Inventory number IRN Number of state registration
0220РК00681 AP05133970-OT-20 0118РК00642
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 3
Implemented
Publications
Native publications: 8
International publications: 2 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Number of books Appendicies Sources
1 5 24
Total number of pages Patents Illustrations
144 0 0
Amount of funding Code of the program Table
6003980 AP05133970 0
Name of work
«Собирание, систематизация и исследование рукописей на китайском языке по истории Казахстана: Су Бэйхай «Общая история казахского народа» (4-томная рукопись)»
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Fundamental Методическая документация
Report authors
Кайыркен Турсынхан Законулы , Махат Данагүл Ахметкәрімқызы , Сыламхан Еркінжан , Смаханова Жанар Сатылгановна , Маратова Динара Маратовна ,
0
1
2
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Евразийский Национальный университет имени Л.Н. Гумилева"
Abbreviated name of the service recipient НАО "ЕНУ им.Л.Н.Гумилева"
Abstract

Анализ степени исследования каждой проблемы, интерпретация понятий и терминов, отражение плюсов и минусов сделанных выводов и полученных результатов, проведение масштабной источниковедческой и историографической экспертизы, а также научный перевод оригинального текста на казахский язык.

Қолжазбадағы пайдаланған әдебиеттер мен алған деректердің шынайылығын, дәлдігін анықтап, әрбір проблеманың зерттеу деңгейіне талдау жасау, ұғымдар мен терминдерге түсініктеме беру, жасаған тұжырымдары мен алынған нәтижелерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін көрсету, ауқымды түрде деректанулық және тарихнамалық сараптаудан өткізу, сонымен бірге түпнұсқадағы мәтінді қазақ тіліне ғылыми аудару.

Исследовать с историографических и источниковедческих точек зрения, систематизировать, перевести на казахский язык, опубликовать в качестве академической версии давая пояснения и ввести в научный оборот ранее нигде не опубликованную рукопись 4-х томной исследовательской работы профессора Су Бэйхая «Общая история казахского народа» («哈萨克族通史»).

Қазақтанушы қытай ғалымы, профессор Су Бэйхайдың «Қазақтың жалпы тарихы» атты бұрын еш жерде жарияланбаған 4 томдық зерттеу еңбегінің қолжазбасын деректанулық және тарихнамалық тұрғыдан зерттеп, жүйелеп, қазақ тіліне аударып, түсініктер бере отырып академиялық нұсқа ретінде басып шығу және ғылыми айналымға қосу («哈萨克族通史») .

В ходе работы были использованы общие методы научно-исследовательской работы: обзор, анализ, систематизация, сравнение, индукция, дедукция, обобщение и др., а также конкретные методы исторического исследования: историко-генетические, историко-сравнительные, историко-системные методы, нарративные и дискрептивные методы, которые уже используются в исторической науке. При этом, исходя из конкретного опыта (эмпирического), использовались методы исследования: контроль; а из методов теоретического исследования: системность, историческое, логическое мышление и логическая связь.

Жұмыс барысында ғылыми-зерттеудің жалпы әдістерінен: шолу, талдау, жүйелеу, салыстыру, индукция, дедукция, қорыту және басқалары қолданылса, нақты тарихи зерттеу әдістерінен: тарихи-генетикалық, тарихи-салыстырмалы, тарихи-жүйелілік әдістері, тарих ғылымында бұрыннан қолданыста келе жатқан нарративті және дискрептивті әдістер қолданылды. Сонымен бірге, нақты тәжірибеге (эмпирический) сүйене отырып зерттеу әдістерінен: бақылау; ал теориялық зерттеу әдістерінен: жүйелілік, тарихилық, логикалық ойлау және логикалық байланыс әдістері қолданылды.

Научная новизна данного проекта заключается в следующем: Во-первых, пополняет казахскую историографию опубликованными за рубежом историческими данными и литературой по казахской истории, во-вторых, особо необходим для фокусирования мнений и взглядов ученых, для совершенствования методических, историографических приемов, для определения исторических процессов, как консолидация казахов Синьцзяна после пограничного соглашения между Китаем и Россией, торговые связи между казахами и империей Цин, политика империй Цин относительно казахского народа в годы правлений Цян Луна и Цзя Цина, формирование и развитие Казахского ханства, правление монгольских династий в XIII-XV вв., казахские племена во времена господства монголов – жалаиры, коныраты, кереи, меркиты, найманы, карлуки, аргыны, кипчаки, канлыи, асуи, уаки, господство над казахами Караханидского, Каракиданского государств, каганаты Тюргеш и Карлук, созданные казахами, связи с империей Тан, Тибетской, Арабской, Византийской империями, формирование и развитие государственной системы, государства Уйсун, Канлы, Алан, Тюркский каганат, созданные предками казахов, миграции на территории Средней Азии саков и больших юечжи. Составивших этническую основу казахского народа.

