The object of research, development or design (in Russian) : озимая и яровая пшеница

The object of research, development or design (in Kazakh) : күздік және жаздық бидай.

Aim of work (in Russian) : Повышение производства пшеницы на основе создания новых и внедрения допущенных к использованию конкурентоспособных сортов. Методы: полевые и лабораторные.

Aim of work (in Kazakh) : Жаңа сорттарды шығару және пайдалануға рұқсат етілген бәсекеге қабілетті сорттарды өндіріске ендіру жолымен бидайдың өндірісін арттыру. Әдістері: танаптық және зертханалық.

Методы исследования (на русском) : Гибридизация, отбор, оценка и испытания в селекционных питомниках

Методы исследования (на казахском) : Будандастыру, сурыптау, селекциялык кошеттерде бағалау және сынау

Obtained results and novelty (in Russian) : По генофонду собрано 758 образцов пшеницы. Изучено 3486 образцов. На хранение ex-situ заложено 2018 образцов. Создана активная база данных 400 образцов. Передано для использования в селекционной работе 657 образцов пшеницы.Объем селекционной работы за годы исследования составил 390320 (при плане 270000) образцов пшеницы. Переданы в Госкомиссию по сортоиспытанию 17 новых сортов пшеницы (план-16). На искусственно-инфекционном фоне заражения испытывались 796 сортообразцов. Переданы селекционерам 103 устойчивых к видам болезни форм пшеницы и тритикале. Выявлены гетерогенные сорта, требующие биохимического контроля на этапе первичного семеноводства. Проведена оценка 74 линий яровой мягкой пшеницы на засухоустойчивость и 27 сортов и биотипов озимой мягкой пшеницы на морозостойкость. Проведено ДНК маркирование аллелей локусов Vrn у 121 линии. Получено 52 дигаплоидных растений пшеницы. 33 дигаплоидных линий переданы в селекционный процесс. Выделены 12 китайских сортов яровой пшеницы по продуктивности превышающие стандарты (Карагандинская 31 и Астана) на 0,5- 2,6 ц/га. Для климатических условий Северного Казахстана разработана оптимальная модель сорта яровой пшеницы.Новые гибриды, линии, номера и сорта озимой и яровой пшеницы

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Гендік қор бойынша бидайдың 758 үлгісі жиналды. Жаздық, күздік және факультативтік бидайдың даму жылдамдығының, өнімділігінің, ауруларға төзімділігінің ерекшеліктері және белгілері бойынша 3486 үлгі зерттелді.2018 үлгі ex-situ сақтауға қойылды. 400 үлгінің белсенді деректер базасы құрылды. бидайдың 657 үлгісі селекциялық жұмысқа пайдалануға берілді. Зерттеу жылдары селекциялық жұмыстың мөлшері 390320 (жоспар бойынша 270000) бидай үлгісін құрады. Бидайдың жаңа 17 сорты мемлекеттік сорт сынау комиссиясына берілді (жоспар-16). Жасанды инфекция аясында барлығы 796 сортүлгі сыналды. Ауру түрлеріне төзімділігімен ерекшеленген 103 бидай және тритикале үлгілері селекционерлерге берілді. Тұқым шаруашылығының алғашқы кезеңінде биохимилық бақылауды қажет ететін гетерогенді сорттар анықталды. Жаздық бидайдың 74 тізбегіне құаңшылыққа төзімділігі жағынан және күздік бидайдың 27 сорты мен биотипінің суыққа төзімділігіне зертханалық баға берілді. Бидайдың 121 тізбегіне Vrn аллелдері локустары арқылы ДНК маркерленді. 52 дигаплоидты өсімдіктер алынды, 33 дигаплоидты тізбектер селекциялық жұмысқа берілді. Қытай жаздық бидай сорттарын өнімділігі стандарттардан (Қарағанды 31 және Астана) 0,5- 2,6 ц/га жоғары өнім беретін 12 сорты іріктелді. Солтүстік Қазақстанның климаттық жағдайлары үшін жаздық жұмсақ бидай сортының оңтайлы үлгісі жасалды. және жаздық бидайдың жаңа будандары, тізбектері, номерлері және сорттары

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Получено 3 патента на новые сорта пшеницы. Допущенные к использованию в производстве сорта пшеницы внедрены на площади 28184 га. Произведено семян высших репродукций пшеницы всего 30780,4 тонн. За 2018-2020 годы опубликовано 69 статей и тезисов и 6 публикации в СМИ, представлены 10 рекомендации, организовано 20 Дней поля и 9 семинаров,

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бидайдың 3 сортына патенттер алынды. Өндіріске пайдалануға берілген бидай сорттары 28184 га. жерге енгізілді. Бидайдың жоғарғы репродукциялы 30780,4 т тұқымы дайындалды. 2018-2020 жылдары 69 мақала мен тезис және 6 мақала БАҚ шығарылды, 20 Танап күндері және 9 семинар ұйымдастырылды, 10 ұсыныс берілді.

Level of implementation (in Russian) : 14 актов внедрения новых сортов озимой и яровой пшеницы

Level of implementation (in Kazakh) : Күздік және жаздық бидайдың жаңа сорттарын өндіріске енгізудегі 14 актісі

Efficiency (in Russian) : При использовании новых сортов пшеницы в производстве экономическая эффективность при средней прибавке урожайности 1,5 ц/га составит 2730 тенге/га.

Efficiency (in Kazakh) : Бидайдың жаңа сортын өндірісте пайдаланғанда, оның қосымша өнімінің көрсеткіші 1,5ц/га болғанда экономикалық тиімділік 2730 тенге/га құрайды.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы