The object of research, development or design (in Russian) : Объекты исследований - естественные и искусственные лесные насаждения по регионам Казахстана, в том числе лесные питомники и селекционные объекты.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары - Қазақстанның аймақтары бойынша табиғи және жасанды орман алқаағаштары, соның ішінде орман тәлімбақтары және селекциялық нысандар.

Aim of work (in Russian) : Цель работы - создание новых и адаптация существующих способов сохранения биоразнообразия лесных экосистем Казахстана для эффективного их использования.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты - Қазақстанның орман экожүйелерінің биоалуантүрлілігін сақтау тәсілдерінің жаңаларын жасау және барын бейімдеу.

Методы исследования (на русском) : Методы исследований – рекогносцировочное обследование лесов, сбор экспериментального материала на пробных площадях, закладка новых опытных объектов, проведение лабораторных анализов, использование методов биотехнологии, обработка экспериментального материала с применением методов математической статистики.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері - ормандарды барлаушылық зерттеу, сынау алаңдарында эксперименттік материалды жинау, жаңа тәжірибелік нысандарды салу, зертханалық талдауларды жүргізу, биотехнология әдістерін пайдалану, математикалық статистика әдістерін қолдану арқылы эксперименттік материалды өңдеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен анализ методов оценки эколого-экономического потенциала и разработаны нормативы по определению экологической продуктивности и стоимостной оценки экологического потенциала основных лесообразующих пород для 7 объектов по основным типам лесорастительных условий. Определены типы лиственничников Казахстанского Алтая (Рудный Алтай, Южный Алтай, Саур) по возрастной структуре. Дана лесоводственная оценка естественного возобновления и определена продуктивность лесных культур лиственницы. Проведен дендрохронологический анализ древостоев лиственницы. Приведены элементы агротехники, позволяющие обеспечить ускоренное выращивание посадочного материала основных лесообразующих (сосна обыкновенная, береза повислая, дуб черешчатый, ель Шренка) по регионам Казахстана включая трансферт зарубежных технологий и разработку мер защиты от болезней. Изучено гибридное потомство от географически отдаленного скрещивания, выделены лучшие варианты. Проведен отбор перспективных гибридов по качественным показателям и устойчивости к вредителям и болезням. Выделено гибридное потомство, превышающее районированный сорт-гибрид «Төзімді қарағай» по ряду показателей, которое соответствует статусу сорта. Разработаны способы клонального микроразмножения редких, занесенных в Красную книгу Казахстана лесных видов (миндаль Ледебуровский, бересклет бородавчатый).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Экологиялық-экономикалық әлеуетті бағалау әдістеріне талдау жүргізілді және орман өсіру жағдайларының негізгі типтері бойынша 7 нысан үшін негізгі орман құраушы түрлердің экологиялық өнімділігін және экологиялық әлеуетін құндық бағалауды айқындау бойынша нормативтер әзірленді. Жас құрылымы бойынша Қазақстандық Алтайдың (Кенді Алтай, Оңтүстік Алтай, Саур) балқарағай ормандарының типтері анықталды. Табиғи жаңаруға орман өсіру бағасы беріліп, балқарағай орман дақылдарының өнімділігі анықталды. Балқарағай сүрекдіңдерін дендрохронологиялық талдау жүргізілді. Шетелдік технологиялардың трансфертін және аурулардан қорғау шараларын әзірлеуді қоса отырып Қазақстан өңірлері бойынша негізгі орман құраушылардың (кәдімгі қарағай, салпыншақ қайың, шырышты емен, Шренк шыршасы) отырғызу материалын жедел өсіруді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін агротехника элементтері келтірілген. Жағрапиялық алыс будандастырудан алынған будандық ұрпақтар зерттелді, ең жақсы нұсқалар анықталды. Сапасы және зиянкестер мен ауруларға төзімділігі бойынша болашағы бар будандарды таңдау жүргізілді. Сорттың мәртебесіне сәйкес келетін бірқатар көрсеткіштері бойынша аудандастырылған «Төзімді қарағай» сорт-буданынан асып түсетін будандық ұрпақ бөліп алынды. Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген сирек кездесетін орман түрлерін (Ледебуров бадамы, сүйелді қабыржық) клонды микрокөбейту тәсілдері әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В процессе исследований обобщены имеющиеся научные материалы. Разработанные нормативы экономически обоснованы и достоверны, упрощают производственный цикл и улучшают качество принимаемых решений по стоимостной оценке экологического потенциала основных лесообразующих пород по регионам Казахстана. Разработана компьютерная программа, позволяющая прогнозировать распространение лесных пожаров в лиственничных лесах Казахстанского Алтая. Подана заявка на сорт-гибрид сосны обыкновенной, обладающей повышенной продуктивность и устойчивостью к вредителям и болезням. Разработаны рекомендации по ускоренному выращиванию посадочного материала сосны обыкновенной, березы повислой, ели Шренка, дуба черешчатого.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеу барысында қолда бар ғылыми материалдар жинақталды. Әзірленген нормативтер экономикалық негізделген және дұрыс, өндірістік циклді жеңілдетеді және Қазақстан өңірлері бойынша негізгі орман құраушы түрлердің экологиялық әлеуетін құндық бағалау бойынша қабылданатын шешімдердің сапасын жақсартады. Қазақстандық Алтайдың балқарағай ормандарында орман өрттерінің таралуын болжауға мүмкіндік беретін компьютерлік бағдарлама әзірленді. Өнімділігі жоғары және зиянкестер мен ауруларға төзімді кәдімгі қарағайдың будандық сортына өтінім берілді. Кәдімгі қарағай, салпыншақ қайың, Шренк шыршасы, шырышты еменнің отырғызу материалын жедел өсіру бойынша ұсыныстар әзірленді.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения – получено 76 актов внедрения результатов научно-технической деятельности в производство.

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізу дәрежесі - өндіріске ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін енгізудің 76 актісі алынды.

Efficiency (in Russian) : Эффективность - увеличение приживаемости сеянцев на 10-15%, подбор правильных способов и методов тушения лесных пожаров позволяет снизить горимость лесных участков, клонирование растений редких видов и их адаптация в открытом грунте способствуют сохранению биоразнообразия видов флоры, изучение хода роста искусственных насаждений способствует проведению своевременных лесохозяйственных мероприятий с целью дальнейшего повышения продуктивности насаждений.

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділігі - сеппе көшеттердің ұласып өсуін 10-15% -ға жоғарылату, орман өрттерін сөндірудің дұрыс тәсілдері мен әдістерін таңдау орман учаскелерінің өртенуін төмендетуге мүмкіндік береді, сирек түрлердің өсімдіктерін клондау және олардың ашық топырақта ұласып өсуі флора түрлерінің биоалуантүрлілігін сақтап қалуға жағдай жасайды, жасанды алқаағаштардың өсім жүрісін зерттеу алқаағаштардың өнімділігін әрі қарай жоғарылату мақсатында уақытылы орманшаруашылық іс-шараларды жүргізуге септігін тигізеді.

Field of application (in Russian) : Область применения: лесное хозяйство, озеленительные и проектные организации.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы: орман шаруашылығы, көгалдандыру және жобалау ұйымдары.