The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследований – технические средства и оборудования для систем точного земледелия. Два полигона на территории землепользования КазНИИЗиР. Один из них расположен на плакорных орошаемых землях, другой на эрозионных богарных землях в поясе предгорно-степных светло-каштановых почв Илийского Алатау.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны – Дәл егіншілік жүйелеріне арналған техникалық құралдар мен жабдықтар. Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының аймағындағы жерде 2 полигонда жүргізіледі. Солардың бірі - Іле Алатауының тау бөктеріндегі суармалы жерлерде, ал екіншісі – ашық- қоңыр топырақты тау белдеуіндегі тегіс және эрозиялық тәлімі жерлерде жүргізіледі.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – Разработка предложений по обоснованию перспективных комплексов машин с применением систем точного земледелия при возделывании приоритетных сельскохозяйственных культур в хозяйствах Юго-Востока Казахстана, реализация которых обеспечит повышение производительности труда в растениеводстве. Обеспечение адаптивного проектирования и внедрения агротехнологий применительно к различным агроэкологическим группам и видам земель юго-востока земель Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Өсімдік шаруашылығындағы еңбек өнімділігін арттыруды қамтамасыз етуді іске асыратын Қазақстанның оңтүстік-шығыс шаруашылықтарында басымды ауылшаруашылық дақылдарын өсіру кезінде дәлме-дәл егіншілік жүйесін қолдана отырып, машиналардың перспективті кешендерін негіздеу жөнінде ұсыныстар әзірлеу. Қазақстанның оңтүстік-шығысында әртүрлі агроэкологиялық топтар мен жер түрлеріне қолданылатын агротехнологияларды бейімдеуді және іске асыруды қамтамасыз ету болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования – методы проектирования и эксплуатационной оценки, методы испытаний и методы технико-экономической оценки сельскохозяйственной техники. Сочетание географических, почвенных, картографических и агрохимических методов с использованием ГИС технологий агроэкологической оценки земель в соответствии с методическим руководством.

Методы исследования (на казахском) : Ауылшаруашылық техникасын пайдалану әдістері, ауылшаруашылық техникасын сынау әдістері, ауылшаруашылық техникасын техникалық-экономикалық бағалау әдісі. Геоақпараттық, топырақ, картографиялық және агрохимиялық әдістердің жиынтығы өңдеуші әдістемелік нұсқаулыққа сәйкес жерді агроэкологиялық бағалаудың ГАЖ технологиясын қолдану. Ақпараттық ізденістер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Обоснование перспективных комплексов машин с применением технических средств системы точного земледелия при возделывании приоритетных сельскохозяйственных культур в хозяйствах Юго-Восточного региона. Разработки по адаптивным наукоемким агротехнологиям проводятся на юго-востоке республики впервые. Определены показатели, характеризующие агроэкологическое состояние почв сельскохозяйственного назначения в условиях богары и орошения. Анализ технической оснащённости в Алматинской области имеется тракторов 12436 единиц, зерноуборочных комбайнов 1307 единицы. В Жамбылской области имеется 4536 тракторов и 708 зерноуборочных комбайнов. Машинно-тракторный парк изношен на 80% и требует скорейшего обновления. Так, 60 % тракторов в регионе имеет возраст 20 лет и более лет. При внесение аммиачной селитры в подкормку в нормах N30 и N60 на элементарных участках на фоне применяемых основных обработок почвы на склоне в фазу кущения озимой пшеницы содержание легкогидролизуемого азота в почве повысилось к фазе выхода в трубку в среднем за 2 года с 14-22 мг/кг до 48-64 мг/кг и с 13-26 мг/кг до 60-82 мг/кг соответственно и достигло среднего, повышенного и высокого уровня обеспеченности. Внесение осенью аммофоса в норме Р60 обеспечивало на элементарных участках максимальные запасы подвижного фосфора в почве в фазу весеннего кущения озимой пшеницы в среднем за 2 года от 39 мг/кг то есть повышенного уровня до очень высокого - 92 мг/кг.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығыс аймағы үшін дәлме-дәл егіншілік машиналары мен жабдықтары жүйесін қалыптастыру тұжырымдамасын әзірлеу. Бейімделгіш ғылымды қажетсінетін агротехнологиялар бойынша әзірлемелер республиканың оңтүстік-шығысында алғаш рет жүргізілуде. Суарылмайтын және суарылатын жағдайдағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы топырақтың агроэкологиялық жағдайын сипаттайтын көрсеткіштер анықталды. Өңірдің техникалық жабдықталуын талдау барысында Алматы облысында 12436 трактор, 1307 комбайн, Жамбыл облысында 4536 трактор және 708 астық жинайтын комбайн бар екенін көрсетті. Машина-трактор паркі 80%-ға тозған және тез жаңартуды қажет етеді. Мәселен, аймақтағы тракторлардың 60%-ы 20 және одан да көп жыл пайдаланылуда. Аммиак селитрасын N30P60 және N60P60 дозаларда қарапайым учаскелерде күздік бидайдың түптену фазасына еңісте қолданылатын негізгі топырақты өңдеу аясында енгізген кезде топырақтағы жеңіл гидролизденетін азоттың құрамы түтікке шығу фазасына қарай орта есеппен 2 жыл ішінде 14-22 мг/кг-нан 48-64 мг/кг-ға дейін және 13-26 мг/кг-нан тиісінше 60-82 мг/кг-ға дейін өсті және қамтамасыз етудің орташа, жоғары және жоғары деңгейіне жетті. Күзде Р60 дозасында аммофос енгізу Қарапайым учаскелерде күздік бидайды түптеу фазасында топырақтағы жылжымалы фосфордың ең жоғары қорын орта есеппен 2 жыл ішінде 39 мг/кг - дан, яғни өте жоғары деңгейге-92 мг/кг-ға дейін қамтамасыз етті.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Подсчет экономической эффективности озимой пшеницы показал, что в среднем за 2 года у сорта Карасай наибольший условно чистый доход был на слабосмытой почве приводораздельной части склона восточной экспозиции при применении чизельной обработки на 30-35 см с внесением минеральных удобрений в норме N60P60 – 98502 тенге с 1 га. Экономически эффективнее возделывать сорт Тәлімі 80 с применением удобрения в норме N60P60 было на слабосмытой почве приводораздельной части склона восточной экспозиции на чизельной обработке на 30-35 см, где был получен максимальный условно чистый доход -104062 тенге с 1 га.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Күздік бидайдың экономикалық тиімділігін есептеу орта есеппен 2 жыл ішінде Қарасай сорт бойынша ең көп шартты таза пайда 30-35 см – ге чизельді өңдеуді қолдану кезінде шығыс экспозициясы баурайының етек бөлігінің әлсіз шайылған топырағында, N60P60 нормасында минералды тыңайтқыштарды енгізе отырып, 1 га-дан 98502 теңге болғанын көрсетті. Тәлімі 80 сорты бойынша N60P60 нормасында минералды тыңайтқышты қолданағанда, шығыс экспозициясы баурайының орта бөлігінің әлсіз шайылған топырағын 30-35 см чизелмен өңдегенде 1 га-дан ең жоғары 104062 теңге шартты таза пайда алынды.

Level of implementation (in Russian) : нет

Level of implementation (in Kazakh) : жоқ

Efficiency (in Russian) : Подсчет экономической эффективности озимой пшеницы показал, что в среднем за 2 года у сорта Карасай наибольший условно чистый доход был на слабосмытой почве приводораздельной части склона восточной экспозиции при применении чизельной обработки на 30-35 см с внесением минеральных удобрений в норме N60P60 – 98502 тенге с 1 га. Экономически эффективнее возделывать сорт Тәлімі 80 с применением удобрения в норме N60P60 было на слабосмытой почве приводораздельной части склона восточной экспозиции на чизельной обработке на 30-35 см, где был получен максимальный условно чистый доход -104062 тенге с 1 га.

Efficiency (in Kazakh) : Күздік бидайдың экономикалық тиімділігін есептеу орта есеппен 2 жыл ішінде Қарасай сорт бойынша ең көп шартты таза пайда 30-35 см – ге чизельді өңдеуді қолдану кезінде шығыс экспозициясы баурайының етек бөлігінің әлсіз шайылған топырағында, N60P60 нормасында минералды тыңайтқыштарды енгізе отырып, 1 га-дан 98502 теңге болғанын көрсетті. Тәлімі 80 сорты бойынша N60P60 нормасында минералды тыңайтқышты қолданағанда, шығыс экспозициясы баурайының орта бөлігінің әлсіз шайылған топырағын 30-35 см чизелмен өңдегенде 1 га-дан ең жоғары 104062 теңге шартты таза пайда алынды.

Field of application (in Russian) : Область применения – АПК Юго-Восточного региона. Практическая значимость- полученные результаты предназначены для использования органами государственного управления: МСХ РК, МИКР РК, агроформированиями, областными и районными управлениями сельскохозяйства, заводы сельскохозяйственного машиностроения, сервисными центрами.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы - Оңтүстік-Шығыс аймақтың АӨК. Практикалық маңыздылығы - алынған нәтижелер мемлекеттік басқару органдары үшін пайдалануға арналған: ҚР АШМ, ҚР шағын және орта бизнес, агроқұрылымдар, облыстық және аудандық ауылшаруашылық басқармалары, ауылшаруашылық машина жасау зауыттары, қызмет көрсету орталықтары.