The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является ядерно-возбуждаемая плазма инертных газовых сред, формируемая в поле нейтронного облучения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі нейтрондық сәулелендіру өрісінде қалыптасатын, инертті газды ортаны ядролық-қоздыратын плазма болады.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – отработка методики реакторных экспериментов и получение новых экспериментальных данных по исследованию спектрально-люминесцентных характеристик газовых сред.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты – реакторлық эксперименттер әдістемесін өңдеу және газды орталардың спектральдық-люминесценттік сипаттамаларды зерттеу бойынша жаңа эксперименттік деректерді алу.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования – нейтронно-физические и теплофизические расчеты; метод оптической спектральной диагностики; реакторные эксперименты.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері – нейтрондық-физикалық және жылу физикалық есептер; оптикалық спектральдық диаггностика әдісі; реакторлық эксперименттер.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате проведенных работ были подготовлены к реакторным экспериментам экспериментальный стенд ЛИАНА и облучательное ампульное устройство. С использованием программы MCNP5 проведен нейтронно-физический расчет с целью определения скорости (n,α)-реакций на ядрах 6Li в слое лития. Проведена оценка удельного энерговыделения основных элементов конструкции экспериментальной ячейки ампульного устройства в условиях реакторного излучения. С использованием программного комплекса ANSYS Fluent v.14 проведен теплофизический расчет облучательного ампульного устройства, в результате которого выбран минимальный расход азота, необходимый для охлаждения ампульного устройства. На исследовательском ядерном реакторе ИВГ.1М проведены серии реакторных экспериментов с одно и многокомпонентными инертными газовыми средами. Разработана новая конструкция облучательного ампульного устройства для проведения реакторных экспериментов по изучению спектрально-люминесцентных характеристик газовых смесей с парами металлов. Апробация – результаты исследований были представлены на трех международных конференциях и на ХVIII конференции-конкурсе НИОКР молодых ученых специалистов РГП НЯЦ РК.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген жұмыстардың нәтижесінде реакторлық эксперименттерге ЛИАНА эксперименттік стенд және сәулелендірілетін ампульдік құрылғы дайындалды. MCNP5 бағдарламаны пайдаланумен литий қабатында 6Li ядроларында (n,α)-реакциялар жылдамдығын белгілеу мақсатында нейтрондық-физикалық есеп жүргізілді. Реакторлық сәулелендіру жағдайларында ампульдік құрылғының эксперименттік ұяшықтың конструкциясының негізгі элементтерінің меншікті энергия шығарылуына бағалау жүргізілді. ANSYS Fluent v.14 бағдарламалық кешенін пайдаланумен сәулелендірілген ампульдік құрылғының жылу физикалық есебі жүргізілді, нәтижесінде ампульдік құрылғыны салқындату үшін қажетті азоттың минималды шығыны таңдалды. ИВГ.1М зерттеу ядролық реакторда бір және көп компонентті инерттік газды орталары бар реакторлық эксперименттердің топтамасы жүргізілді. Металлдар парасымен газды қоспалардың спектральдық-люминесценттік сипаттамаларды зерттеу бойынша жүргізу үшін сәулелендірілген ампульдік құрылғының жаңа конструкциясы әзірленді. Қабылдау – зерттеу нәтижелері үш халықаралық конференцияларда және ҚР ҰЯО РМК жас ғылыми мамандардың ҒЗТКЖ ХVIII конференция-конкурсында ұсынылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : нет

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Полученные в ходе проведенных исследований экспериментальные данные и выводы могут способствовать решению проблемы преобразования ядерной энергии в энергию когерентного и некогерентного оптического излучения, расширят существующее представление о плазмохимических процессах, протекающих в газовых средах, возбуждаемых продуктами ядерных реакций. Разработанные методы, облучательные ампульные устройства и экспериментальные установки внесут определенный вклад в развитие методов и техники экспериментальной физики и могут быть использованы для исследования ядерно-возбуждаемых активных сред на основе различных газовых смесей и паров металлов.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу барысында алынған тәжірибелік мәліметтер мен тұжырымдар ядролық энергияны когерентті және когерентті емес оптикалық сәулелену энергиясына айналдыру мәселесін шешуге ықпал етеді. Сонымен қатар алынған тәжірибелік мәліметтер ядролық реакция өнімдерімен қоздырылған газдық ортадағы плазма-химиялық процестері туралы түсініктерді кеңейте түседі. Әзірленген әдістер, сәулелендіру ампулалары мен тәжірибелік қондырғылар тәжірибелік физика әдістерін дамытуға үлесін қосады және әртүрлі газ қоспалары мен металл буларына негізделген ядролық қоздырғышты белсенді ортаны зерттеу үшін қолдануға болады.