The object of research, development or design (in Russian) : двойные звездные системы в диапазоне 1-10 солнечных масс

The object of research, development or design (in Kazakh) : 1 – 10 күн массасы аралығындағы өзара әсерлесетін қос жұлдыздық жүйелер

Aim of work (in Russian) : Исследование взаимодействующих двойных звездных систем в диапазоне 1-10 солнечных масс для выяснения эволюции околозвездной материи, возникающей в них в результате переноса вещества между звездами

Aim of work (in Kazakh) : жұлдыздар арасындағы зат алмасу нәтижесінде пайда болатын жұлдыз маңындағы материя эволюциясын анықтау мақсатында 1 – 10 күн массасы аралығындағы өзара әсерлесетін қос жұлдыздық жүйелерін зерттеу

Методы исследования (на русском) : астрономические наблюдения в оптическом диапазоне, методы ПЗС-фотометрии

Методы исследования (на казахском) : Оптикалық диапазондағы астрономиялық бақылаулар, ЗБЖ-фотометриялар әдістері

Obtained results and novelty (in Russian) : разработаны критерии поиска объектов с признаками переноса вещества в обзорах неба на основе данных теоретических моделей и синтетических спектров; составлены каталоги кандидатов в группу FS CMa и двойных систем на стадии эволюции, близкой к началу обмена веществом, на основе наблюдательных данных; получены новые спектральные и фотометрические наблюдения, проведены теоретические исследования эволюции звезд во взаимодействующих двойных системах; результаты исследований представлены в виде статей в специализированных высокорейтинговых журналах (Research in Astronomy and Astrophysics, Astronomy & Astrophysics, Astrophysical Journal) и доложены на международных научных конференциях и семинарах. Новизна исследования заключается в получении новых наблюдательных фотометрических и спектральных данных по двойным звездным системам с высоким пространственным разрешением, разработке современных численных алгоритмов и программных пакетов для анализа астрономических данных.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : теориялық модельдер және синтетикалық спектрлер мәліметтері бойынша зат алмасу белгісі бар объектілерін аспан шолулардан іздеу сыни шарттары әзірленді; бақылау мәліметтері бойынша зат аламасу процесінің басталу кезеңіне жақын эволюция сатына ие FS CMa топтың кандидаттары мен қос жұлдыздық жүйелерінің каталогтары құрастырылған; жаңа спектрлік және фотометрлік деректері алынды, өзара әсерлесетін қос жұлдыздық жүйенің жұлдыздар эволюциясын теориялық зерттеулері басталды; зерттеу нәтижелері арнайы жоғарырейтингті басылымдарда (Research in Astronomy and Astrophysics, Astronomy & Astrophysics, Astrophysical Journal) мақала ретінде жарияланды және халықаралық ғылыми конференциялар мен ғылыми семинарларда баяндалды. Жұмыстың жаңалығы: жоғарғы кеңістіктік рұқсаты бар жаңа бақылау деректерін алуда, астрономиялық деректерді талдауда, уақыт қатарларын спектрлік талдау және уақыттық қатарларын талдауда, заманауи сандық алгоритмдер, газ-тозаңды қабықшалары бар жүлдыздарда өтетін механизмдерді жақсырақ түсінуде болып отыр.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Новые результаты наблюдений вносят существенный вклад в международную базу экспериментальных данных. Значимость проекта в национальном и международном масштабе определяется ориентацией данных исследований на решение актуальных проблем наблюдательной астрофизики: двойных звездных систем. Наблюдения и их интерпретация важны для понимания механизмов образования звезд с газопылевыми оболочками, и образования пыли около горячих звезд что, в конечном счете, приводит к пониманию образования Вселенной

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бақылаудың жаңа нәтижелері эксперименталды деректердің халықаралық базасына елеулі үлес енгізеді. Ұлттық және халықаралық ауқымдағы жобаның маңыздылығы бақыланатын астрофизикадағы қос жұлдыздық жүйе өзекті мәселелерінің зерттеу деректеріне бағытталуымен анықталады. Бақылау және оның интерпретациясы газ-тозаңы бар жұлдыздардың түзілу механизмін түсінуде маңызды болып келеді, ыстық жұлдыздардың айналасында түзілген тозаңдар, соңында Әлемнің пайда болуына себепкер болады.

Level of implementation (in Russian) : Результаты произведенной выборки звезд, наблюдательные данные по фотометрическим и спектральным наблюдениям и результаты исследования выбранных объектов опубликованы в виде статей в специализированных изданиях. Разработанные новые методы выборки объектов с признаками переноса вещества апробированы в ходе учебного процесса, внедрены в специальные курсы бакалавриата, магистратуры и докторантуры специальности «Физика и астрономия» на физико-техническом факультете КазНУ имени аль-Фараби.

Level of implementation (in Kazakh) : Сұрыпталған жұлдыздардың нәтижелері және спектрлік және фотометрлік бақылау бойынша алдын-ала дайындалған деректер арнайы баспаларда мақала ретінде жарыққа шықты. Зат алмасу белгісі бар объектілерін іздеу жаңа әдістері оқу процессінде қабылданды. Олар ҚазҰУ физика-техникалық факультетінің «Физика және астрономия» мамандығы бойынша докторантура, магистратура, бакалавриат студенттері оқитын арнайы курстарға енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Результаты произведенной выборки звезд, наблюдательные данные по фотометрическим и спектральным наблюдениям и результаты исследования выбранных объектов опубликованы в виде статей в специализированных изданиях. Разработанные новые методы выборки объектов с признаками переноса вещества апробированы в ходе учебного процесса, внедрены в специальные курсы бакалавриата, магистратуры и докторантуры специальности «Физика и астрономия» на физико-техническом факультете КазНУ имени аль-Фараби.

Efficiency (in Kazakh) : Сұрыпталған жұлдыздардың нәтижелері және спектрлік және фотометрлік бақылау бойынша алдын-ала дайындалған деректер арнайы баспаларда мақала ретінде жарыққа шықты. Зат алмасу белгісі бар объектілерін іздеу жаңа әдістері оқу процессінде қабылданды. Олар ҚазҰУ физика-техникалық факультетінің «Физика және астрономия» мамандығы бойынша докторантура, магистратура, бакалавриат студенттері оқитын арнайы курстарға енгізілді.

Field of application (in Russian) : астрофизика

Field of application (in Kazakh) : астрофизика