The object of research, development or design (in Russian) : Территории и объекты, подвергшиеся радиоактивному загрязнению, степные экосистемы, почва, вода, твердые и жидкие атмосферные осадки

The object of research, development or design (in Kazakh) : Радиоактивті ластануға ұшыраған аумақтар мен объектілер, дала экожүйелері, топырақ, су, қатты және сұйық атмосфералық жауын-шашын

Aim of work (in Russian) : Обеспечение предприятий ЯТЦ дополнительными методами контроля радиационного состояния окружающей среды на прилегающих к ним территориях

Aim of work (in Kazakh) : ЯОЦ кәсіпорындарын оларға іргелес аумақтардағы қоршаған ортаның радиациялық жағдайын бақылаудың қосымша әдістерімен қамтамасыз ету

Методы исследования (на русском) : Радиометрические, γ-спектрометрические, α-спектрометрические, радиохимические методы исследования, метод изотопной гидрогеологии

Методы исследования (на казахском) : Радиометриялық, γ-спектрометриялық, α-спектрометриялық, радиохимиялық зерттеу әдістері, изотоптық гидрогеология әдісі қолданылды

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны новые методы оценки радиационного состояния объектов ядерно-топливного цикла (ЯТЦ), такие как: • метод пешеходной гамма-спектрометрической сьемки; • метод альфа-спектрометрического определения 241Am и 210Po в объектах окружающей среды с предварительной радиохимической подготовкой; • метод по отбору проб твердых и жидких атмосферных выпадений. Данные методы позволяют обеспечить предприятия ЯТЦ Казахстана современными технологиями для оперативной оценки радиационной обстановки как на территории предприятий, так и за его пределами

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ядролық отын циклындағы (ЯОЦ) нысандардың радиациялық ахуалын бағалаудың жаңа әдістері әзірленді, оларға жататыны: • жаяу гамма-спектрометриялық түсіру әдісі; • алдын ала радиохимиялық дайындығымен қоршаған орта нысандарынан 241Am және 210Po альфа-спектрометриялық анықтау әдісі; • қатты және сұйық атмосфералық түсулердің сынамасын іріктеу әдісі. Аталған әдістер Қазақстанның ЯОЦ кәсіпорындарын заманауи технологиялармен кәсіпорын аумағындағы және одан тыс жерлердегі радиациялық ахуалды оперативті бағалау үшін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономическая эффективность пешеходной гамма-сьемки обусловлена невысокой ценой оборудования, а также возможностью использования в качестве основного состава персонала – малоквалифицированные кадры. Данные, полученные при помощи этих методов, в дальнейшем могут использоваться при разработке проектов восстановления (ремедиации) земель. В результате выполнения данной работы станет возможным определение ультранизких активностей 241Am и 210Po, что может быть необходимо для оценки дозовых нагрузок на человека, а также для научных исследований в области экологии, радиобиологии и других наук. Разработка метода изотопной гидрологии позволят различным отечественным НИИ и организациям решить задачи, для исследования экологического состояния водных объектов, для математического моделирования и прогнозирования гидрогеологических процессов

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жаяу жүргіншілердің гамма түсіруінің экономикалық тиімділігі жабдықтардың төмен бағасымен, сондай-ақ біліктілігі төмен кадрларды негізгі персонал ретінде пайдалану мүмкіндігімен байланысты. Осы әдістерді қолдану арқылы алынған мәліметтерді жерді қалпына келтіру (рекультивация) жобаларын әзірлеу кезінде пайдалануға болады. Осы жұмыстың нәтижесінде 241Am және 210Po ультра төмен белсенділіктерін анықтауға болады, олар адамға шаққандағы дозалық жүктемелерді бағалау үшін, сонымен қатар экология, радиобиология және басқа ғылымдар саласындағы ғылыми зерттеулер үшін қажет болуы мүмкін. Изотоптық гидрология әдісінің дамуы әртүрлі отандық ғылыми-зерттеу институттары мен ұйымдарына су объектілерінің экологиялық жағдайын зерттеу, математикалық модельдеу және гидрогеологиялық процестерді болжау мәселелерін шешуге мүмкіндік береді

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Разработанные методы позволяют эффективно осуществлять контроль за радиационной обстановкой на объектах ЯТЦ, а также территориях, прилегающих к этим объектам, в целях своевременного выявления изменений радиационной обстановки, а также оценки, прогнозирования и предупреждения возможных негативных последствий радиационного воздействия для населения и окружающей среды

Efficiency (in Kazakh) : Әзірленген әдістер радиациялық ахуалдың өзгеруін уақтылы анықтау, сондай-ақ тұрғындар мен қоршаған орта үшін радиациялық әсер етудің ықтимал теріс салдарын бағалау, болжау және алдын-алу мақсатында ЯОЦ объектілеріндегі, сондай-ақ осы қондырғыларға іргелес аумақтардағы радиациялық жағдайды тиімді бақылауға мүмкіндік береді

Field of application (in Russian) : Оперативная оценка радиационной обстановки как на территории предприятий, так и за его пределами. Определение службами радиационного контроля предприятий ЯТЦ и научно исследовательскими организациями ультранизких активностей 241Am и 210Po, необходимых для оценки дозовых нагрузок на персонал. Результаты определения содержания стабильных изотопов дейтерия и кислорода в атмосферных осадках станут готовой основой для интерпретации механизмов формирования природных вод

Field of application (in Kazakh) : Кәсіпорынның, сонымен бірге одан тыс жердегі радиациялық ахуалға оперативтік бағалау. Персоналдың дозалық жүктемесін бағалау үшін қажетті 241Am және 210Po ультратөмен белсенділігін ғылыми зерттеу ұйымдарымен және ЯОЦ кәсіпорындарының радиациялық бақылау қызметтерімен анықтау. Атмосфералық жауын-шашындарда отттегі мен дейтерийдің тұрақты изотоптарының құрамын анықтау нәтижелері табиғи сулардың қалыптасу механизмін интерпретациялау үшін дайын негіз бола алады