The object of research, development or design (in Russian) : стартовые комбикорма для молоди судака, тиляпии, клариевого сома и технология их производства; живые корма - олигохеты (дождевой червь породы Dendrobaena veneta) и ракообразные (креветки Palaemon modestus).

The object of research, development or design (in Kazakh) : көксерке, тиляпия, кларий жайыны шабақтарын өсіру технологиясы үшін бастапқы құрама жем және оларды өндіру технологиясы; тірі азықтар - көпқылтанды құрттар (жауын құртының түрі Dendrobaena veneta) және (асшаян Palaemon modestus).

Aim of work (in Russian) : Разработка усовершенствованных рецептур и технологий производства искусственных отечественных стартовых кормов и совершенствование технологий культивирования живых кормов для ценных видов рыб и их внедрение на комбикормовые заводы и рыбоводные хозяйства РК.

Aim of work (in Kazakh) : Жасанды отандық бастапқы құрама жем өндірудің жетілдірілген рецептері мен технологияларын әзірлеу және құнды балық түрлеріне тірі азықтарды өсіру технологияларын жетілдіру және оларды ҚР жем өндіретін зауыттары мен балық өсіру шаруашылықтарына енгізу.

Методы исследования (на русском) : При проведении исследований руководствовались современными методическими положениями. Определение показателей качества сырья, кормовых добавок, концентратов, кормов и комбикормов проводили по методам изложенным в ГОСТах. При внедрении технологии исследуемых видов живых кормов были использованы литературные данные зарубежных и российских авторов. Определение гидрохимических параметров воды для содержания креветок в прудах проводили по общепринятым в гидрохимии методам. Определение рыбоводно-биологических показателей молоди клариевого сома и тиляпии проводили по общепринятым методикам. Сбор и обработка гидробиологических проб проводились согласно методикам, существующим при проведении гидробиологических исследований. Экономическую эффективность технологии культивирования живых кормов дождевых червей и креветки при внедрении на рыбоводные хозяйства РК рассчитывали по методу чистой приведенной стоимости (NPV) — стандартному методу оценки эффективности инвестиционного проекта, который показывает оценку эффекта от инвестиции, приведённую к настоящему моменту времени с учётом разной временно́й стоимости денег.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу барысында заманауи әдістемелік қосымшалар пайдаланылды. Шикізат көздерінің, қоректік қоспалардың, концентрацияларын, жемдер мен құрама жемдердің сапасы ГОСТ-ғы әдістер бойынша анықталды. Тірі азықтың зерттелген түрлерінің технологиясын енгізген кезде шетелдік және ресейлік авторлардың әдеби деректері пайдаланылды. Тоғандарда асшаяндарды ұстауға арналған судың гидрохимиялық параметрлерін анықтау гидрохимияда жалпы қабылданған әдістер бойынша жүргізілді. Кларий жайыны мен тиляпия шабақтарының балықтық-биологиялық көрсеткіштерін анықтау жалпы қабылданған әдістер бойынша жүргізілді. Гидробиологиялық сынамаларды жинау және өңдеу жалпыға ортақ әдістер бойынша жүргізілді. ҚР балық өсіретін шаруашылықтарға енгізген кезде жауын құрттары мен асшаяндарға арналған тірі азықтарды өсіру технологиясының экономикалық тиімділігі әр түрлі уақыт шығындарын ескере отырып, қазіргі уақытқа берілген инвестициялық жағынан тиімділік бағасын көрсететін жобаның тиімді (NPV) әдісі бойынша есептелген.

