The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются предприятия и отрасли АПК РК

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенінің кәсіпорындары мен салалары

Aim of work (in Russian) : Ресурстық әлеуетті пайдаланудың экономикалық тиімділігі, ма-мандандыру, аймақтық салалық кластерлерді қалыптастыру және ҚР АӨК-нің негізгі өнім түрлеріне мемлекеттік қолдау шараларын жетілдіру негізінде ауылшаруашылық өндірісін тұрақты дамыту.

Aim of work (in Kazakh) : Устойчивое развитие сельскохозяйственного производства на основе экономической эффективности использования ресурсного потенциала, специализации, формирования региональных отраслевых кластеров и совершенствования мер государственной поддержки основных видов продукции АПК РК.

Методы исследования (на русском) : В процессе исследования был использован программно-целевой подход, позволивший решить поставленные задачи комплексно, последовательно, целостно, от постановки цели до получения конечной научной продукции по обеспечению устойчивого развития АПК РК. Исследования проведены с применением совокупности научных методов: монографический, экономико-статистический, расчетно-аналити-ческий, абстрактно-логический, индексный, балансовый, сравнительного анализа и др.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу барысында Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенінің тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін соңғы ғылыми өнімді алуға дейінгі міндеттерді кешенді, дәйекті, біртұтас шешуге мүмкіндік беретін бағдарламалық-мақсатты тәсіл қолданылды. Зерттеу монографиялық, экономикалық және статистикалық, есептік-аналитикалық, дерексіз логикалық, индекстік, баланстық, салыстырмалы талдау және т.б. ғылыми әдістер жиынтығын қолдану арқылы жүзеге асырылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны методические подходы к оценке ресурсного потенциала сельского хозяйства, проведена оценка в разрезе регионов РК; представлены экономические модели специализированных аграрных формирований с определением оптимальных показателей их деятельности (себестоимость продукции); разработаны модели эффективного взаимодействия предприятий АПК на кластерной основе; определены стратегические приоритеты и меры устойчивого развития АПК РК до 2030 г., наиболее вероятных сценарий развития производства в долгосрочной перспективе, алгоритма мониторинга за достижениями стратегических параметров развития аграрного сектора; разработаны рекомендации по совершенствованию субсидирования в различных отраслях сельского хозяйства. Научная новизна - в проведении комплексного научного исследования, построенного на изучении научно-методологических и методических подходов, обзоре зарубежного и отечественного опыта, оценке ресурсного потенциала аграрного сектора в разрезе регионов РК, формировании схем их специализации для производства экономически эффективных видов сельхозпродукции, моделей региональных отраслевых кластеров, научно обоснованных рекомендаций по разработке новой системы государственной поддержки АПК, определении наиболее вероятных сценариев развития производства, стратегических приоритетов и мер устойчивого развития АПК РК до 2030 г.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығының ресурстық әлеуетін бағалауға әдістемелік тәсілдемелер жасалды, Қазақстан Республикасының аймақтары тұрғысынан бағалау жүргізілді; мамандандырылған аграрлық құрамалардың экономикалық модельдері олардың қызметінің оңтайлы көрсеткіштерін (өндіріс құны) анықтай отырып ұсынылған; кластерлік негізде агроөнеркәсіптік кешен кәсіпорындарының тиімді өзара әрекеттесуінің модельдері әзірленді; ҚР АӨК 2030 ж. дейін тұрақты дамытудың стратегиялық басымдықтары мен шаралары, ұзақ мерзімді перспективада өндірісті дамытудың ықтимал сценарийі, аграрлық секторды дамытудың стратегиялық параметрлерінің жетістіктерін бақылау алгоритмі; ауыл шаруашылығының әр түрлі салаларында субсидияларды жақсарту бойынша ұсыныстар әзірленді. Ғылыми жаңалығы зерттеу тақырыбы бойынша ғылыми, әдістемелік және әдістемелік тәсілдерді зерттеуге негізделген, шетелдік және отандық тәжірибеге шолу жасаудан, ҚР аймақтарының жағдайында аграрлық сектордың ресурстық әлеуетін бағалаудан, оларды экономикалық тиімді түрлерді өндіруге мамандандыру схемаларын қалыптастырудан, ауылшаруашылық өнімдері, аймақтық салалық кластерлердің модельдері, өндірісті дамытудың ықтимал сценарийлерін, стратегиялық басымдықтарын және Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін 2030 жылға дейін тұрақты дамыту шараларын айқындайтын агроөнеркәсіптік кешенді мемлекеттік қолдаудың жаңа жүйесін дамыту бойынша ғылыми негізуден ұсыныстар дайындалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоқ

Level of implementation (in Russian) : Результаты научных исследований (методические подходы, экономические модели, стратегические приоритеты, рекомендации, нормативы и др.) по мере завершения этапа НИР были переданы в МСХ РК, НАО НАНОЦ, региональные УСХ и др. для использования. Так, нормативы затрат на 1 га сельскохозяйственных культур по областям РК были переданы в МСХ РК и АКК в 2019 г. для использования при предоставлении субсидий и льготного кредитования сельхозтоваропроизводителей. В 2020 г. в МСХ РК были переданы Прогноз прямых затрат на 1 га возделывания сельскохозяйственных культур по областям.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін енгізу дәрежесі мен нәтижелері. Ғылыми зерттеулердің нәтижелері (әдістемелік тәсілдер, экономикалық модельдер, стратегиялық басымдықтар, ұсыныстар, стандарттар және т.б.), зерттеу кезеңі аяқталғаннан кейін, пайдалану үшін Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігіне, ҰAҚ ҰAҒБО, аймақтық АШБ және т.б. Осылайша, ҚР аймақтарындағы 1 га ауылшаруашылық дақылдарының өзіндік құнының нормативтері 2019 ж. ауылшаруашылық тауар өндірушілерін субсидиялау және жеңілдетілген несиелендіру кезінде пайдалану үшін ҚР АШМ министрлігі мен АСС-ға берілді. 2020 ж. аймақтар бойынша ауылшаруашылық дақылдарын өсірудің әр гектарына тікелей шығындардың болжамы ҚР АШМ берілді.

Efficiency (in Russian) : Экономическая эффективность или значимость работы. Проведенная оценка ресурсного потенциала развития аграрного сектора РК позволила выявить возможность роста производства за счет увеличения производства экономически эффективных видов сельскохозяйственной продукции в разрезе регионов республики, расчеты показывают, что стоимость валовой продукции сельского хозяйства увеличится в 1,95 раза и составит 4150 млрд. тенге. Производительность труда с учетом повышения технического уровня производства, технологической модернизации и освоения цифровых методов ведения производства вырастет в 2,4 раза по РК к 2025 году. Представленное сценарное прогнозирование (инерционное и ресурсное) развития производства продукции АПК до 2030 г. позволяют оценить варианты его развития в зависимости от ресурсного потенциала, изменений во внешней среде, где учтены уровни ресурсообеспеченности, возможности инновационного развития, экспортного потенциала и др., что будет способствовать устойчивому развитию АПК, обеспечению конкурентоспособности отечественной продукции. Разрабатываемые рекомендации по совершенствованию мер государственной поддержки (экономические модели и оценка эффективности субсидирования) в производстве и переработке сельскохозяйственной продукции будут способствовать повышению уровня влияния государственной поддержки на развитие приоритетных отраслей АПК РК, эффективному использованию, отдаче вложенных ресурсов, максимизации прибыли сельхозтоваропроизводителей.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыстың экономикалық тиімділігі немесе құндылығы. Қазақстан Республикасының аграрлық секторын дамытудың ресурстық әлеуетін бағалау республика аймақтарының жағдайында ауылшаруашылық өнімдерінің экономикалық тиімді түрлерінің өндірісін ұлғайту арқылы өндірісті ұлғайту мүмкіндігін анықтауға мүмкіндік берді, есептеулер көрсеткендей, ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің құны 1,95 есеге өсіп, 4150 млрд теңгені құрайды. Өндірістің техникалық деңгейінің жоғарылауын, технологиялық жаңғыртуды және өндірістің цифрлық әдістерін дамытуды ескере отырып, еңбек өнімділігі 2025 жылға қарай Қазақстан Республикасында 2,4 есе өседі. Ұсынылған сценарийлік 2030 жылға дейінгі ауылшаруашылық өнімдері өндірісін болжау (инерциялық және ресурстық) ресурстардың қол жетімділік деңгейлерін, инновациялық даму мүмкіндіктерін, экспорттық әлеуетті және т.б. ескеретін ресурстардың әлеуетіне, сыртқы ортадағы өзгерістерге байланысты оны дамыту нұсқаларын бағалауға мүмкіндік береді. отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ететін агроөнеркәсіптік кешенді тұрақты дамыту. Ауылшаруашылық өнімдерін өндіру мен қайта өңдеу кезінде мемлекеттік қолдау шараларын жетілдіру бойынша (экономикалық модельдер және субсидиялардың тиімділігін бағалау) әзірленген ұсыныстар ҚР АӨК-нің басым секторларын дамытуға, тиімді пайдалануға, инвестицияланған ресурстардың қайтарымына және ауыл-шаруашылық тауар өндірушілерінің пайдасын максималды арттыруға мемлекеттік қолдаудың әсер ету деңгейін арттырады.

