The object of research, development or design (in Russian) : Яровая пшеница

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жаздық бидай

Aim of work (in Russian) : Проведение фитосанитарного мониторинга, определение видовой структуры возбудителей септориоза, отбор резистентных образцов пшеницы и совершенствование комплекса мероприятий по защите яровой пшеницы от септориозных пятнистостей за счет размещения по лучшим предшественникам.

Aim of work (in Kazakh) : Фитосанитариялық мониторинг жүргізу, септориоздың қоздырғыштарының түрлік құрылымын анықтау, бидайдың резистентті үлгілерін іріктеу және ең жақсы алғы дақылдарды орналастыру арқасында жаздық бидайды септориозды дақтардан қорғау шаралар кешенін жетілдіру.

Методы исследования (на русском) : В работе будут использованы фитопатологические, селекционные и технологические методы исследований.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс барысында фитопатологиялық, селекциялық және технологиялық әдiстер қолданылатын болады

Obtained results and novelty (in Russian) : В 2018-2020 гг. установлена высокая корреляционная зависимость степени развития септориоза с количеством дней с осадками больше 1 мм. На основании микологических исследований в 2020 г. доминировал вид S. tritici (70,9 %). Несколько уступали виды S. nodorum (35,0 %) и S. avenae (22,0 %). За 3 года исследований лидирующее положение занимал вид S. tritici. В результате иммунологической оценки за 2020 год среди сортимента мягкой пшеницы выявлены источники устойчивости к септориозу: Лютесценс 1012, Сибирская 21 и др. Среди образцов твердой пшеницы большой интерес представляют некоторые сорта из Казахстана: Каргала 1538 и др., из России: Гордеиформе 561 и один сорт из Италии: Achille. По итогам трехлетнего опыта резистентностью к S. tritici обладали только 15 сортов пшеницы (1,17 %), а именно Марлинка, Nepal To-Chen и др. В результате исследований 2018-2020 гг. установлено, что на вариантах пшеница после гороха, после рапса и после пара растения меньше всего поражались септориозом. В условиях 2020 года высокий коэффициент толерантности наблюдался у сортов Акмола 2 - 0,99; Астана – 0,97; Тәуелсіздік 20 – 0,94. За три года исследований выделены толерантные сорта яровой пшеницы к септориозу: Акмола 2 и Шортандинская 95 ул. В 2020 году, а также по результатам трехлетнего изучения влияния септориоза на основные показатели качества пшеницы установлено, что на вариантах с применением фунгицида содержание белка и клейковины имели более высокие значения, чем на контроле.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2018-2020 жж. жауын-шашын мөлшері 1 мм-ден асатын күндер саны мен септориоздың дамуы дәрежесі арасында жоғары корреляция анықталды. Микологиялық зерттеулер негізінде 2020 ж. S. tritici түрі басым болды (70,9%). S. nodorum (35,0 %) және S. avenae (22,0 %) түрлері біршама төмен болды. Зерттеудің үш жылы ішінде S. tritici түрі жетекші орынға ие болды. 2020 жылғы иммунологиялық бағалау нәтижесінде жұмсақ бидайдың ассортиментінің ішінде септориозға төзімділіктің көздері анықталды: Лютесценс 1012, Сибирская 21 және т.б. Жаздық қатты бидай үлгілері ішінде үлкен қызығушылық тудыратын Қазақстанның кейбір сорттары : Каргала 1538 және т.б., Ресейден: Гордеиформе 561 және Италиядан бір сорт: Achille. Үш жылдық тәжірибе бойынша S. tritici-ге қарсы тұрақты төзімділікке бидайдың тек 15 сорты ие болды (1,17 %), олар Марлинка, Nepal To-Chen және т.б. 2018-2020 жж. зерттеулер нәтижесінде бұршақтан кейінгі, рапстан кейінгі және сүрі танаптан кейінгі нұсқаларда өсімдіктер септориозбен ең аз залалданды. 2020 жылы жоғары толеранттылық коэффициенті байқалған сорттар: Ақмола 2 - 0,99; Астана – 0,97; Тәуелсіздік 20 – 0,94. Үш жылдық зерттеу барысында жаздық бидайдың септориозға төзімді сорттары бөлініп шықты: Ақмола 2 және Шортандинская 95 ул. 2020 жылы, сонымен қатар үш жылдық септориоз дақтарының бидай сапасының негізгі көрсеткіштеріне әсерін зерттеу нәтижелері бойынша фунгицидті қолдану нұсқаларында ақуыз және клейковина мөлшері бақылауға қарағанда жоғары мәнге ие болды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Посевные площади пшеницы в Северном Казахстане составляют около 10 млн. га, в последние годы отмечается сильное и повсеместное развитие септориоза. Норма распространенного фунгицида Рекс Дуо составляет 0,4-0,6 л/га, стоимость около 4350 тг./л. Создание сортов устойчивых к септориозу позволит нам не выливать на наши поля 4-6 млн. литров фунгицида и сэкономить фермерам 1740-2610 тг./га.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Солтүстік Қазақстанда бидай егілген алаңдар шамамен 10 млн. гектарды құрайды, соңғы жылдары септориоздың күшті және кең таралған дамуы байқалғаның. Жалпы Рекс Дуо фунгицидінің нормасы 0,4-0,6 л / га, құны шамамен 4350 теңге / л. септориозға төзімді сорттарды жасау біздің кеніштерімізге 4-6 млн. литр фунгицидті құймауға мүмкіндік береді және фермерлерге 1740-2610 теңге / га үнемдейді.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы