE, EQCM модульдері бар Autolab PGSTAT302N қондырғысында, Quanta 200i 3D (SEM, FEI, АҚШ) сканирлеуші электронды микроскоп, Axio. Vert A1(Германия) инверсиялық микроскопы.

Obtained results and novelty (in Russian) : Основные результаты представлены ниже: 2018 год – осуществлен синтез и проведены гравиметрические, потенциодинамические и импедансные измерения защитного действия ряда азотсодержащих органических соединений при коррозии стали в кислых и хлоридсодержащих средах, впервые синтезированных на кафедре химии и технологии органических веществ, природных соединений и полимеров химического факультета КазНУ им. аль-Фараби. Доказано образование хемосорбционной пленки при использовании наиболее эффективных ингибиторов. 2019 год – методом циклической вольтамперометрии синтезированы сополимерные PPy-POA, PANI-POA, полимерно композитные, цинк-фосфатные PPy и POA-MoO42- покрытия и найдены оптимальные условия электрополимеризации. Определены защитные свойства синтезированных на стальной поверхности покрытий в кислой и хлоридсодержащих средах методами потенциодинамической поляризации и импедансной спектроскопии. Покрытия, синтезированные в оптимальных условиях проявили высокие антикоррозионные свойства. 2020 год – определены морфологические свойства и состав высокоэффективных хемосорбционных и полимерных пленок, методами сканирующей электронной микроскопии и рентгено-дифракционного анализа. Проведены лабораторные испытания хемосорбционных и полимерных пленок с высокими антикоррозионными свойствами.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Негізгі нәтижелер төменде келтірілген: 2018 жыл – алғаш рет әл-Фараби атындағы ҚазҰУ химия факультетінің органикалық заттар, табиғи қосылыстар және полимерлер химиясы және технологиясы кафедрасында синтезделген құрамында азот бар органикалық қосылыстардың бірқатарының қорғаныш әсері қышқылды және хлоридті орталарда болат коррозиясы кезінде гравиметриялық, потенциодинамикалық және импеданстық спектроскопия әдісімен анықталды. Ең эффективті ингибиторларды қолдануда хемосорбциялық қаптаманың түзілетіндігі дәлелденді. 2019 год – циклді волтамперометрия әдісімен PPy-POA, PANI-POA, полимерлі композитті, PPy цинк-фосфатты және POA-MoO42- қаптамалары синтезделді. Сонымен қатар электрополимеризация жүргізудің тиімді шартары анықалды. Қышқыл және хлоридті орталарда болат бетінде синтезделген қаптамалардың қорғаныш қасиеттері потенциодинамикалық поляризация және импеданс спектроскопиясы арқылы анықталды. Оңтайлы жағдайда синтезделген жабындар коррозияға қарсы жоғары қасиеттерді көрсетті. 2020 жыл – Сканерлеуші электронды микроскопия және рентген-дифракциялық талдау әдістері арқылы жоғары эффективті хемосорбциялық және полимерлі қаптамалардың морфологиялық қасиетері және құрамы анықталған. Жоғары антикоррозиялық қасиеттерге ие хемосорбциялы және полимерлі қаптамалар зертханалық сынақтардан өткізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : на основании результатов данного научного исследования синтезированы высокоэффективные хемосорбционные ингибиторы коррозии стали в хлоридных, кислых средах и сополимерные , нанокомпозитные покрытия на поверхности стали, обладающие высокими антикоррозионными свойствами. Результаты исследования могут быть использованы при защите стальных конструкций в различных отраслях промышленности.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Осы ғылыми зерттеудің нәтижелері бойынша жоғары антикоррозиялық қасиеттерге ие болаттың коррозиясына қарсы бола бетінде, хлоридті және қышқылдық ортада жоғары эффекивті хемосорбциялық ингибиторлар және нанокомпозиттік сополимерлі қаптамалар коррозияның синтезделді. Зерттеу нәтижелерін әр түрлі салалардағы болат конструкцияларын қорғау үшін пайдалануға болады.

Level of implementation (in Russian) : 2018 год – опубликована 1 статья в журнале, рекомендованном ККСОНН РК. 2019 год - опубликованы 2 статьи в журналах, рекомендованных ККСОНН РК и 5 тезисов докладов в материалах Международных конференций. 2020 год - опубликованы 2 статьи в журналах, рекомендованных ККСОНН РК, 3 тезиса докладов в материалах Международных конференций, приняты к опубликованию 2 статьи и 1 статья на этапе рецензирования в журналах с ненулевым импакт фактором, и подана 1 заявка на получение патента. В связи с форс-мажорными обстоятельствами (пандемия, COVID-19) 2 статьи, запланированные к опубликованию в зарубежных научных изданиях Russian Journal of Electrochemistry и Protection of Metals and Physical Chemistry of Surfaces, были поданы в научное издание Eurasian Chemical Technological Journal индексируемое в базе данных Scopus. Эти статьи будут опубликованы в №4, 2020 года этого журнала.

Level of implementation (in Kazakh) : 2018 жыл – ҚР БҒМ БҒСБК ұсынылған 1 мақала жарияланды. 2019 жыл – ҚР БҒМ БҒСБК ұсынылған 2 мақала және халықаралық конференциялар материалдарына 5 тезис жарияланды. 2020 год - ҚР БҒМ БҒСБК ұсынылған 2 мақала, халықаралық конференциялар материалдарына 3 тезис жарияланды, 1 патенттік өтінім берілді. Сонымен қатар нөлдік емес импакт-факторы бар журналдарда 1 мақала рецензиялау кезеңінде және 2 мақала жариялауға қабылданды. Форс-мажорлық жағдайға байланысты (пандемия, COVID-19), шетелдік ғылыми Russian Journal of Electrochemistry және Protection of Metals and Physical Chemistry of Surface журналдарда жариялауға жоспарланған 2 мақала Scopus мәліметтер базасында индекстелген Eurasian Chemical Technology Journal ғылыми басылымына жіберілді. Бұл мақалалар осы журналдың 2020 жылғы №4 басылымында жариялануға қабылданды. Анықтамалар келтірілген.

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : электрохимия, наиболее металлоёмкие отрасли промышленности, электрохимические производства, цветная и черная металлургия, энергетика, транспорт, химическая и нефтяная промышленность. Их постоянное интенсивное развитие, а также ужесточение условий эксплуатации металла, как в промышленности, так и в городском хозяйстве способствует росту потерь от коррозии. Все это указывает на исключительную важность проблемы борьбы с коррозией металлов, а, следовательно, и на большую значимость и необходимость развития научно-технических работ в этой области.

Field of application (in Kazakh) : электрохимия, металлды көп тұтынатын салалар, электрохимиялық өндіріс, түсті және қара металлургия, энергетика, көлік, химия және мұнай өнеркәсібі. Олардың тұрақты қарқынды дамуы, сондай-ақ өнеркәсіпте де, қала экономикасында да металдың жұмыс жағдайының қатаңдауы коррозиядан болатын шығындардың өсуіне ықпал етеді. Мұның бәрі металдардың коррозиясына қарсы күрес мәселесінің айрықша маңыздылығын, демек, осы саладағы ғылыми-техникалық жұмыстарды дамытудың маңыздылығы мен қажеттілігін көрсетеді.