Field of application (in Russian) : Разработанная «Методика определения предельных (максимальных) размеров земельных участков сельхозназначения, которые могут находиться у гражданина РК для ведения крестьянского или фермерского хозяйства, негосударственного юридического лица РК и его аффилированных лиц для ведения сельского хозяйства» была принята МСХ РК и утверждена приказом Заместителем Премьер-Министра РК, Министра сельского хозяйства РК У.Шукеевым 22 августа 2018г. Результаты научных разработок по формированию регионально-отраслевых кластеров были использованы УСХ Жамбылской, Туркестанской областей, а также ТОО «Актеп» Актюбинской области, СПК «Ынтымак-2019» Туркестанской области, что подтверждается актами внедрения. По результатам исследований за 2018-2020 гг. проведено 20 обучающих семинаров, тренингов, круглых столов, в т.ч. 10 онлайн-консуль-таций для сельхозтоваропроизводителей, опубликовано 190 научных статей, в т.ч. в базе Scopus - 9, 29 - РИНЦ, ККСОН РК – 56, участвовали в международных научно-практических конференциях (Российская Федерация, Республика Беларусь, Кыргызская Республика, Узбекистан, Украина, Армения, КНР).

Field of application (in Kazakh) : Әзірленген «Қазақстан Республикасының азаматы шаруа немесе фермер қожалығын, Қазақстан Республикасының мемлекеттік емес заңды тұлғасын және оның еншілес серіктестіктерін жүргізу үшін ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерінің шектеулі (шекті) мөлшерін анықтау әдістемесі» ҚР АШМ қабылдады және ҚР Премьер-Министрінің орынбасары орынбасарының бұйрығымен бекітілген, ҚР АШМ министрі У.Шүкеев 22 тамыз 2018 ж. аймақтық-салалық кластерлерді қалыптастыру бойынша ғылыми әзірлемелердің нәтижелерін Жамбыл, Түркістан облыстарының ауыл шаруашылығы басқармасы, сондай-ақ Ақтөбе облысының «Актеп» ЖШС, Түркістан облысының «Ынтымақ-2019» ӘКК пайдаланды, бұл іске асыру актілерімен расталады. 2018-2020 жылдарға арналған зерттеу нәтижелері негізінде. 20 оқыту семинарлары, тренингтер, дөңгелек үстелдер өткізілді, соның ішінде. Ауылшаруашылық тауар өндірушілеріне арналған 10 онлайн кеңес, жарияланған 190 ғылыми мақала, соның ішінде Scopus мәліметтер базасында - 9, 29 - РИНЦ, ҒжБК - 56, халықаралық ғылыми-практикалық конференцияларға қатысты (Ресей Федерациясы, Беларусь Республикасы, Қырғыз Республикасы, Өзбекстан, Украина, Армения, Қытай).