Жобадағы ғылыми жаңалықтың негіздемесі төмендегідей: Біріншіден, ұсынылып отырған жұмыс қазіргі қазақ тарихнамасын шетелдерде жарияланған қазақ тарихына қатысты тарихи деректермен, әдебиеттермен, тың көзқарастармен толықтырады; Екіншіден, қазақ халқының этникалық тегі, Қазақ даласындағы алғашқы қоғам, сақ және ұлы иүзейлердің Орта Азия даласындағы қоныс аударулары, қазақтың арғы аталары құрған Үйсін, Қаңлы, Алан, Түрік мемлекеттерінің мемлекеттілік жүйесінің қалыптасуы мен дамуы, Византия, Араб, Тибет, Таң империяларымен байланысы, қазақтар құрған Түркеш және Қарлық қағанаттары туралы жаңа деректер мен дәйектер ұсынады; Үшіншіден, Қара хан, Қара Қидан мемлекеттерінің қазақтарға үстемдігі, монғол үстемдігі кезіндегі қазақ ру-тайпалары - жалайырлар, қоңыраттар, керейлер, меркіттер, наймандар, қарлықтар, арғындар, қыпшақтар, қаңлылар, асулар, уақтар және олардың мемлекеттілігі туралы жаңа көзқарастарды ортаға қояды. Төртіншіден, ХІІІ-ХV ғасырлардағы монғол хан тұқымдарының қазақтарды билеуі, Қазақ хандығының құрылуы мен дамуы, Цин патшалығының Цян Лун, Цзя Цин жылдарында қазақтарға қаратқан саясаты, қазақтар мен Цин патшалығы арасындағы сауда байланысы, Ресейдің қазақ даласына жасаған отарлау саясаты туралы қытай тарихшыларының көзқарасын білуге көмектеседі; Бесіншіден, Қытай-Ресей шекара келісімінен кейінгі Қытай қазақтарының қалыптасуы мен дамуын айқындау үшін тың деректер береді.

полученные результаты проекта будут служить национальной идее «Мәңгілік Ел» и программе «Рухани жаңғыру», поскольку они предлагают оригинальные источники и новые взгляды касательно последних ста лет истории нации и государства. Это, в свою очередь, способствует обновлению духовной памяти народа, укреплению патриотического сознания народа, углублению исторического познания народа о прошлом нашей страны.

Алынған нәтижелер елбасы ортаға қойған «Мәңгілік Ел» идеясы мен «Рухани жаңғыру» бағдарламасына қызмет етеді. Себебі, онда ұлттың және мемлекеттің өткен жүздеген жылғы тарихына қатысты тың деректер мен жаңаша көзқарастар ұсынылған. Бұл өз кезегінде халықтың рухани жадын жаңартып, ұлттың патриоттық санасын өсіруге, тарихшылар мен өзге де зиялы қауымның, жалпы халықтың еліміздің өткеніне деген тарихи танымын тереңдетуге көмектеседі.

Высокий, поскольку в исследовательской работе китайского ученого казаховеда СуБэйхая «Общая история казахского народа» речь идет о древней и средневековой истории всех регионов Казахстана, развитии городов и караванных путей, все исторические события, древние этносы, которые являются предками казахского народа, она обеспечивает богатой информацией о священных местах казахской степи и об истории каждого края Казахстана. Проект полностью совпадает с национальной идеей «Мәңгілік Ел» и программой «Рухани жаңғыру».

Жоғары, қазақтанушы қытай ғалымы, профессор Су Бэйхайдың «Қазақтың жалпы тарихы» атты зерттеу еңбегінде Қазақстанның барлық аумағының ерте, ортағасырлардағы тарихы, қалалар мен керуен жолдарының дамуы, оның әр қойнауында болып өткен тарихи оқиғалар, қазақ халқының түп тегі болып табылатын ежелгі этностар туралы сөз болатындықтан, оның қазақ даласының қасиетті жерлері мен әр өлкенің тарихы туралы берер мәліметі өте мол. Жоба Елбасының «Мәңгілік Ел» идеясы мен «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» бағдарламасына толық сәйкес келеді.

Значимость проекта в национальном и международном масштабах; В национальном масштабе проект обогащает отечественную историю историографическом и источниковедческом плане и расширяет его хронологический охват. Оказывает методологический помощь для исследования и систематизации казахской истории отечественными учеными. Обеспечивает результатами новых исследований казахской истории. С международной точки зрения, проект пополняет число специалистов, исследующих казахскую историю, и расширяет позитивные взгляды касательно казахской истории.

Жобаның ұлттық және халықаралық ауқымдағы маңызы Жоба ұлттық ауқымда Отан тарихын тарихнамалық және деректанулық тұрғыдан байытып, оның хронологиялық шеңберін кеңейтеді. Отандық ғалымдардың қазақ тарихын зерттеу мен жүйелеуіне әдіснамалық көмегін тигізеді. Қазақ тарихын жаңа зерттеу нәтижелерімен қамтамасыз етеді. Халықаралық тұрғыдан жоба қазақ тарихын зерттеуші мамандардың қатарын көбейтіп, қазақ тарихына деген оң көзқарастардың ауқымын кеңейтеді. Сонымен бірге, ол қазақ тарихының халықаралық мойындалуын қамтамасыз етеді.

Материалы исследования, переведенные из рукописи в оригинальном виде (монография) можно использовать в фундаментальных исследованиях по истории отечества (история Республики Казахстан), в лекционных и практических занятиях для студентов специальности история, тюркология, культурология и филология. Оригинальные источники введенные в оборот в результате исследования могут быть использованы исследователями общих гуманитарных специальностей.

Түпнұсқа түріндегі қолжазбадан аударылған зерттеу (монография) материалдарын Отан тарихынан (Қазақстан Республикасының тарихы) іргелі зерттеулерде, республика жоғары оқу орындарының тарих, түркітану, мәдениеттану, филология мамандықтарының студенттеріне дәрістік және практикалық сабақтарда пайдалануға болады. Зерттеу еңбегі арқылы айналымға түсіп отырған тың деректерді жалпы гуманитарлық мамандықтар зерттеушілері пайдалана алады.

UDC indices
94(574):091
International classifier codes
03.20.00; 03.01.17;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
Су Бэйхай; рукопись; обшая история казахов; этногенез; историография; источниковедение;
Key words in Kazakh
Су Бэйхай; қолжазба; қазақтың жалпы тарихы; этногенез; тарихнама; деректану;
Head of the organization Сыдықов Ерлан Бәтташұлы Доктор исторических наук / профессор
Head of work Кайыркен Турсынхан Законулы тарих ғылымдарының докторы / профессор
Native executive in charge