Obtained results and novelty (in Russian) : По результатам исследований разработаны и даны методические рекомендации по технологии производства стартовых комбикормов для молоди судака, тиляпии и клариевого сома. Разработана НТД - Технологический регламент производства стартовых кормов для молоди рыб, была установлена физиологическая потребность молоди рыб (судака, клариевого сома и тиляпии) в основных питательных веществах в корме, Установлены нормы ввода используемых компонентов в стартовые корма и скорректирваны рецепты витаминно-минеральных премиксов с физиологически необходимым содержанием витаминов и минеральных веществ для рыб, увеличено содержание витамина С, впервые в Казахстане были разработаны отечественные стартовые корма для судака, тиляпии и клариевого сома. В текущем году впервые на базе рыбоводного хозяйства ТОО «Капшагайское НВХ - 1973» и КХ «MG» было проведено внедрение отработанных усовершенствованных методов культивирования живых кормов, в частности были внедрены технологии культивирования олигохет (дождевого червя Dendrobaena veneta) и ракообразных (креветки Palaemon modestus). При потреблении живых кормов у них наблюдался хороший темп роста, выживаемость у молоди тиляпии превысила 90%, у клариевого сома достигла 100%. Как показывают результаты проведенных исследований по кормлению молоди тиляпии и клариевого сома различными видами живых кормов, дождевые черви оказались более эффективными по сравнению с креветками, о чем свидетельствуют полученные результаты рыбоводно-биологических показателей.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері бойынша тиляпия және кларий жайындары үшін бастапқы құрама жем өндірісінің технологиясы бойынша әдістемелік ұсыныстар жасалды және берілді. Балық шабақтарына арналған бастапқы құрама жем өндірудің технологиялық регламенттері, балық шабақтарының (көксерке, тиляпия және кларий жайыны) жемге негізгі қоректік заттарға физиологиялық қажеттілігі жайында – НТД әзірленді. Қолданылған компоненттерді бастапқы құрама жемге енгізудің нормалары белгіленді және физиологиялық қажетті дәрумендермен балықтарға арналған минералды қоспалармен, дәрумендер мен минералды премикстердің рецептурасы түзетілді. С витаминінің құрамы көбейтілді, Қазақстанда алғаш рет көксерке, тиляпия және кларий жайыны балықтары үшін отандық бастапқы құрама жемдер жасалды. Ағымдағы жылы алғаш рет «Қапшағай УШӨШ - 1973» ЖШС балық өсіру фермасы мен «MG» шаруашылықтарында тірі азықтарды өсірудің жетілдірілген әдістерін енгізу, атап айтқанда, көпқылтанды құрттар (Dendrobaena veneta) және шаян тәрізділерді (Palaemon modestus асшаян) өсіру технологиялары енгізілді. Тірі азықты тұтыну кезінде олар айтарлықтай өсу қарқынын көрсетті, тиляпия шабақтарының тіршілік ету деңгейі 90% -дан асты, ал ақшыл балықтарда ол 100% -ке жетті. Тілапия мен клари балапандарын кәмелетке толмағандарды тірі тамақтанудың әртүрлі түрлерімен тамақтандыру бойынша зерттеулердің нәтижелері көрсеткендей, жауын құрттары асшаяндармен салыстырғанда тиімдірек болып шықты, бұған балық өсіру нәтижелері мен биологиялық көрсеткіштер дәлел.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Оформлены 3 Акта разработки рецептов стартовых комбикормов для молоди рыб (судака, клариевого сома, тиляпии); Акт выработки опытных партий стартовых комбикормов для молоди судака, клариевого сома, тиляпии; 4 Акта производственной проверки кормов по эффективности их использования на рыбах в рыбоводных хозяйствах РК».

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Балық шабақтары (тиляпия, кларий жайыны және көксерке) үшін бастапқы құрама жемнің рецептісін жетілдіру жайлы 3 Акт әзірленді; Балық шабақтарына (тиляпия, кларий жайыны және көксерке) арналған құрама жемнің тәжірбиелік партияларын жасау актісі; Бастапқы құрама жемнің тиімділігі және оларды ҚР балық өсіру шаруашылықтарында балықтарға қолдану туралы өндірістік бақылау 4 Акт.

Level of implementation (in Russian) : На заводе ТОО «РetFood KZ» проведено внедрение 3-х рецептов стартовых комбикормов и технологии их производства. Оформлен соответствующий Акт внедрения. На рыбоводных хозяйствах Казахстана проведено внедрение 2 технологий культивирования живых кормов - олигохет (дождевого червя породы Dendrobaena veneta) и ракообразных (креветки Palaemon modestus). Оформлены 5 Актов внедрения.

Level of implementation (in Kazakh) : «РetFoodKZ» ЖШС зауытында бастапқы құрама жемнің үш рецептісін дайындау технологиясы және оларды өндіріске енгізу туралы жұмыстар жүргізілді. Осыған сәйкес сәйкес енгізу Актілері әзірленді. Қазақстанның балық өсіру кәсіпорындарындағы тірі азық үшін өсірілетін – асшаян (Palaemon modestus) және жауын құрты түрін (Dendrobaena veneta) өсірудің 2 технологиясы жүргізілді. 5 енгізу Актісі әзірленді.

Efficiency (in Russian) : На сегодняшний день исследования по совершенствованию существующих технологий культивирования живых кормов актуальны и востребованы на рыбоводных предприятиях РК. Внедрение экономически эффективных технологий производства отечественных искусственных стартовых кормов и технологий культивирования живых кормов на рыбоводные хозяйства будет способствовать развитию рентабельности аквакультуры в Казахстане.

Efficiency (in Kazakh) : Бүгінгі күні тірі азықтарды өсірудің қолданыстағы технологияларын жетілдіру бойынша зерттеулер ҚР балық өсіру кәсіпорындарында өзекті және сұранысқа ие. Отандық жасанды бастапқы құрама жем өндірудің экономикалық тиімді технологияларын және балық өсіретін шаруашылықтарда тірі азықтарды өсіру технологияларын енгізу Қазақстанда аквамәдениеттің табыстылығының дамуына ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : Аквакультура

Field of application (in Kazakh) : Аквамәдениет