The object of research, development or design (in Russian) : пробы окружающей среды (вода, почва, донные отложения), металлические конструкции и сварные соединения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : қоршаған орта сынамалары (су, топырақ, түптік шөгінділер), металл конструкциялар және дәнекерленген қосылыстар.

Aim of work (in Russian) : разработка методов определения радионуклидного и элементного состава; разработка методических рекомендаций по применению неразрушающих и безобразцовых методов для оценки повреждений стальных конструкций

Aim of work (in Kazakh) : радионуклидтік және элементтік құрамды анықтау әдістерін әзірлеу; болат конструкциялардың зақымдалуын бағалау үшін бүлдірмейтін және үлгісіз әдістерді қолдану бойынша әдістемелік ұсынымдарды әзірлеу

Методы исследования (на русском) : гамма-спектрометрия, рентгенофлуоресцентный анализ, нейтроноактивационный анализ, радиометрия с радиохимической либо химической пробоподготовкой, альфа-спектрометрия с радиохимической пробоподготовкой, масс-спектрометрия и атомно-эмиссионную спектрометрия с индуктивно-связанной плазмой.

Методы исследования (на казахском) : гамма-спектрометрия, рентгенфлуоресценттік талдау, нейтрон-активациялық талдау, радиохимиялық немесе химиялық сынама дайындаумен радиометрия, радиохимиялық сынама дайындаумен альфа-спектрометрия, индуктивті-байланысқан плазмалы масс-спектрометрия мен атом-эмиссиялық спектрометрия

Obtained results and novelty (in Russian) : Развит комплекс ядерно-физических и спектроскопических методов анализа для исследования состава объектов окружающей среды, включая определение токсичных элементов, радионуклидов и форм их нахождения. Выполнена апробация комплекса на пробах объектов окружающей среды, государственных стандартных образцах и модельных образцах, приготовленных из стандартов МАГАТЭ. В процессе работы проводились экспериментальные исследования по адаптации способов безобразцовой диагностики структуры и свойств стальных конструкций. В результате исследования для оценки работоспособности и технического освидетельствования металлических промышленных объектов предложены и адаптированы дополнительные методики: оценки размеров и глубины залегания дефектов на основе техники параллакса (радиографический контроль), локальная безобразцовая металлография и твердометрия, исследования степени повреждения на основе анализа акустических характеристик (ультразвуковой контроль). Испытания на образцах, содержащих различные дефекты в сварном шве и в основном металле, показали достаточную достоверность результатов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Уытты элементтерді, радионуклидтерді және оларды табу үлгілерін анықтауды қоса алғанда, қоршаған орта объектілерінің құрамын зерттеу үшін ядро-физикалық және спектроскопиялық талдау әдістерінің кешені дамытылды. Кешенін қоршаған орта объектілерінің сынамаларында, мемлекеттік стандарт үлгілерде және АЭХА-ның стандарттарынан дайындалған модельдік үлгілерде байқаудан өткізу орындалды. Жұмыс барысында болат конструкцияларының құрылымы мен қасиеттерін үлгісіз диагностикалау тәсілдерін бейімдеу бойынша эксперименттік зерттеулер жүргізілді. Зерттеу нәтижесінде металл конструкциялар мен өнеркәсіптік объектілер элементтерінің жұмысқа қабілеттілігін және техникалық куәландырылуын бағалау үшін қосымша әдістемелер ұсынылды және бейімделді: параллакс техникасы негізінде ақаулардың мөлшері мен жайғасу тереңдігін бағалау (радиографиялық бақылау), локальдік үлгісіз металлография және қаттылықты өлшеу, акустикалық сипаттамаларды талдау негізінде зақымдану дәрежесін зерттеу (ультрадыбыстық бақылау). Дәнекерлеу жігінде және негізгі металында әртүрлі ақаулары бар үлгілеріне өткізілген сынақтар нәтижелердің жеткілікті сенімділігін көрсетті.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Развит и апробирован комплекс ядерно-физических спектрометрических методов, позволяющий определять радионуклидный и элементный состав объектов окружающей среды. Выработаны рекомендации для выполнения или проведения оценки повреждения стальных конструкций на основе неразрушающих безобразцовых методов. Повышение эффективности комплексной диагностики эксплуатационных повреждений, структуры и механических свойств основного металла и сварных соединений безобразцовыми методами.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қоршаған орта объектілерінің радионуклидтік және элементтік құрамын анықтауға мүмкіндік беретін ядро-физикалық спектрометрлік әдістер кешені дамытылды және мақұлданды. Бүлдірмейтін үлгісіз әдістер негізінде болат конструкциялардың зақымдалуын бағалауды жүзеге асыру немесе өткізу үшін ұсынымдар жасалды. Үлгісіз әдістерді қолдана отырып, негізгі металл мен дәнекерленген қосылыстардың пайдаланудан зақымдалуын, құрылымын және механикалық қасиеттерін кешенді диагностикалаудың тиімділігін арттыру.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Разработанный комплекс методов может быть использован для исследования загрязнения радионуклидами и токсичными элементами природных водных объектов, подвергнутых влиянию промышленных и радиационно-опасных объектов. Диагностика состояния металла и сварных соединений трубопроводов и оборудования промышленно-опасных объектов в процессе эксплуатации

Field of application (in Kazakh) : Әзірленген әдістер кешені өнеркәсіптік және радиациялық қауіпті объектілердің әсеріне ұшыраған табиғи су объектілерінің радионуклидтермен және улы элементтермен ластануын зерттеу үшін пайдаланылуы мүмкін. Пайдалану барысында өнеркәсіптік қауіпті объектілердің құбыр желілері мен жабдықтарының металының және дәнекерленген қосылыстарының күйін диагностикалау