The object of research, development or design (in Russian) : аустенитная конструкционная сталь 12Х18Н10Т

The object of research, development or design (in Kazakh) : аустениттік құрылымдық 12X18H10T болаты

Aim of work (in Russian) : Изучение механических свойств и структурных изменений стали аустенитного типа после синергического воздействия водорода и нейтронного облучения

Aim of work (in Kazakh) : Сутектің және нейтрондық сәулелендірудің синергиялық әсерінен кейін аустениттік түрдегі болаттың механикалық қасиеттері мен құрылымдық өзгерістерін зерделеу

Методы исследования (на русском) : облучение нейтронами, термодесорбционная спектроскопия, механические испытания, электронная микроскопия

Методы исследования (на казахском) : Нейтрондык сәулелендiру термодисорбциялық спектрометрия, механикалық сынақтар, электронды микроскопия

Obtained results and novelty (in Russian) : Получены данные об изменении структуры и механических свойств стали аустенитного типа, после синергического воздействия водорода и нейтронного облучения. Показано что в результате синергического воздействия водорода и нейтронного облучения сталь Х18Н10Т склонна к охрупчиванию в низкотемпературном диапазоне испытаний. С повышением температуры испытаний до 450 °С происходит смена механизма разрушения с вязкого на вязко-хрупкий. При этом разрушение стали происходит за счет мгновенного распространения трещины. Установлено, что при нейтронном облучении в среде водорода в стали 12Х18Н10Т образуется большое количество карбидных выделений типа МС, М3С, М23С6 основу которых составляют Cr, Fe, Ni, и Ti.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сутектің және нейтрондық сәулелендірудің синергиялық әсерінен кейін аустениттік түрдегі болаттың механикалық қасиеттері мен құрылымдық өзгерістері туралы деректтер алынды. Төмен температуралы ауқымда жүргізілген сынақтар кезінде сутегі мен нейтрондық сәулелендірудің синергиялық әсерінің нәтижесінде Х18Н10Т болат омырылуға бейім болатыны көрсетілді. Сынақ температурасы 450°C-қа дейін көтерілгенде тұтқыр бұзылу механизмі тұтқыр-сынғыштыққа ауысады. Бұл жағдайда болаттың бұзылуы жарықшақтың лезде таралуы есебінен болады. Сутегі ортасында нейтронды сәулелендірілу кезінде 12Х18Н10Т болатта МС, М3С, М23С6 типіндегі карбидтік бөлінулердің көп мөлшері түзілетіні анықталды, олардың негізін Cr, Fe, Ni және Ti құрайды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные результаты способны внести вклад в развитие радиационно-стойких сталей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған нәтижелер радиацияға төзімді болаттардың дамуына ықпал етуі мүмкін.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Полученные в рамках проекта результаты имеют высокую значимость для развития радиационного материаловедения в Республике Казахстан.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба шеңберінде алынған нәтижелер Қазақстан Республикасында радиациялық материалтануды дамыту үшін ғылыми маңыздылығы жоғары.

Field of application (in Russian) : Конструкционные материалы для ядерной энергетики.

Field of application (in Kazakh) : Ядролық энергетикаға арналған конструкциялық материалдар.